مدافعان سلامت در انزوا

آمار واقعی تعدیل شده‌ها 9 هزار نفر است

گلی ماندگار|

 التهاب روزهای اول کرونا فروکش کرده است، دیگر بیمارستان‌ها در حالت آماده باش نیستند و تعداد بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های مربوطه به تعداد انگشتان دست می‌رسد. آن روزهای پر هیاهو و مرگ به پایان رسیده است، اما پرستارها تا خواستند نفسی به راحتی بکشند، تعدیل شدند. به همین راحتی در روزهای سخت به حضورشان نیاز بود، شدند مبارزان خط مقدم، شدند از جان گذشته و قهرمان اما همین که کرونا فروکش کرد، بیمارستان‌ها دست به کار شدند، پرستاران را تعدیل کردند. آنها تبدیل شدند به نیروهای مازادی که باید می‌رفتند. در تمام این مدت وزارت بهداشت و درمان هم وعده استخدام پرستاران را هر چند روز یک بار به خبرگزاری می‌داد تا همه‌چیز عادی به نظر برسد. اما آیا واقعا همه‌چیز عادی بود. بی‌توجهی به آنچه که پرستاران در دوران کرونا انجام داده بودند. کاری که آنها برای حفظ جان افراد انجام دادند، تلاشی که بی‌مزد و منت داشتند. جان‌های شیرینی که در این راه قربانی شدند، همه اینها به ناگاه فراموش شد و خبر تعدیل نیروی پرستار از بیمارستان‌ها هر روز به گوش می‌رسید. در هر شهر و استانی بالای 100 نفر از پرستارانی که در دوران کرونا از جان گذشتگی کرده بودند، اخراج شدند چون دیگر بیمارستان‌ها قادر به پرداخت حقوق آنها نبودند، چون دیگر با وجود کاهش چشمگیر موارد ابتلا به کرونا نیازی به حضورشان نبود. پایانی تلخ برای داستانی که تنها رنگ و بوی جانفشانی و گذشت داشت. آنها در شرایطی که اکثر افراد شاغل جامعه به خاطر کرونا دورکار شده بودند، حتی یک روز مرخصی هم نداشتند. ماه‌های اول اوج کرونا خیلی از پرستاران حتی از دیدن خانواده‌هایشان هم محروم بودند، هم به دلیل حفظ سلامتی آنها و هم به دلیل حجم بالای بیمارانی که در بیمارستان‌ها بستری بودند و کسی باید از آنها مراقبت می‌کرد. 

     بحران‌های روحی و روانی اما ماجرا فقط زحمت‌های بی‌دریغ پرستاران نبود، 

خدمت رسانی و از جان گذشتی آنها نبود، بسیاری از این پرستاران هر روز با تعداد قابل توجهی بیمار که جان خود را از دست می‌دادند مواجه می‌شدند، تاثیر این مرگ و میرها بر روح و روان پرستاران را نباید نادیده گرفت. هیچ کس به فکر آنها نبود، چون باید کارشان را انجام می‌دادند، باید به بیماران خدمات می‌دادند، از آنها مراقبت می‌کردند تا جانی دوباره بگیرند. 

میترا بهادری، روانشناس درباره وضعیت روحی و روانی پرستاران در پسا کرونا به تعادل می‌گوید: متاسفانه وزارت بهداشت و درمان به جای اینکه برای این افراد خدمات ویژه روانشناسی در نظر بگیرد تا بتوانند تروما بعد از حادثه را پشت سر بگذارند، با بی‌توجهی نسبت به تعدیل پرستاران در بیمارستان‌ها زخم تازه‌ای به روح و روان آنها وارد کرده است. بسیاری از این پرستاران شاهد مرگ ده‌ها هموطن خود در یک روز بوده‌اند، این حجم از مواجهه با مرگ می‌تواند هر کسی را از پا در بیاورد، ربطی ندارد که شما دکتر باشید یا پرستار یا یک انسان عادی، بالاخره همه ما در هر موقعیت شغلی هم که قرار داشته باشیم، انسانیم. خیلی از این پرستارها عزیزانشان را به واسطه این بیماری از دست دادند و در حالی که هیچ کاری از دستشان بر نمی‌آمد، تاثیر این اتفاق‌ها بر روح و روان افراد بسیار مخرب است. بسیاری از آنها همکار و دوستی را که سال‌ها با او کار می‌کردند از دست دادند، آمار فوت 200 پرستار در دوران کرونا کم نیست. اما کدام خدمات روانپزشکی برای پرستاران در این دوران در نظر گرفته شد؟ به جرات می‌توان گفت هیچ!

او در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: در تمام کشورهای پیشرفته مرسوم است که وقتی پرستار، دکتر، پلیس یا هر یک از افرادی که مشاغل خدماتی دارند، با سانحه‌ای دلخراش مواجه می‌شوند، یا اتفاقی تلخ را پشت سر می‌گذارند، جلسات اجباری روان درمانی برای آنها در نظر گرفته می‌شود. اما پرستارها، همان افرادی که به گفته خود مسوولان در خط مقدم مبارزه با کرونا قرار داشتند و از جانشان گذشتند، بعد از فروکش کردن این بیماری رها شدند. نه تنها کسی به فکر مرحم گذاشتن بر روح و روان خسته و زخم خورده آنها نبود که با تعدیل کردنشان زخمی تازه بر پیکر آنها نشاندند. 

     تعدیل 5 هزار پرستار  بعد از فروکش کردن بحران

مرگ حداقل 200 پرستار در دوران کرونا و ابتلای لااقل 100 هزار نفر از سپیدپوشان درمانی، آمار وحشتناکی است؛ اما از آن بدتر، آمار دیگری است که بعد از فروکش کردن موج سنگین کرونا و پیک‌های پیاپی آن، به رسانه‌ها درز کرده است: تعدیل ۵ هزار پرستار بعد از خاتمه بحران. نیمه‌های اردیبهشت سال جاری، رییس کل سازمان نظام پرستاری اظهار کرد: در ایام کرونا مسوولان تعداد زیادی از پرستاران را به صورت تمدید طرح، قرارداد موقت و شرکتی جذب کردند اما با فروکش کردن کرونا به تعدیل نیروهای جذب شده پرداختند. طبق آماری که طی هفته گذشته به دست آوردیم، حدود 5 هزار نیروی پرستار تعدیل شده‌اند. عموم این پرستاران با قراردادهای 89 روزه به کار گرفته شده بودند و تا زمانیکه کرونا تداوم داشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام به تمدید قراردادهای آنها می‌کردند؛ اما حالا 5 هزار نفر از این نیروهای جانفشان اما قرارداد موقت، تعدیل شده‌اند و این در حالی است که در حال حاضر استخدام 100 هزار پرستار در سطح کشور در گرو تایید مجوز از سوی سازمان امور اداری و استخدامی است.

     دو درصد امتیاز برای هر ماه کار!

تنها واکنش سازمان امور استخدامی کشور به تعدیل این پرستاران آنهم بعد از اینکه در دوران کرونا دوران سختی را تجربه کردند و هر روز در معرض خطر ابتلا و مرگ قرار داشتند، پیش‌بینی تعدادی «امتیاز ویژه» است؛ و بنابراین هیچ تضمینی برای استخدام مجدد در کار نیست. سی خردادماه، سخنگوی سازمان استخدامی کشور در ارتباط با این امتیازات ویژه گفت: سازمان اداری و استخدامی در جهت قدردانی از زحمات کادر زحمتکش درمان، در اقدامی مشترک با وزارت بهداشت و در اجرای ردیف 3 بند «ب» مصوبات سی و یکمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا به تاریخ 11/05/1399 دستورالعمل نحوه تعیین و اعمال اولویت و امتیازات برای کارکنان قراردادی کار معین، کارگری، شرکتی و متعهدین خدمت درگیر در مقابله مستقیم با کرونا در آزمون‌های استخدامی وزارت بهداشت را به شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی پیشنهاد کرده بود که مورد بررسی و تصویب قرار گرفت.

     تعدیل 550 پرستار فقط در مشهد!

در این شرایط، زندگی پرستاران تعدیلی بعد از آن همه استرس، امروز با سختی می‌گذرد؛ یکی از استان‌هایی که بیشترین آمار تعدیلِ پساکرونایی پرستاران را دارا بوده، خراسان رضوی است؛ طبق اعلام رییس سازمان نظام پرستاری مشهد، 550 پرستار در مشهد تعدیل شده‌اند.

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در این باره به تعادل می‌گوید: وقتی با پرستاران تعدیل شده هم صحبت می‌شویم، بسیاری از آنها حس طرد شدن دارند. در واقع مسوولان زمانی که به آنها احتیاج داشتند، با آنها تمدید قرار داد می‌کردند و این افراد هم با از خودگذشتگی تمام بر سر کار حاضر می‌شدند و حالا بعد از فروکش کردن کرونا ناگهان تعداد زیادی از پرستاران از کار به کار شدند. 

او می‌افزاید: حالا قرار است پرستاران تعدیل شده در آزمون استخدامی شرکت کنند تا شاید بتوانند دوباره شغل خود را پس بگیرند اما سوال اینجاست که چرا پرستاری که در بحرانِ دو ساله کرونا جانفشانی کرده و توانایی کاری و قدرت از خودگذشتگی خود را به اثبات رسانده، باز دوباره باید آزمون بدهد تا خود را ثابت کند؟ حتی آنهایی که امروز شرکتی هستند، امیدی به ساماندهی و قرارداد مستقیم ندارند. بدون تردید «پرستاران کرونایی» احساس مسوولیت و توان از خودگذشتگی را با ایستادن روبروی مرگ ثابت کرده‌اند؛ نهراسیده‌اند و پاسدار شبانه‌روزی جان مردم بوده‌اند؛ باز هم باید آزمون بدهند، آزمونی که در آن، هر ماه بازی با جان، دو امتیاز محسوب می‌شود؛ این چگونه «پیوست عدالتی» است؛ وقتی خیلی‌ها بدون تلاش و بی‌هیچ استحقاقی، نصیب‌های آنچنانی می‌برند؟

     نزدیک به 9 هزار نفر تعدیل شده‌اند

دبیرکل خانه پرستار می‌گوید: این نیرو‌های موقت 5 هزار نفر نیستند؛ علاوه بر 5 هزار نیروی طرحی، حدود 4، 3 هزار نفر هم نیرو‌های قرارداد موقت هستند و این 8، 9 هزار نفر در حالی تعدیل شده‌اند که وزارت بهداشت به‌شدت کمبود نیرو دارد و هنوز هم به خاطر کمبود نیرو مردم هزینه پرداخت می‌کنند و حتی آمار مرگ و میر بیماران بالا می‌رود! در حال حاضر هم مردم ما به خاطر کمبود نیرو نصف مراقبت‌های پرستاری لازم را هم دریافت نمی‌کنند. پرستاران از مردم و قدرشناسی آنها راضی‌اند، اما در برابر فداکاری پرستاران و 160 شهیدی که آنها در دوران کرونا تقدیم کردند، این رفتار درست و اخلاقی نبود. در حال حاضر با کمبود حداقل 100 هزار پرستار مواجه‌ایم و در این شرایط وزارت بهداشت دست به تعدیل 9 هزار پرستار می‌زند. بر اساس استانداردهای جهانی باید برای هر تخت 2 پرستار در بیمارستان داشته باشیم اما ما در حال حاضر برای هر تخت یک پرستار داریم . همچنین در حالی که به ازای هر هزار نفر باید دست‌کم سه پرستار داشته باشیم و هم‌اکنون تنها ۵/۱ پرستار داریم. این در حالی است که در اروپا تعداد پرستاران به ازای هر هزار نفر جمعیت هشت تا ۱۱ نفر است و متوسط جهانی آن در کشور‌های همسایه گرجستان و آذربایجان پنج، شش نفر است؛ مثلاً در بلژیک بالای ۱۰ پرستار به ازای هر هزار نفر وجود دارد و سازمان جهانی بهداشت کف پرستار به ازای جمعیت را سه نفر تعیین کرده است. به این ترتیب تعداد پرستار نسبت به تخت یا جمعیت هر قدر پایین بیاید، مرگ و میر بیماران بالا می‌رود.