عوامل موثر بر کاهش نقدینگی

حسن گلمرادی

اصلاح و بهبود ساختار بودجه دولت از حیث درآمد و مخارج، اصلاح سیستم بانکی، هماهنگی و اصلاح قوانین و مقررات، کنترل نرخ ارز، کنترل تورم، استقلال بیشتر سیاست‌گذار پولی و بهبود فضای کسب و کار از جمله عواملی است که می‌تواند در کنترل رشد نقدینگی موثر واقع شود. رشد 8 برابری نقدینگی دردولت‌های یازدهم و دوازدهم، نگرانی‌های جدی در رابطه با نرخ تورم به وجود آورده، به‌طوری‌که بیش از هر موضوع دیگری یافتن راه‌حلی برای مدیریت آن در اولویت برنامه‌های دولت قرار گرفته است. نقدینگی به تنهایی معنای خاصی ندارد، مگر آنکه در کنار دیگر شاخص‌های اقتصادی بررسی شود. یکی از شاخص‌هایی که ارتباط مستقیم با آن دارد، نرخ تورم است. علی صالح‌آبادی؛ رییس کل بانک مرکزی در آستانه سال ۱۴۰۱ در جمع نمایندگان مجلس با اشاره به اهمیت این نکته، گفت: کنترل پایه پولی، نقدینگی و تورم از محورهای اقتصادی سال آینده کشور است. بر همین مبنا برنامه‌های مفصلی برای دستیابی به این اهداف تدارک دیده شده و امیدواریم در سال آینده با تلاش مجدانه، به مرحله اجرا درآید. امیدواریم در آینده، در حوزه اقتصادی کشور قدم‌های مثبت و موثری را‌برداریم. بانک مرکزی در اواسط تیرماه آماری را منتشر کرد که از عزم دولت و بانک مرکزی در به کار بردن سیاست‌های ضد تورمی خبر می‌دهد. کاهش ۰.۲ درصدی حجم نقدینگی در فروردین ماه امسال از نشانه‌های کنترل متغیرهای پولی است که در صورت ادامه می‌توان امیدوارتر از گذشته برای آینده برنامه‌ریزی کرد.  رشد نقدینگی از فعل و انفعالات درونی متغیرهای اقتصادی پیروی می‌کند که از جمله می‌توان به رشد پایه پولی به عنوان مهم‌ترین عامل اشاره کرد. پایه پولی هم تحت تاثیر خالص دارایی‌های داخلی و خارجی بانک مرکزی است که از قیمت و درآمدهای نفتی و غیر نفتی، بودجه دولت و منابع تامین کسری بودجه ناشی می‌شود. نرخ ارز و نحوه تبدیل درآمدهای ارزی در بودجه و سرعت گردش پول و اعتبارات اعطایی بخش بانکی از جمله عوامل دیگری است که در رشد نقدینگی می‌تواند اثر گذار باشد . سرعت گردش پول و تقاضا برای دریافت تسهیلات معمولا در شرایط تورمی تشدید شده و رشد نقدینگی را متاثر می‌سازد. در کنار عوامل مورد اشاره، در درون نظام بانکی ناترازی بانک‌ها و کفایت اندک سرمایه و اهرم‌سازی بالا در سیستم بانکی شرایط را برای تسهیل قدرت خلق نقدینگی می‌تواند ایجاد کند که این عوامل نیز در شرایط تورمی هم اثرگذار و هم اثرپذیر است. اصلاح و بهبود ساختار بودجه دولت از حیث درآمد و مخارج، اصلاح سیستم بانکی، هماهنگی و اصلاح قوانین و مقررات پولی و مالی، کنترل نرخ ارز، استقلال بیشتر سیاست‌گذار پولی و بهبود فضای کسب و کار از جمله عواملی است که می‌توان برای کنترل رشد نقدینگی موثر واقع شود.