واردات خودرو در گام پایانی

تعادل |

گام نهایی برای واردات خودرو برداشته شد. وزیر صمت روز گذشته در حاشیه نشست هیات دولت یک خبر مهم خودرویی را مخابره کرد. بنابراظهارات سیدرضا فاطمی امین، «آیین‌نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن است.» هرچند برخی رسانه‌ها از قول وزیر صمت نوشتند: «شنبه هفته آینده خبر قطعی واردات آن اعلام می‌شود.»؛ اما روابط عمومی این وزارتخانه صحبت‌های مطرح شده را تکذیب و بر عبارت «آیین‌نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن است» از قول وزیر صمت تاکید داشت. با این حال، معاون امور مجلس رییس‌جمهور هم از تصویب آیین‌نامه واردات خودرو در جلسه دولت خبر داد. از این رو، به نظر می‌رسد مشکلات مطرح شده در هفته‌های اخیر در برابر آیین‌نامه واردات خودرو تا حدود زیادی برطرف شده و با همکاری بانک مرکزی بحث تامین ارز برای واردات خودرو نیز بررسی و دیده شده است. هرچند هنوز جزییات آیین‌نامه واردات خودرو به بیرون درز نکرده و تنها از سوی برخی نمایندگان مجلس گمانه زنی‌هایی صورت گرفته است. با این حال، به نظر می‌رسد، یکی از دلایل اصلی تعلل دولت در اعلام نهایی واردات خودرو به روند مذاکرات برجامی برمی‌گردد. چراکه توافق یا عدم توافق در زمینه احیای برجام می‌تواند بازار خودرو را به‌شدت تحت تاثیر قرار دهد و برنامه دولتمردان در این حوزه را دستخوش تغییر کند. 

   جزییات واردت خودرو 

قانون ساماندهی صنعت خودرو خردادماه امسال توسط رییس مجلس به رییس‌جمهور ابلاغ و سپس از سوی رییس‌جمهور جهت اجرا به وزیر صمت ابلاغ شد. در ماده ۴ این قانون بیان شده است که واردات خودرو برابر آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تهیه می‌شود با رعایت شرایطی پیشنهاد می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد، مجاز است. همچنین در تبصره ۲ این ماده قانونی آمده است حکم این ماده برای پنج سال از تاریخ ابلاغ اعتبار دارد؛ بنابراین تا خردادماه سال ۱۴۰۶ از لحاظ قانونی، امکان و اجازه واردات وجود دارد. این در حالی است که از سال ۹۷ هم واردات صورت نگرفته و یک تقاضای انباشته از این بخش داریم. از سوی دیگر چندین میلیون خودرو فرسوده در کشور داریم. پس یک انباشت در تقاضای خودرو داریم. این انباشت در تقاضا و شکاف عرضه و تقاضا، باعث شده تا قیمت کارخانه‌ای خودرو با قیمت بازار، بین 30 حتی گاهی تا 100 درصد تفاوت قیمت داشته باشد. از این رو، یکی از روش‌هایی که می‌تواند این شکاف را پرکند، واردات خودرو است. در این میان، فاطمی امین وزیر صمت در نشست خبری چهارم تیرماه ۱۴۰۱ در جمع اصحاب رسانه در این باره اظهار داشت: ما به دو دلیل به واردات خودرو توجه داریم؛ یعنی دو کارکرد از واردات خودرو در سال جاری انتظار داریم. کارکرد اول پر کردن شکاف عرضه و تقاضاست. سال گذشته کمتر از یک میلیون دستگاه خودرو تولید شد، در حالی که برآورد ما تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تقاضا در بازار خودروست. پس از این نشست خبری؛ فاطمی امین وزیر صمت در همایش روز ملی صنعت و معدن که در یازدهم تیرماه برگزار شد، با اشاره به اینکه برای حذف قرعه‌کشی، واردات خودرو مهم است، اظهار داشت: آیین‌نامه مربوط به واردات خودرو طراحی‌شده و بزودی در دولت مصوب خواهد شد؛ برآورد ما این است که بخشی از تقاضای موجود در بازار با انجام واردات پاسخ داده شود.

در شرایطی که چند روزی از وعده وزیر صمت مبنی بر تعیین تکلیف آیین‌نامه واردات خودرو در جلسه هیات دولت گذشت، خبر‌های غیررسمی از به کما رفتن و معلق ماندن آیین‌نامه واردات خودرو حکایت داشت. این در حالی بود که فاطمی امین در صحبت‌های خود به صراحت بر ضرورت واردات خودرو جهت پرکردن شکاف میان عرضه و تقاضای خودرو تاکید داشت.  از سوی دیگر مجلس نیز با ابلاغ قانون ساماندهی صنعت خودرو به دولت تکلیف کرده بود هر چه زودتر نسبت به تهیه آیین‌نامه واردات اقدام کند. با توجه به دستور رییس‌جمهور و همچنین قانون ساماندهی مجلس از یک سو و پایان یافتن تاریخ مصرف مصوبه ممنوعیت ورود خودرو به کشور در ۳۱ اردیبهشت امسال از سوی دیگر، انتظار می‌رفت آیین‌نامه واردات در بهار تدوین و ابلاغ شود.  در این میان، اما یک مانعی از جنس تامین ارز بر سر راه واردات خودرو، مطرح شد. چراکه برخی خبر‌ها حکایت از نگرانی بانک مرکزی مبنی بر ابهامات تامین ارزی این واردات داشت. در این میان دو نوع نگاه مطرح شد؛ نگاه نخست از اعمال نفوذ عده‌ای برای افزایش بیشتر محدودیت واردات حکایت و نگاه دوم نیز به نگرانی سیاست‌گذار ارزی از تامین ارز واردات خودرو اشاره می‌کرد. البته صالح‌آبادی رییس کل بانک مرکزی در گفت‌وگویی درباره نظر بانک مرکزی درخصوص ارز موردنیاز برای واردات خودرو، گفته بود: «این موضوع هنوز در دولت جمع‌بندی نشده، اما هر زمانی که بخواهد در دولت جمع‌بندی شود، حتما با هماهنگی بانک مرکزی خواهد بود. منابع ارزی که برای این موضوع در نظر گرفته می‌شود، باید در چارچوب منابع و مصارف کشور باشد به گونه‌ای که فشاری به منابع ارزی وارد نشود لذا این موضوع مدنظر دولت خواهد بود.»

سرانجام پس مدت‌ها بحث و اظهارنظر‌های مختلف در باب چرایی عدم تعیین تکلیف آیین‌نامه واردات خودرو، روز گذشته سید رضا فاطمی‌امین وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه نشست هیات دولت گفت: «آیین‌نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن است.» این اظهارنظر در حالی است که در برخی خبر‌ها از قول وزیر صمت گفته شد «شنبه هفته آینده خبر قطعی واردات آن اعلام می‌شود. خودروی دست دوم وارد نمی‌شود و مدل واردات خودرو به بازرگانان بستگی دارد». 

روابط عمومی این وزارتخانه این صحبت‌های مطرح شده را تکذیب و بر عبارت «آیین‌نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن است» از قول وزیر صمت تاکید داشت.

در همین حال، معاون امور مجلس رییس‌جمهور نیز از تصویب آیین‌نامه واردات خودرو در جلسه دولت خبر داد. سیدمحمد حسینی معاون امور مجلس رییس‌جمهور درباره آیین‌نامه واردات خودرو، گفت: پیشنهاد وزارت صمت درباره واردات خودرو امروز در جلسه دولت تصویب و نهایی شد. او با بیان اینکه دولت با موضوع واردات خودرو موافق است درباره جزییات آن، افزود: دولت ایین‌نامه‌ای برای این موضوع تدوین کرده است؛ باید برای تحقق این امر همه‌جانبه نگری صورت گیرد و به‌طور مثال تاثیری که این موضوع بر قیمت ارز دارد، مشخص شود. معاون امور مجلس رییس‌جمهور در گفت‌وگو با خانه ملت تصریح کرد: جلسات مختلفی درباره این موضوع با حضور بانک مرکزی، وزارت صمت و معاونت اقتصادی برگزار شد تا همه نظرات خود را بیان کنند و این موضوع نتایج مثبتی برای مردم داشته باشد. 

فاطمی امین همچنین در رابطه با نتیجه تفکیک وزارتخانه‌های صمت در حاشیه نشست دولت و در جمع خبرنگاران درباره طرح تفکیک وزارت صمت، در اظهاراتی گفت: چیزی که مصوب شده است این است که طرحی در مجلس بوده و دولت با آن موافقت کرده و قرار نیست دولت چیز جدیدی ارایه دهد وجود مجلس باید این موضوع را پیگیری کند.