چرا صندوق‌های سرمایه‌گذاری سود کمی به سهامدار می‌دهند؟

رادار اقتصاد| راضیه صباغیان کاخکی معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما و کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: وضعیت نوسانی بازار سهام سبب شده که بسیاری از سهامداران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ترجیح بدهند. البته باید این نکته را مدنظر داشت که اشخاصی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سپرده بانکی را برمی‌گزینند به دریافت سود مشخص تمایل دارند و به فراخور ریسک‌پذیریشان، انتظار بازدهی بیشتری را ندارند.

صباغیان ادامه داد: برخی از صندوق‌ها بازده خوبی را در بلندمدت ایجاد می‌کنند؛ به‌طور نمونه ارزش هر یونیت یک صندوق مشترک در سال ۹۰ حدود صد هزار تومان بود و ارزش همین صندوق تا سال گذشته به حدود ۳۵ میلیون تومان رسیده است. در چنین نمونه‌هایی تفاوت صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت (Fixed Income) با صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی مشهود می‌شود.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما تشریح کرد: به واسطه این رشد ارزش، بعضی از صندوق‌ها ناچار به تجزیه شدند، به‌طور مثال تناسب‌های یک به دوازدهم یا یک به بیستم در خصوص آنها اعمال شده است. به بیان دیگر قیمت هر واحد آنها به رقم بالایی رسید و صدور برای سرمایه‌گذار جدید دشوار می‌شد، به همین منظور در عوض کاهش قیمت هر واحد، تعداد یونیت‌های صندوق افزایش یافت و به این شکل بدون اینکه تغییری در ماهیت و ارزش واقعی آن به وجود بیاید، قیمت متعادلی برای آنها ایجاد شده است. بازدهی صندوق‌های سهامی قابل قیاس با سپرده بانکی یا فیکس اینکام‌ها نیستند.

وی ادامه داد: سپرده‌های بانکی به‌طور سالانه حدود ۲۰ درصد سوددهی دارند و سرمایه‌گذاران توقع صعود ۵ الی ۱۰ برابر بیشتر را ندارند؛ درصورتی که چنین افزایشی در صندوق‌های سهامی وجود دارد. بازدهی معقول و خوب «سهام» برای همه مسجل است و سرمایه‌گذاران با این ابزار (صندوق‌ها) ضمن اینکه از بازدهی سهام بهره مند می‌شوند، ریسک بازار را تا حد زیادی کاهش می‌دهند چراکه این صندوق‌ها توسط افراد خبره و حرفه‌ای مدیریت می‌شود. مدیران این صندوق‌ها هر سهمی را خریداری نمی‌کنند و در انتخاب نماد، مباحث ارزش‌گذاری و مدیریت ریسک را در نظر دارند که این موضوع ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما بیان کرد: در حال حاضر ابزارهای نوینی همچون «صندوق تضمین اصل سرمایه» راه‌اندازی شده‌اند که به واسطه آن ریسک و اتفاق غیرمنتظره‌ای سرمایه‌گذاران را دچار واهمه نمی‌کند و در بدترین شرایط نیز، سرمایه اصلی آنها حفظ می‌شود. زمانی که بازار سهام منفی و رکودی است، مدیران صندوق‌ها و سبدگردان‌ها نیز با زیان و افت قیمت مواجه می‌شوند و در برابر جو کلی بازار محافظتی ندارند اما این ابزار از آنجایی که ترکیب دارایی ویژه‌ای را در نظر گرفته و در شرایط امن بازار ورود می‌کنند، ریسک خود را از بین می‌برند و سهامداران از این جانب آسیب نمی‌بینند. البته ذکر این نکته ضروری بوده که نوع صندوق ابزاری جدید محسوب می‌شود و نمی‌توان آن را با فیکس اینکام‌ها مقایسه کرد.

وی درمورد این سوال مبنی بر اینکه چرا صندوق‌ها، درصد کمی از سود ساخته شده را به سهامداران می‌دهند، پاسخ داد: ماهیت صندوق‌ها با یکدیگر متفاوت است و قاعدتا صندوق‌های فیکس اینکام بازدهی کمتری نسبت به صندوق‌های جسورانه و غیره دارد. صندوق‌های فیکس اینکام غالبا در سپرده بانکی یا اوراق مشارکت مشارکت می‌کنند که این نوع سرمایه‌گذاری نیز برای خود صندوق حدود ۲۲ الی ۲۳ درصد سودآوری دارند.

صباغیان تشریح کرد: صندوق‌ها باید مطابق اساسنامه و امیدنامه تنظیم شده خود فعالیت داشته باشند و نمی‌توانند در هر نوع سرمایه‌گذاری ورود کنند. از طرفی رشد و افت واحد صندوق‌ها به‌طور حدودی بر ان‌ای وی آنها اثر می‌گذارند و نمی‌توان انتظار داشت که همانند سهام از دریافت میزان سود مشخصی به‌طور ماهانه پرداخت کرده یا به تناسب میزان سودساخته شده، میزان تقسیم نیز افزایش پیدا کند. 

وی بیان کرد: در صندوق‌های درآمد ثابت، حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد پرتفوی به سهام متعلق نمی‌گیرد و دارایی آنها را عمدتا اوراق بانکی تشکیل می‌دهند که سودآوری ۱۸ الی ۲۰ درصدی را برای آنها دارد و قاعدتا با این حجم از سودساخته شده امکان بازدهی بیشتری را برای سهامداران ندارند. همچنین باید توجه داشت برخی از صندوق‌ها پرداخت ماهانه سود دارند که همین موضوع باعث می‌شود که میزان ان‌ای‌وی صندوق به‌طور مقطعی کم و زیاد بشود اما به‌طور کلی سرمایه‌گذار اگر خواهان خروج دائم از صندوق‌های سرمایه‌گذار باشد، قیمت ان‌ای‌وی ابطال را برای آنها صادر می‌شود و در فرد می‌تواند با دریافت سود و اصل سرمایه از آن خارج بشود.

معاون توسعه نهادها و ابزارهای گروه مالی کاریزما گفت: در حقیقت امکان حبس یا برای خود نگه داشتن سودساخته شده در صندوق‌ها وجود ندارد و منفعت مدیر صندوق در دریافت ۲ درصد سودی بوده که به در قبال مدیریت سبد دارایی به دست آورد که میزان منطقی بوده است.