رکورد نرخ بهره بین بانکی‌ به دنبال کاهش رشد تسهیلات‌دهی بانک‌ها

گروه بانک و بیمه |

 برخی کارشناسان پولی و بانکی معتقدند که به دنبال کاهش رشد تسهیلات دهی بانک‌ها در بهار 1401 که منجر به کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی شده است، و همچنین موضوع حذف دلار 4200 تومانی و افزایش نرخ ارز، نیاز واحدهای اقتصادی به سرمایه در گردش و نقدینگی و وام بانکی افزایش یافته و همین موضوع موجب شده که نرخ سود در بازار بین بانکی افزایش یابد و بانک‌ها به خاطر محدود شدن برداشت از منابع بانک مرکزی و اضافه برداشت از بانک مرکزی، چاره‌ای جز تامین نیاز خود از بازار بین بانکی و قرض گرفتن از سایر بانک‌ها ندارند و همین موضوع موجب رشد تقاضا برای وام گرفتن از سایر بانک‌ها شده و نرخ سود بین بانکی را به 21 درصد افزایش داده است این در حالی است که سال گذشته نرخ سود بین بانکی به 18 درصد کاهش یافته بود. این موضوع نشان می‌دهد که به دنبال رشد تورم و قیمت کالاها و نرخ ارز، نه تنها قدرت خرید مردم کاهش یافته و قیمت برخی کالاها از جمله مواد غذایی رشد زیادی داشته است و مردم دچار مشکلات معیشتی شده‌اند، بلکه واحدهای اقتصادی نیز با خطر رکود و افزایش نیاز به سرمایه در گردش و تقاضای وام گرفتن مواجه شده‌اند، و همین موضوع خطر رکود را در اقتصاد و صنعت تشدید کرده است و اگرچه بانک مرکزی در هفته‌های اخیر 50 هزار میلیارد تومان اوراق بانکی را بازخرید کرده و پول به اقتصاد تزریق کرده و رشد پایه پولی در دو ماه اول 6.5 درصد رشد کرده، اما هنوز واحدهای اقتصادی تشنه نقدینگی هستند و همین موضوع موجب رشد نرخ سود بانکی شده است. افزایش نرخ ارز، حذف دلا 4200 تومانی، کاهش رشد تسهیلات دهی بانک‌ها و تاکید بر کاهش رشد پایه پولی و نقدینگی، افزایش نرخ سود بانکی در بازار بین بانکی به 21 درصد، همگی نشان می‌دهد که به دلیل کاهش بهره وری و کارایی در اقتصاد، هزینه‌های مبادله و معاملاتی حاصل از تحریم‌های اقتصادی و... نه تنها دولت دچار کسری بودجه می‌شود، بلکه واحدهای اقتصادی ومردم نیز دچار کمبود نقدینگی و قدرت خرید می‌شوند و این موضوع تنها با بهبود فضای کسب وکار، احیای برجام مرتفع خواهد شد. نرخ سود بین‌بانکی با افزایش محسوس رکورد جدید زده و وارد کانال ۲۱درصدی شده است، پیش از این نرخ بهره بین‌بانکی در کانال ۲۰درصدی در نوسان بود.نرخ سود بین‌بانکی در روزهای اخیر وارد کانال 21درصدی شده و به بالاترین سطح در سال 1401 رسیده است. در هفته منتهی به 23 تیر ماه نرخ سود بین‌بانکی برابر با 21.14 درصد بوده که بیشترین میزان نرخ بهره بین‌بانکی در سال جاری است.نرخ سود بین‌بانکی در هفته منتهی به 16 تیرماه 20.95 درصد بوده که با رشد چشم‌گیری در هفته اخیر به 21.14 درصد رسیده است؛ بررسی روند تغییرات این نرخ نشان می‌دهد استارت روند افزایشی از ماه‌های گذشته زده شده است.گفتنی است، تغییر نرخ بهره بین‌بانکی یکی از روش‌ها و سیاست‌های کنترل حجم نقدینگی و خلق پول توسط بانک‌هاست که بانک مرکزی این ابزار را در اختیار دارد، بر همین اساس این بانک در سال 1401 به‌صورت هفتگی این نرخ را افزایش داده است.صالح‌آبادی رییس‌کل بانک مرکزی، در این خصوص می‌گوید: خوشبختانه رشد نقدینگی و پایه پولی در سه‌ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی بوده است که انضباط مالی دولت متأثر از عدم استفاده از تنخواه‌گردان در این زمینه بسیار موثر بوده است.به‌گفته رییس‌کل بانک مرکزی، اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، خط قرمزی است که با سختگیری شدید دنبال می‌شود. به گزارش تسنیم، یکی دیگر از دلایل افزایش نرخ سود بین‌بانکی، افزایش نرخ سود بازار باز است؛ به‌عبارتی بالابردن نرخ سود بازار باز به‌نوعی هزینه استقراض در بازار بین‌بانکی را نیز بالا برده است. نرخ سود بازار باز با کاهش تزریق نقدینگی در این بازار، صعودی شده و به 20.91 درصد رسیده است.نرخ سود بین‌بانکی براساس عرضه و تقاضاست و ثابت نیست، این نرخ نوسان دارد به‌گونه‌ای که با افزایش تقاضا برای دریافت وام بین‌بانکی و از سوی دیگر عدم عرضه متناسب با آن، نرخ سود بالاتر می‌رود و به‌عکس.برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند: کاهش نرخ سود بین‌بانکی می‌تواند نقش مهمی در حرکت نقدینگی از بانک به بازار سرمایه داشته باشد و سبب رونق بازار سرمایه گردد.این در حالی است که گروه دیگری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که نرخ بهره بین‌بانکی نباید کاهش یابد زیرا اثرات تورمی شدیدی دارد و اگر نرخ بهره بین‌بانکی خیلی کاهش پیدا کند، موجب کاهش سود سپرده‌های بانکی می‌شود.بانک‌ها در پایان دوره مالی کوتاه‌مدت (روزانه یا هفتگی) با مازاد یا کسری نقدینگی مواجه می‌شوند که باید آن را به تعادل برسانند.اگر بانکی با کسری نقدینگی مواجه شود باید با استقراض یا وام گرفتن درصدد جبران آن برآید، از سوی دیگر برای به تعادل رساندنِ مازاد نقدینگی خود نیز باید اقدام به عرضه آن کند.بانک‌ها برای اینکه به بانک مرکزی متوسل نشوند بازاری را به‌نام بازار بین‌‌بانکی تشکیل داده‌اند که در آن اقدام به عرضه و تقاضای نقدینگی آن هم به‌صورت وام می‌کنند.بنابراین در بازار بین‌بانکی، انتقال نقدینگی از موسسات مالی دارای مازاد به موسسات مالی دارای کسری وجوه اتفاق می‌افتد.بازار بین‌بانکی موجب می‌شود که بانک‌ها دیگر برای تأمین نقدینگی و منابع مالی مورد نیاز کوتاه‌مدت خود به بانک مرکزی مراجعه نکنند که خود این موضوع به بانک مرکزی در جهت کنترل حجم نقدینگی کمک می‌کند.عمده وام‌های بین‌بانکی دارای سررسید یک هفته و کمتر است و نرخ سود بر مبنای نرخ سود بین‌بانکی تعیین می‌شود.نرخ سود بین‌بانکی متناسب با عرضه و تقاضا، تعیین می‌شود به‌طوری که با افزایش تقاضا برای دریافت وام بین‌بانکی یا عدم عرضه متناسب با آن، نرخ سود روند صعودی یا نزولی به خود می‌گیرد.