نفت ایران و تحول برجامی
حمیدرضا صالحی
ما پیش از دور اخیر تحریم‌های امریکا در بازار جهانی نفت حضور قابل قبولی داشتیم و نفت ما از سوی مشتریان مختلف خریداری می‌شد. اما در سال‌های گذشته متاسفانه امکان حضور در این عرصه از بین رفت و همین مساله باعث شد که برخی دیگر از فروشندگان نفت جای ایران را در بازار بگیرند. اما در صورت کنار رفتن محدودیت‌ها احتمالا به زمان نیاز خواهد بود تا بار دیگر فروش نفت ایران به حداکثر برسد؟ طبق برآوردهای اولیه پس از مدتی کوتاه امکان آن وجود دارد که ایران بین یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت بفروشد. پس از چند ماه می‌توان انتظار داشت که این عدد به مرز ۲.۵ میلیون بشکه در روز بازگردد.
نفت ایران از چند دهه قبل مشتریان ثابت و سنتی خود را داشته و قطعا در صورت کنار رفتن محدودیت‌ها این مشتریان آماده هستند که نفت ما را بخرند. البته نفت ایران در سال‌های گذشته با نفت سایر کشورها جبران شده و احتمالا به زمان نیاز خواهد بود تا قراردادهای قبلی به اتمام برسد و مشتریان برای نفت ایران قراردادهای تازه‌ای را امضاء کنند.
ما توان تولید نفت روزانه‌مان بسیار بالاتر از این اعداد است، اما با توجه به از دست دادن بازار و عقب نگه داشته شدن اقتصاد ایران به وسیله تحریم‌ها محدودیت‌هایی داریم و باید گام به گام به سمت روزهای اوج گذشته حرکت کنیم. در صورتی که ما بتوانیم سهم خود را از بازار جهانی نفت افزایش دهیم و با یک ثبات چند ساله در این حوزه فعالیت کنیم قطعا در آینده همین موضوع مانع از اعمال تحریم‌های جدید علیه اقتصاد ایران خواهد شد و به این ترتیب حوزه‌ای که در آن مزیت نسبی بالایی داریم با فعالیت‌های همه‌جانبه گره می‌خورد.
امروز کشورهایی مانند عربستان سعودی و روسیه میزان تولید و صادرات نفت خود را به حدود 10 میلیون بشکه در روز رسانده‌اند که در کنار درآمدزایی بالا، سهم آنها را نیز از بازار بسیار افزایش می‌دهد و به این ترتیب شرایط را برای نقش‌آفرینی پررنگ آنها هموار می‌کند. متاسفانه ما در این سال‌ها سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه انرژی نداشته‌ایم و همین موضوع باعث شده که از بازار عقب بمانیم. از این رو در صورت بهبود شرایط و کنار رفتن تحریم‌ها باید یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های ایران سرمایه‌گذاری در حوزه‌های جدید و میادین مشترک باشد تا ضمن استفاده بهینه از ظرفیت‌ها، سهم ایران از بازار نیز به حداکثر ممکن برسد.
