فقر مدرن: محرومیت از اینترنت

حسین ایمانی جاجرمی

گفته می‌شد کشورهای فقیر از امکانات مبتنی بر اینترنت مثل دولت الکترونیک، آموزش و بانک‌داری الکترونیک و کسب‌وکارهای الکترونیک محرومند. اینترنت می‌تواند مشاغل بسیاری ایجاد کند، هزینه‌ها را کاهش دهد، کمک کند به دنیا وصل شوید و از دستاوردهای دیگران بهره‌برداری کنید. این امکانات برای خیلی از کشورها فراهم نشده و باعث شکاف دیجیتال می‌شود. کرونا مشخص کرد نداشتن دسترسی به اینترنت و محرومیت از ابزارهایی مثل تلفن‌های هوشمند یا تبلت، با وضعیت استان‌ها از نظر توسعه‌یافتگی ارتباط دارد و سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مسوول در مسائل زیرساختی باید وضعیت امکانات و پوشش مناطق مختلف کشور را رصد و ارزیابی اجتماعی کنند. براساس پژوهش‌ها شکاف دسترسی به پهنای باند در مناطق روستایی، می‌تواند منجر به تأثیرات اقتصادی بر کل جامعه روستایی شود. به موازات این جهان واقعی جهان جدیدی یعنی جهان مجازی شکل گرفته که مثلا رمزارزها بخشی از این جهان هستند. اگر شما امکان استفاده از ظرفیت‌های این جهان را نداشته باشید فرد بی‌سوادی محسوب می‌شوید که نمی‌تواند از امکانات استفاده کند، ارتباط بگیرد، درخواست بدهد یا خودش و دیگران را نمایندگی کند و درنتیجه در تله محرومیت می‌افتد. امروز یک بعد دیگر هم به ابعاد تله محرومیت که متخصصان فقر درباره‌اش صحبت کرده‌اند، اضافه شده و آن تله محرومیت از اینترنت و ابزارهای ارتباطی است. در جهان پیش رو بسیاری از کسب و کارها به حوزه دیجیتال می‌رود و شرکت‌ها و ادارات و دانشگاه‌ها ساختاربندی مجدد پیدا می‌کنند و وقتی بخش عمده‌ای از جامعه امکان و سواد استفاده از آن را نداشته باشند هم خودشان محروم می‌شوند و هم باعث عقب‌ماندگی کشور در مسابقه توسعه می‌شوند. همچنین سرعت و کیفیت اینترنت اهمیت دارد، عملکرد کودکانی که به اینترنت ضعیف دسترسی دارند با عملکرد آنها که اصلا به آن دسترسی ندارند مشابه است. این موضوع در مورد کشورهایی که به دلیل دیدگاه‌های سنتی محدودیت‌هایی برای استفاده شهروندانشان از اینترنت باکیفیت و پرسرعت ایجاد می‌کنند باعث می‌شود کل جامعه عقب بمانند. درحالی که باید مراقب باشند فاصله از بقیه کشورهای توسعه‌یافته دنیا بیشتر نشود. ما نباید اینترنت را محدود کنیم، در کشور ما مثل همه کشورهای سنتی این ترس وجود دارد که دسترسی گسترده مردم به اینترنت منافع گروه‌های حاکم را به خطر بیندازد درحالی که فضای مجازی برای همه منافع جدیدی ایجاد می‌کند. اگر نگرانی ما مسائل اخلاقی است هم می‌توان از بستر اینترنت برای ترویج اخلاق استفاده کرد. این یک میدان مسابقه است که نمی‌توانی تعطیلش کنی باید خودت را تغییر دهی و در...

 این میدان مسابقه دهی. بسیاری از کشورها در برنامه توسعه‌شان روی اینترنت حساب باز کرده‌اند. در کشوری مثل ویتنام دولت در بسیاری از نقاط شهر به شهروندانش اینترنت رایگان می‌دهد و به‌خصوص جوان‌ها در آن نقاط جمع می‌شوند و کار می‌کنند. اما در ایران ترسی از پدیده‌های نو وجود دارد و تصمیم‌گیری‌ها به جای تحلیل‌های واقع‌بینانه براساس این ترس گرفته می‌شود. این ترس ما را از دیدن امکاناتی که یک فناوری نو عرضه می‌کند، محروم می‌کند. درحالی که اگر می‌خواهیم در دنیای مدرن جایی داشته باشیم باید یاد بگیریم چطور با وجود آسیب‌هایی که ممکن است این جهان داشته باشد خود را مدیریت کنیم و به بچه‌ها مهارت‌هایی بیاموزیم که دچار آسیب نشوند. این مسوولیت‌‌ خود افراد، خانواده‌ها و تشکل‌های محلی است که با امکاناتی که دولت فراهم می‌کند این مخاطرات را مدیریت کنند. عموم کشورهای در حال توسعه جامعه را به استفاده از اینترنت ترغیب می‌کنند، چون عصر جدیدی در حیات بشر شروع شده: اگر نتوانیم استفاده کنیم عقب می‌مانیم و ممکن است نتوانیم عقب‌افتادگی را جبران کنیم. سرعت رشد فناوری بی‌نظیر است و باید خیلی هوشیار بود تا کشور عقب نیفتد.