هشدار نسبت به خلأ تجهیزات در هنرستان‌ها
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی وحرفه‌ای و کاردانش وزارت آموزش و پرورش گفت: اکثر افراد در رشته‌ای که تحصیل کرده‌اند، مشغول به کار نیستند و این مساله در سطح کلان مطرح است و طبیعتا در بستر فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی و حرفه‌ای هم این مساله وجود دارد و آمارهای ما، آمارهای خوبی نیست و در برخی رشته‌های فنی و حرفه‌ای فقط ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد تناسب رشته شغلی و رشته تحصیلی وجود دارد. عباس بیات درباره وضعیت تجهیزات و کیفیت هنرستان‌های کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای کشور توضیح داد: واقعیت این است که وضع ما با استانداردها و شرایط مطلوب فاصله دارد و این فاصله هم قابل توجه است، یعنی در حال حاضر در هنرستان‌های کشور به صورت عموم و میانگین خلأ تجهیزاتی داریم. برخی تجهیزات متناسب با استانداردها نیست، برخی تجهیزات مستعمل و قدیمی هستند و به نوعی به روز نیستند، بعضی دیگر از تجهیزات آسیب دیده و از کار افتاده‌اند و این وضعیت میانگین حوزه تجهیزاتی ماست.
پیش رفتن با استانداردهای روز سخت است
او افزود: البته در تعدادی از هنرستان‌ها تجهیزات خوب، به روز و کافی وجود دارد و شرایط خوبی دارند، اما تغییرات تکنولوژی خیلی سریع است و پیش رفتن با استانداردهای روز، مقداری سخت است و نیاز به اعتبارات سنگینی دارد و شاید به همین دلیل است که یکی از راه‌حل‌های فائق آمدن به این مشکل در تمام دنیا رفتن به سمت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای مشارکتی است؛ آنجا که با مشارکت بنگاه‌های تولیدی و کارگاه‌ها و کارخانه‌ها، صاحبان مشاغل و اصناف، کار پیش می‌رود و تعامل شکل می‌گیرد. این مساله در همه جای دنیا وجود دارد و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به کلی آموزش‌های گرانی است و تامین اعتبار به روز بودن تجهیزاتش سخت خواهد بود. بیات در ادامه در پاسخ به این پرسش که میزان استقبال دانش‌آموزان برای تحصیل در رشته‌های فنی و حرفه‌ای و هنرستان‌های کاردانش در سال‌های اخیر چطور بوده، اینطور توضیح داد: میزان گرایش هم در رشته‌های مختلف و هم در هنرستان‌های گوناگون متفاوت بوده است. ترجیح می‌دهم میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان به رشته‌های مختلف را مسوولان مرتبط حوزه هدایت تحصیلی کار بیان کنند، اما گرایش دانش‌آموزان به ترتیب به شاخه نظری، فنی و حرفه‌ای و شاخه کاردانش است که در فرم‌های هدایت تحصیلی شان اعلام شده است.
اعلام رشته‌های پرطرفدار فنی و حرفه‌ای و کاردانش
او افزود: در بین رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش، برخی رشته‌ها علاقه‌مندان بیشتری دارند از جمله رشته تعمیر موتور و برق خودرو، رشته ساختمان، حسابداری، رشته‌های مربوط به کامپیوتر، رشته برق و الکترونیک جزو رشته‌های پرمخاطب ما هستند که عمدتا در هنرستان‌ها جزو اولین انتخاب دانش‌آموزان قرار می‌گیرند همچنین رشد فزاینده‌ای را در رشته تربیت‌بدنی داریم و رغبت زیادی نسبت به این رشته در بین دانش‌آموزان وجود دارد. در بین رشته‌های هنرستانی هم مساله عدم آشنایی کافی وجود دارد. بیات در مورد نگاه معاون متوسطه آموزش و پرورش و ایده درآمدزایی ارزی از طریق هنرستان‌ها و همکاری‌های منطقه‌ای هنرستان‌ها توضیح داد: بحثی که معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش مطرح کرده‌اند، بحث دیپلماسی هنرستانی و مهارتی است. منظور مهندس کاظمی این است که در مناطق مرزی و جایی که فرهنگ و مرز مشترک داریم که موجب عمق ارتباطات فرهنگی بیشتر می‌شود، هنرستان‌هایی راه‌اندازی شود. با توجه به اینکه بحث اشتغال یکی از موضوعاتی است که در تمام دنیا استانداردها و محتوایش یکسان است، بنابراین حساسیتی نسبت به این نوع محتواها از نظر ایدئولوژیک و فرهنگی هم وجود ندارد و از طرف دیگر نیازهای همسایگان ما در این حوزه به این آموزش‌ها زیاد است، مثل کشور عراق که در همسایگی ماست و با توجه به سازندگی که در این کشور در جریان است، نیاز به مهارت و افراد ماهر در آنجا زیاد است پس سرمایه‌گذاری ما در این بخش می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
رصدی صورت نمی‌گیرد
عباس بیات در پاسخ به این پرسش که آیا بررسی کرده‌اید که دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای و کاردانش جذب چه مشاغلی می‌شوند؟ گفت: متاسفانه آمار دقیق، به روز و متناوبی از اینکه چه میزان از فارغ‌التحصیلان فنی و حرفه‌ای و کاردانش به بازار کار جذب می‌شوند وجود ندارد و در آموزش و پرورش یا سایر دستگاه‌های مرتبط رصدی برای این قضیه صورت نمی‌گیرد و سیستمی هم در این رابطه نداریم. او ادامه داد: آنچه که داریم پایش‌های ملی مانند سرشماری است که در این آمارها رشته‌ها و سطح تحصیلات افراد پرسیده می‌شود و این آمار از سال ۹۰-۹۵ وجود دارد و عددهایی براساس آن اعلام می‌شود یا مرکز آمار پایش‌هایی را به صورت فصلی راجع به اشتغال انجام می‌دهد و وقتی وضعیت شاغلین را بررسی می‌کنند یکی از شاخص‌هایشان میزان تحصیلات آنهاست. ما در آموزش و پرورش یا حوزه‌های بیرونی، پژوهش‌های بسیار محدود و موردی مثلا مربوط به یک رشته خاص در یک سال خاص و به تعداد خیلی محدود داریم که روند فارغ‌التحصیلی و اشتغال دانش‌آموزان را بررسی کرده است. این آمارها خیلی جامع نیست و نمی‌توان آن را به همه تسری داد. در حال حاضر میانگین تناسب کار و رشته تحصیلی ۲۰ و ۳۰ درصد است که از جمله مشکلات ماست و همه رشته‌های فنی و حرفه‌ای را هم در برمی‌گیرد و حتی در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری این مساله در کشور وجود دارد.
