فعال‌سازی اجباری جست‌وجوی ایمن تأیید شد
بیش از یک هفته از فعال شدن حالت Safe Search در سرویس جست‌وجوی گوگل برای کاربران ایرانی می‌گذرد و سرانجام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره این محدودیت تازه سخن گفت. عیسی زارع‌پور گفت محدودیتی که اعمال شده بحث قفل کودک نیست ولی امکانی فراهم شده تا صرفاً دسترسی به محتواهای غیراخلاقی و با خشونت بسیار شدید محدود شود و این نگرانی خانواده‌ها و خواسته به حق آنها است، زیرا به گفته او، بارها خانواده‌ها در جلسات گفته‌اند دسترسی به چنین محتواهایی که در جمهوری اسلامی ایران ممنوع است به آسانی صورت نگیرد. فعال شدن حالت جست‌وجوی امن برای IP ایران از هفته گذشته ازطریق DNS Hijacking اتفاق افتاد. منتقدان می‌گویند این شرایط احتمالاً قدمی برای اجرایی شدن طرح صیانت از فضای مجازی محسوب می‌شود که بارها باعث اعتراض مردم شده است. وزیر ارتباطات پس از هشت روز نسبت به اجباری شدن حالت Safe Search در گوگل واکنش نشان داد و گفت: «امکانی را فعال کرده‌ایم که صرفاً دسترسی به محتواهای مستهجن، غیراخلاقی و بسیار خشن توسط خود موتورهای جست‌وجو محدود شود تا نگرانی خانواده‌ها برطرف شود. نه قفل کودکی است و نه جست‌وجوی دیگری مورد خدشه واقع شده است. خیلی از کشورها این کار را کرده‌اند.» بیش از یک هفته است کاربران اکثر اپراتورهای اینترنت در ایران برای استفاده از موتورهای جست‌وجوی گوگل و بینگ مجبور به استفاده از حالت Safe Search که برای کودکان زیر ۱۳ طراحی شده هستند. این محدودیت همزمان با مطرح شدن طرح سیم‌کارت کودک از سوی وزارت ارتباطات اعمال شد و باعث نگرانی و اعتراض کاربران و متخصصان شد اما وزارت ارتباطات طی این مدت واکنشی نشان نداد. امروز اما وزیر ارتباطات سکوتش را شکست و در حاشیه جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفت که دسترسی به محتوای مستهجن و خشن را محدود کردیم. زارع‌پور محدودیت دسترسی کودکان به محتوای مستهجن و خشن را یکی از نگرانی‌های به حق خانواده‌های ایرانی عنوان کرد و گفت: این حالت نه قفل کودک است و نه خدشه‌ای به جست‌وجوهای دیگر وارد می‌کند. کشورهای دیگری هم این امکان را فعال کرده‌اند.
وزیر ارتباطات: نگرانی خانواده‌ها را رفع کردیم
عیسی زارع‌پور در رابطه با این محدودیت توضیح داد: این مساله یکی از نگرانی‌های جدی و به حق خانواده‌های ایرانی است. آنها در جلسات مختلف به ما گفته‌اند که دسترسی به چنین محتواهایی که در کشور ممنوع شود به آسانی صورت نگیرد. او ادامه داد: ما به کمک اپراتورهای ارتباطی امکانی را فعال کرده‌ایم تا صرفاً دسترسی به محتواهای مستهجن، غیراخلاقی و بسیار خشن توسط خود موتورهای جست‌وجو محدود شود تا این نگرانی خانواده‌ها برطرف شود. نه قفل کودکی است و نه جست‌وجوی دیگری مورد خدشه واقع شده است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم این مساله را اتفاقی رایج در دیگر کشورها خواند. او گفت: چنین محتواهایی در جمهوری اسلامی ایران و خیلی کشورهای دیگر خط قرمز است. خیلی کشورها در دو، سه سال اخیر این امکان را فعال کرده‌اند تا فضای مجازی به ویژه برای خانواده‌ها سالم شود.
اجباری شدن یک اختیار
قابلت Safe Search گوگل برای محدودیت دسترسی کودکان زیر ۱۳ سال به محتواهای خشونت‌آمیز و مستهجن ایجاد شده است و کاربران در سایر کشورها می‌توانند به صورت دستی و با اختیار خود آن را برای فرزندشان فعال کنند. این اختیاری است که برای خانواده‌ها و والدین فراهم شده و دولت‌ها و اپراتورها خود اقدام به فعال کردن این بخش نمی‌کنند. محدودیت ایجادشده در ایران اما اجازه غیرفعال کردن دستی Safe Search را به اکثر کاربران نمی‌دهد. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌جای فعال کردن گزینه جست‌وجوی امن به صورت هماهنگ برای تمامی کاربران ایرانی می‌توانست با فرهنگ‌سازی درست و آموزش به خانواده‌ها این امکان را برای والدین ایجاد کند تا آنان خود گزینه جست‌وجوی امن را برای فرزندانشان فراهم کنند. فعال شدن گزینه جست‌وجوی امن برای همه سیستم جست‌وجو را با اختلال مواجه می‌کند و امکان دسترسی به تمامی گزینه‌های جست‌وجو را نمی‌دهد. مثلاً برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی از محدودیت در دسترسی به محتواهای پزشکی نیز خبر داده‌اند. میلاد افشاری، متخصص شبکه و اینترنت در این باره به پیوست گفته بود: این اتفاق ممکن است روی سرویس‌های دیگر نیز تاثیر بگذارد. مثلا به‌شدت در سرویس‌های SEO سایت‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و سایت‌ها و کسب‌وکارها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
جست‌وجوی امن بعد از نظرسنجی توییتری
وزیر ارتباطات بر این موضوع تاکید دارد که Safe Search صرفا دسترسی به محتوای غیراخلاقی و خشن را محدود کرده و به معنی فعال شدن قفل کودک یا محدودیت جست‌وجو در بستر اینترنت نیست. این اظهارنظر وزیر ارتباطات در شرایطی مطرح شده که هفته گذشته کاربران نسبت به فعال شدن عمومی سرویس Safe Search ابراز تعجب و نگرانی کردند. از سوی دیگر این سرویس به‌طور خودکار فعال شده بود و هیچ ارتباطی بین سن کاربر و هویت او نداشت. نکته جالب توجه درمورد فعال شدن سرویس Safe Search در شرایطی است که این روند دقیقا بعد از نظرسنجی روابط عمومی وزارت ارتباطات بر بستر توییتر شکل گرفت. مهدی سالم، رییس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات با طرح پرسشی مبنی بر اینکه آیا برای مراقبت از فرزندانتان در فضای مجاری تمایل به استفاده از اینترنت ایمن دارید؟ نظرسنجی توییتری را طرح کرد که اتفاقا با 86 درصدمخالفت کاربران توییتر همراه بود. هرچند همچنان روشن نیست که کدام خانواده‌ها و دقیقا در کدام جلسات، نگرانی خود را به وزیر ارتباطات منتقل کرده‌اند. در شرایطی که فعال شدن سرویس Safe Search امکان دسترسی افراد بزرگسال را آن هم بدون اجازه از آنها محدود کرد بیم آن می‌رود که روند طرح صیانت یا اینترنت طبقاتی به‌طور چراغ‌خاموش در حال اجرا باشد. گذشته از همه حواشی که به واسطه فعال شدن سرویس Safe Search برای کاربران ایجاد شد، افزایش استفاده از فیلتر شکن بعد از آن، پیدا کردن راهکارهای برای خاموش کردن این سرویس و همچنین دسترسی بیشتر کودکان به آنچه وزیر مدعی کنترل آن شده است بود. از این نکته هم نمی‌توان به سادگی گذر کرد که، رییس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات، نظرسنجی خود را اتفاقا بر بستری فیلتر شده بیان کرده بود. هرچند در نهایت نتیجه نظرسنجی بی‌توجهی به 86 درصد مخالف و کودک خواندن تمامی کاربران ایرانی اینترنت و در نتیجه روشن شدن Safe Search به‌طور گسترده بود.
