قانونی که هیچ‌وقت اجرا نشد
سرانه درمان واقعی نشود شرایط بحرانی‌تر خواهد شد
تعادل|
مساله پرداخت سهم بالایی از هزینه‌های درمان توسط مردم مربوط به دیروز و امروز نیست، سال‌هاست که این مشکل در حوزه بهداشت و درمان وجود دارد و هیچ کدام از بیمه‌ها نتوانسته‌اند هزینه‌های درمان را به نوعی پوشش دهند که نیازی به پرداخت از سوی مردم نباشد، این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا رابطه مالی بین پزشک و بیمار از بین رفته است. اما در ایران این رابطه مالی نه تنها از بین نرفته که باعث بروز اختلالاتی هم در این حوزه شده، مساله زیر میزی‌هایی که توسط برخی پزشکان از بیماران دریافت می‌شود، هزینه‌هایی که به صورت دلار و سکه از بیمار طلب می‌شود و... اما به گفته کارشناسان این حوزه از بین رفتن رابطه مالی بین پزشک و بیمار در صورتی امکان‌پذیر است که سرانه بهداشت و درمان واقعی باشد، مشکلی که سال‌هاست در این حوزه وجود دارد، میزان سرانه درمان آنقدر نیست که باعث شود بیماران دیگر نیازی به پرداخت پول برای هزینه‌های درمان خود نداشته باشند. در واقع هر سال که بودجه پیشنهادی دولت برای تصویب به مجلس می‌رود، سرانه بهداشت و درمان همیشه در پایین‌ترین رده‌های اولویت‌بندی بودجه قرار می‌گیرد، در حالی که در اکثر کشورهای دنیا سرانه بهداشت و درمان در راس اولویت‌بندی‌ها است. در همین دوران کرونا بسیاری از افراد درمان مجبور به پرداخت هزینه‌های زیادی شدند این در حالی بود که اعلام شد درمان کرونا به صورت رایگان انجام می‌شود. در حال حاضر رقم مشخصی برای سرانه درمان هر فرد در ایران اعلام نشده است، این در حالی است که طی سال‌های گذشته چانه‌زنی‌هایی از سوی کمیسیون بهداشت و درمان در این مورد صورت می‌گرفت که البته طی سال‌های اخیر با توجه به بدهی‌های فراوان دولت به وزارت بهداشت ودرمان این چانه‌زنی هم از میان برداشته شد و هیچ کس نمی‌داند چرا و چگونه است که طی سال‌های متمادی سرانه درمان هیچ‌وقت اولویت دولت‌ها نبوده و نیست. به همین خاطر است که هنوز سهم مردم از پرداخت هزینه‌های درمانی علی‌رغم تمام وعده‌ها 70 درصد است و بسیاری از افراد به دلیل همین هزینه‌های بالا از چرخه درمان خارج می‌شوند.
سرانه درمان در کشورهای پیشرفته 300 برابر ایران است
دکتر ایرج خسرونیا، رییس انجمن متخصصان داخلی در این باره به «تعادل» می‌گوید: سال‌هاست که مساله سرانه بهداشت و درمان در ایران به معضلی لاینحل تبدیل شده است، در شرایطی که بیمارستان‌های دولتی در آستانه ورشکستگی قرار دارند و دولت بدهی کلانی به وزارت بهداشت و درمان و سازمان‌های بیمه‌گر دارد، دیگر نیازی نیست تا از بی‌توجهی به سرانه بهداشت و درمان در کشور حرفی به میان بیاید، چون همه‌چیز آشکار است. در حال حاضر بسیاری از مردم به دلیل هزینه‌های بالای درمان ترجیح می‌دهند درمان خود را پیگیری نکنند، بسیاری از افراد دیگر توان پرداخت این هزینه‌ها را در شرایط اقتصادی کنونی ندارند، افزایش قیمت دارو و البته کمبود آن نیز به معضلی دیگر در این زمینه تبدیل شده است.
او می‌افزاید: بارها اعلام کرده‌ایم تا زمانی که سرانه بهداشت و درمان در کشور واقعی نشود، نمی‌توانیم مشکلات موجود را از سر راه‌برداریم. از سویی پزشکان به دلیل بالا رفتن هزینه‌های مطب و... مجبورند ویزیت خود را افزایش دهند و از سوی دیگر مردم توان پرداخت ندارند، به همین دلیل است که بیمارستان‌های دولتی مملو از بیمارانی است که برای درمان بیماری‌های خود با مشکلات زیادی از جمله کمی نیرو، نبود امکانات لازم و... دست و پنجه نرم می‌کنند. ما درحالی با کمبود پزشک و پرستار مواجه‌ایم که هر ساله به دلیل همین مشکلات و البته توجه نکردن دولت به خواسته پزشکان و پرستاران بسیاری از آنها مهاجرت می‌کنند. متاسفانه ایران از نظر استاندارد‌های لازم در حوزه پرستاری، در زمینه سرانه بهداشت و درمان و... بسیار عقب‌تر از دیگر کشورهای دنیاست. نگاهی به آمار سرانه در کشورها پیشرفته و مقایسه آن با ایران نشان می‌دهد که تفاوت 300 برابری در این زمینه وجود دارد همین مساله نشان‌دهنده عمق فاجعه‌ای است که در این زمینه رخ داده است. رییس انجمن متخصصان در ادامه می‌گوید: وضعیت در بیمارستان‌های خصوصی هم خوب نیست، در واقع نه تنها بیمارستان‌های دولتی با مشکلات عدیده مواجه‌اند که بیمارستان‌های خصوصی نیز از این مساله مستثنی نیستند. وقتی سرانه بهداشت و درمان در کشور واقعی نباشد، مشکلات به تمام شاخه‌های درمانی نفوذ می‌کند. ما حتی بر اساس قوانین هم عمل نمی‌کنیم، در قانون باید سهم افراد از پرداخت هزینه‌های درمانی 30 درصد باشد و سهم سازمان‌های بیمه‌گر و دولت 70 درصد در حالی که واقعیت کاملا برعکس است مردم مجبور به پرداخت 70 درصد از هزینه‌های درمانی خود هستند.
قیمت‌هایی که هیچ‌وقت واقعی نشدند
از سوی دیگر رییس سازمان نظام پزشکی کشور با بیان اینکه رشد قیمت‌ها در حوزه سلامت، چندین برابر تورم معمول است، در عین حال بر لزوم حذف رابطه مالی میان پزشک و بیمار تاکید کرد و گفت: زمانی که در بحث تعرفه فریاد می‌زنیم که قیمت‌های خدمات پزشکی را نیز واقعی لحاظ کنید، برای دفاع از حقوق مردم است و همچنین برای این است که اعتماد بین مردم و جامعه پزشکی تخریب نشود.
دکتر محمد رییس‌زاده درباره وضعیت تورم در حوزه سلامت و هزینه‌های بخش خصوصی درمان به ایسنا گفت: ما در حوزه تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ بالای ۲۰۰ درصد رشد داشتیم، در تجهیزات مصرفی بالای ۱۳۷ درصد رشد داشتیم و در هزینه‌های پرسنلی بالای ۵۷ درصد رشد داشتیم. میانگین اینها تقریبا سه برابر عدد تورمی اعلامی بانک مرکزی است. یک دستگاه تصویربرداری که ۴۰۰ میلیون تومان بوده، اکنون سه میلیارد تومان است. بسیاری از این تجهیزات وارداتی هستند و ارز ترجیحی برایشان حذف شده و وضعیت را دشوار کرده است. در زمینه کیت‌های آزمایشگاهی یا تولید دارو و... نیز همین‌طور بوده است. رشد قیمت‌ها در حوزه سلامت، چندین برابر تورم معمول است. از طرفی هم در بحث تعرفه‌های پزشکی برخلاف قانون، نه قیمت واقعی لحاظ می‌شود و نه زمان اعلام تعرفه‌ها طبق قانون رعایت می‌شود. از یک طرف افزایش قیمت‌ها چندین برابر نرم جامعه است و از طرفی افزایش تعرفه‌ها کمتر از حدی است که قانون تعیین کرده و این موضوع مشکلات جامعه پزشکی و حوزه سلامت را مضاعف کرده است.
چالش تعرفه‌های غیرواقعی
رییس‌زاده با تاکید بر لزوم حذف رابطه مالی میان بیمار و پزشک، افزود: زمانی که در بحث تعرفه فریاد می‌زنیم که قیمت‌های واقعی را لحاظ کنید، برای دفاع از حقوق مردم است و همچنین برای این است که اعتماد بین مردم و جامعه پزشکی تخریب نشود. بنابراین ما اولین مطالبه‌گر اصلاح روابط مالی بین پزشک و بیمار هستیم. زیرا مهم‌ترین سرمایه جامعه پزشکی اعتماد مردم است. در ذهن مردم جامعه پزشکی قداستی دارد. در مطالعات جامعه‌شناسی باز هم جامعه پزشکی جزو یکی از سه قشر مرجع و مورد اعتماد مردم است. در مجموع در هر صنفی ممکن است تخلفاتی وجود داشته باشد، اما مردم می‌دانند که بالای ۹۵ درصد همکاران ما دارند با همین وضع موجود در مراکز دولتی و خصوصی به مردم خدمت ارایه می‌دهند.
ارایه سالانه بیش از ۹۰۰ میلیون نفر خدمت در کشور
او با بیان اینکه سالانه بالای ۹۰۰ میلیون نفر خدمت در کشور ارایه می‌شود، گفت: حجم تخلفات در مقابل این میزان ارایه خدمت، از نظر آماری صفر است، اما به هر دلیلی برجسته‌سازی می‌شود. البته اعتراضات و اشکالات هم وجود دارد، اما در مقایسه با حجم خدمات از نظر آماری عدد آن صفر است و به همین دلیل هنوز هم جامعه پزشکی جزو اقشار مورد احترام مردم است و حفظ این سرمایه برایمان بسیار اهمیت دارد. چیزی که به این سرمایه آسیب می‌زند، روابط مالی بین مردم و حوزه سلامت است. ما به عنوان جامعه پزشکی و نظام پزشکی اولین مطالبه‌گر اصلاح این رفتارها و روابط مالی هستیم. ما از همه بیشتر آسیب می‌بینیم و از همه بیشتر دل‌مان می‌خواهد این مشکلات رفع شود. رییس‌زاده گفت: اگر تلاش و پیگیری می‌کنیم که تعرفه‌ها واقعی شود، به این معناست که سازمان‌های بیمه‌گر تعهدات‌شان را بهتر انجام دهند تا به مردم فشاری وارد نشود. از طرفی هم رفتار همکاران ما اصلاح خواهد شد. ریشه رفع همه اینها در رعایت قانون است و قانون هم مشخص کرده که سازمان‌های بیمه‌گر باید نقش خودشان را بر اساس قیمت واقعی و منابع و مصارف لحاظ کنند و قبل از پایان سال و قبل از قانون بودجه تعرفه را اعلام کنند تا بودجه را متناسب با افزایش تعرفه برای سازمان‌های بیمه‌گر ببینند.
آدرس غلط دادن در تعرفه‌گذاری
او با بیان اینکه مردم و جامعه پزشکی باید در کنار هم باشند، گفت: سازمان‌های بیمه‌گر باید تعهدات‌شان را خوب ایفا کنند تا روابط مردم و جامعه پزشکی به هم نخورد و به هیچ یک ظلم نشود. در این زمینه مقداری با بی‌مسوولیتی و آدرس غلط دادن مواجهیم که در برخی رسانه‌ها هم این موضوع وجود دارد. یعنی به جای اینکه رابطه را حفظ کنند، به اشتباه مردم و جامعه پزشکی را رودرروی هم قرار می‌دهند و آن کسی که وظیفه دارد، قِسر درمی‌رود. این موضوع باید اصلاح شود.
سهم ۷۰ درصدی مردم در پرداخت هزینه‌های درمانی
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۷۰ درصد هزینه‌های درمانی را مردم می‌پردازند و ۳۰ درصد را بیمه‌ها تقبل می‌کنند، گفت: در حالی که در قانون برعکس است و باید ۷۰ درصد هزینه تحت پوشش بیمه‌ای باشد و پرداخت از جیب مردم هم ۳۰ درصد باشد.
