چانه‌زنی با روس‌ها بر سر تعرفه‌های ترانزیتی
گروه راه و شهرسازی|
آنگونه که معاون وزیر راه و شهرسازی گفته است، سهم ایران از ترانزیت 60 میلیون تنی کالا از چین به اروپا حدود یک‌ششم یعنی 10 میلیون تن است. مساله‌ای که نشان می‌دهد، فرصت‌های ترانزیتی بسیار درخشانی که به دلیل نبود زیرساخت‌ها و ناوگان نو و چابک تاکنون به سایر کشورهای رقیب واگذار شده‌اند، در حالی که بهترین و نزدیک‌ترین و در نتیجه ارزان‌ترین مسیر به اروپا، مسیر ایران است. به غیر از کمبودها و نقص‌های زیرساختی، برخی موانع نهادی همچون قوانین و مقررات مربوط به تعرفه‌های ترانزیتی نیز نیازمند تعدیل و اصلاح هستند. در همین رابطه، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی گفته است، در جلسات دو جانبه با کشورهای دیگر به دنبال به صفر رساندن تعرفه‌ها هستیم.بر اساس این گزارش، یکی از جلسات دو جانبه، طی هفته گذشته میان مسوولان روسی و ایرانی در تهران برگزار شده است و شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه در نشست مشترک با همتای روسی خود و هیات همراه که به ایران سفر کرده‌اند، بر ضرورت کاهش تعرفه‌های حمل کالا در راستای افزایش ۱۰ میلیون تنی ترانزیت میان دو کشور تاکید کرد.
به گزارش ایرنا، افندی‌زاده در نشست مشترک با «دیمیتری ازبروف»، دبیر دولت و معاون وزیر حمل‌ونقل فدراسیون روسیه از تهیه نقشه راه منظم و زمانبندی شده با محورهای استانداردسازی فرآیندهای عبور و مرور مرزی برای کاهش زمان جابه‌جایی کالا بین دو کشور و رفع موانع موجود در این مسیر خبر داد. او با اشاره به اهمیت و ظرفیت بالای حمل‌ونقل جاده‌ای برای ترانزیت گفت: از این روش حمل‌ونقل می‌توان بین سه کشور ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه استفاده کرد و همچنین می‌توان از مسیرهایی مثل قزاقستان و ترکمنستان نیز کالا را منتقل کرد. وی تاکید کرد: بنابراین باید از همه ظرفیت‌های حمل ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی ضمن شناسایی اولویت‌ها در تجارت کالا استفاده کرد که لازمه آن هماهنگی و یکپارچگی میان دو کشور است. افندی‌زاده تاکید کرد: باید بدنبال استفاده از سامانه‌های پیشرفته الکترونیکی و دیجیتالی کردن ترانزیت بود و نباید کامیون‌ها در مرزها متوقف شوند. وی بر بررسی و اعلام نظرات تکمیلی روسیه درباره نقشه راه ارایه شده تاکید کرد.
آمادگی همکاری ایران، آذربایجان و روسیه
این مقام مسوول درباره توافقنامه سه جانبه میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان نیز گفت: هر سه کشور آمادگی برگزاری جلسه مشترک را در مسکو دارند. مسیر فعلی ما از طریق جمهوری آذربایجان به روسیه ظرفیت محدودی دارد و زمان جابه‌جایی کالا از طریق جاده طولانی است که امیدوارم با هماهنگی هر سه کشور این مشکل برطرف شود. معاون حمل‌ونقل وزارت راه وشهرسازی خاطرنشان کرد: نامه برقی کردن پروژه گرمسار- اینچه‌برون آماده و ارسال شده است که این موضوع چند سال میان دو کشور مطرح بود. از آنجایی که در این موافقتنامه اخذ وام مطرح است و وزارت اقتصاد دو کشور باید با هم تفاهم کنند، وزارت اقتصاد ایران موافقت خود را به روسیه ارسال کرده است. افندی‌زاده در ادامه به موضوع ریلی کردن رشت به آستارا اشاره کرد که سال‌های زیادی است بین جمهوری آذربایجان، ایران و روسیه مطرح است.وی با اشاره به اینکه موضوع تملک زمین‌ها بر عهده ایران است، گفت: این پروژه برای ایران و کریدور شمال -جنوب اولویت دارد. پس از بازدید کارشناسان روسیه از منطقه می‌توانیم فوری موافقتنامه‌ای در خصوص طراحی، احداث و بهره‌برداری این پروژه داشته باشیم. وی در بخش دیگری از این نشست به توافق دو کشور مبنی بر جابه‌جایی ۱۰ میلیون کالای ترانزیت اشاره کرد و گفت: پیشنهاد می‌شود در کنار جلسه سه جانبه میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، یک کارگروه مشترک ترانزیت هم داشته باشیم که دومین جلسه خود را برگزار کند. معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: طی جلساتی که با کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و امارات داشتیم، از تمایل همه کشورها برای ایفای نقش در کریدور شمال- جنوب مطلع شدیم، بنابراین علاوه بر مسیر جمهوری آذربایجان، می‌توانیم مسیر ترکمنستان را هم فعال کنیم. این مقام مسوول خاطرنشان کرد: دو کشور توان زیادی در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای دارند و اگر بتوانیم قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان را در این زمینه فعال کنیم، ظرفیت بسیار زیادی در ترانزیت ایجاد خواهد شد.
ماجرای موافقتنامه عشق‌آباد
افندی‌زاده همچنین با اشاره به موافقتنامه عشق‌آباد گفت: این توافقنامه شامل کشورهای ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و عمان و ایران است و قطر و هندوستان نیز قرار است به این موافقتنامه اضافه شوند، بنابراین از آن سمت هم می‌توانیم توافقنامه چندجانبه داشته باشیم چرا که همه کشورها علاقه‌مندند در این توافقنامه شرکت کنند و در آینده می‌توانیم کریدورهای زیادی بین دو کشور داشته باشیم. وی گفت: درخواست داریم تا روسیه زمانبندی و حجم بارهایی مثل زغال‌سنگ و کودهای شیمیایی را اعلام کند تا برنامه‌ریزی‌های لازم برای حمل و نقل جاده‌ای انجام شود. افندی‌زاده با اشاره به ضرورت ایجاد توافقاتی درباره حمل‌ونقل ترکیبی گفت: ایران از طریق دریا به شکل مستقیم با روسیه ارتباط دارد و بنادر این کشور نیز ظرفیت بالایی برای بارگیری و تخلیه کالا دارند. وی افزود: بندر امیر آباد به شبکه ریلی متصل است و بندر کاسپین هم تا پایان سال به شبکه ریلی مجهز می‌شود، یعنی مسیر ریلی پروژه کاسپین به رشت تکمیل می‌شود. معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: ایران از توسعه و اضافه شدن واگن و لکوموتیو به ناوگان ریلی استقبال می‌کند چرا که تامین و توسعه ناوگان ریلی در زمینه لکوموتیو، واگن و کشتی‌های رو رو، علاوه بر توسعه زیرساخت‌ها و برطرف کردن موانع، در افزایش ترانزیت هم موثر است.
در ادامه این جلسه ازبروف، دبیر دولت- معاون وزیر حمل و نقل فدراسیون روسیه نیز از افزایش همکاری‌ها در زمینه توسعه روابط حمل‌ونقلی و افزایش ترانزیت میان دو کشور استقبال و آمادگی خود را برای مشارکت در کریدور شمال- جنوب اعلام کرد.
افزایش ۲ برابری ترانزیت در سال ۱۴۰۰
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین از افزایش ۲ برابری ترانزیت طی سال ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: با تلاش‌های دولت سیزدهم ترانزیت کشور در سال گذشته به ۱۰.۵ میلیون تن رسید.
به گزارش تسنیم، افندی‌زاده با یادآوری اینکه برای ترانزیت کشور طی سال 1401 بالغ بر 20 میلیون تن هدفگذاری شده که برای دستیابی به آن برنامه‌های مختلفی از جمله توافقنامه‌های متعدد با کشورهای منطقه در دست اجراست، اظهار کرد: سالانه حدود 60 میلیون تن کالا از طریق چین وارد کشورهای اروپایی می‌شود و با توجه به موقعیت ایران که هم در کریدور شمال به جنوب و هم در کریدور شرق به غرب قرار دارد، کشورمان می‌تواند مسیر مناسبی برای جابه‌جایی این کالاها باشد. وی افزود: همچنین با توجه به اتفاقات اخیر کشور روسیه می‌توانیم 30 میلیون تن ترانزیت هم در کریدور شمال- جنوب داشته باشیم و وزارت راه وشهرسازی برنامه منسجمی با سه محور اساسی در این خصوص تنظیم کرده تا به این مقدار در سال 1401 برسیم و آن را تا سال‌های آتی افزایش دهیم.
افندی‌زاده اولین موضوع را تقویت زیرساخت‌ها دانست و گفت: کریدور شمال- جنوب سه محور اساسی دارد که محور اول ار بندرعباس آغاز می‌شود و به رشت، آستارا و پس از آن از طریق آذربایجان به روسیه و بعد از آن به شمال اروپا می‌رسد. وی ادامه داد: مسیر رشت-آستارا با حدود 162 کیلومتر حلقه مهم این کریدور است و به یک میلیارد یورو برای تکمیل نیاز دارد که باید از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا توافق با سایر کشورها تامین شود.در همین راستا تفاهمی با کشورهای روسیه و آذربایجان انجام شده تا این حلقه هرچه سریع‌تر تکمیل شود. معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه کریدور دوم از اینچه برون به گرمسار است که برقی کردن آن هم در موافقتنامه با روسیه عملیاتی شده است، گفت: طی توافق اخیر با مسکو 10 میلیون تن ترانزیت از طریق خط ریلی با روسیه انجام خواهد شد. محور بعدی چابهار به زاهدان است و در محور شرق به غرب نیز ظرفیت‌های بالایی برای جذب ترانزیت وجود دارد. افندی‌زاده با یادآوری اینکه از چین 60 میلیون تن کالا به اروپا می‌رود که می‌تواند از طریق دو مرز سرخس و اینچه برون به ترکیه برود تا وارد اروپا شود، اضافه کرد: از ابتدای مرداد ماه سال گذشته تاکنون ترانزیت کشور به 2 برابر افزایش یافته و نسبت به سال 99 به 4 برابر رسیده است. در 5 ماه ابتدایی سال 25 درصد رشد ترانزیت را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشتیم. وی با اشاره به اینکه در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای با چالش تعرفه‌ها و زمان طولانی توقف در مرزها مواجهیم که در جلسات دو جانبه با کشورهای دیگر به دنبال به صفر رساندن تعرفه‌ها هستیم، اظهار کرد: موانع موجود در گمرکات نیز زمان جابه‌جایی کالا را افزایش می‌دهد و در همین راستا با کشورهایی مثل آذربایجان و ترکمنستان که مرز ورود به کشورهای CIS و روسیه هستند در حال انجام توافقاتی برای دیجیتالی کردن عبور کالا و به صفر رساندن زمان هستیم که سرعت بهره‌وری افزایش یابد.
