پتروشیمی‌ها در صدر صادرات!
تعادل|
بررسی آمارهای مربوط به تجارت خارجی تا مرداد ماه امسال نشان می‌دهد که در این مدت ۲۰.۹ میلیارد دلار صادرات و ۲۱.۶ میلیارد دلار واردات داشته‌ایم که بیانگر تراز تجاری منفی ۷۴۱ میلیون دلاری است بنابر آمار اعلامی از سوی سخنگوی گمرک، از صادرات ۹ میلیارد و ۱۴۲میلیون دلاری محصولات پتروشیمی در ۵ ماهه نخست امسال خبر داد. بنابر آمارهای گمرک، پنج قلم اول کالاهای صادراتی کشور، محصولات پتروشیمی بوده و در این میان پروپان مایع شده به وزن دو میلیون و ۲۷۶ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۴۸ میلیون دلار، در صدر محصولات صادراتی قرار دارد که نسبت به مدت مشابه با رشد ۵۹ درصدی در وزن و ۱۸۸ درصدی در ارزش همراه بوده است تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد، ۴۴ درصد صادرات پنج ماهه کشور از پتروشیمی‌ها است و ۵قلم اول صادرات شامل مربوط به این گروه کالایی است. فعالان صادراتی در تحلیل آمار تجارت خارجی می‌گویند، ما از کشورهای توسعه یافته که مسیر توسعه خود را از راه صادرات پیموده‌اند، فرسنگ‌ها عقب هستیم. به گفته آنها، ما کشوری هستیم که اقتصادمان را بر مبنای امکانات نفتی ایجاد کرده‌ایم و به امکانات صادرات غیرنفتی توجه زیادی نشده بود.
جزییات تجارت خارجی تا پایان مرداد
بررسی آخرین آمار مربوط به تجارت غیرنفتی کشور نشان می‌دهد که در ۵ ماه نخست امسال ۴۴ میلیون‌تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۹۲۴ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده است. به این ترتیب صادرات غیرنفتی از نظر وزنی ۳.۵ درصد افت و از لحاظ ارزشی بیش از ۲۱ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است. اقلام عمده صادراتی پروپان مایع، متانول، گاز طبیعی مایع‌شده، پلی‌اتیلن و شمش آهن و فولاد و ۵ مقصد نخست کالاهای صادراتی کشور نیز چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و هند بوده است. همچنین در کفه واردات نیز شاهد ورود ۱۴ میلیون‌تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۶۵ میلیون دلار در ۵ ماه نخست امسال به کشور بوده‌ایم که نشان از افت ۸.۵ درصدی در وزن و رشد ۱۹.۶ درصدی در ارزش دارد. اقلام عمده وارداتی گندم، برنج، ذرت دامی، دانه سویا و گوشی تلفن‌همراه و ۵ مبدا کالاهای وارداتی نیز امارات متحده عربی، چین، ترکیه، هند و روسیه بوده است. بر این اساس، تراز تجاری تا مرداد ماه سال جاری منفی ۷۴۱ میلیون دلار بوده است. سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک اظهار داشت: از ابتدای سال جاری تا پایان مرداد ماه ۱۶میلیون و ۵۵۴ هزار تن انواع محصولات پتروشیمی به ارزش ۹ میلیارد و ۱۴۲میلیون دلار از کشورمان به سایر کشورها صادر شده که با وجود کاهش ۱۲,۶ درصدی در وزن، ۳۸ درصد ارزآوری بیشتر نسبت به مدت مشابه داشته‌اند. وی افزود: کل صادرات کالاهای ایرانی در ۵ ماه نخست امسال ۴۴میلیون و ۷۵هزار تن کالا به ارزش ۲۰میلیارد و ۹۲۴میلیون دلار بوده که از این میزان ۱۶میلیون و ۵۵۴هزار تن به ارزش ۹ میلیارد و ۱۴۲ میلیون دلار محصولات پتروشیمی بوده است که ۳۸ درصدِوزن و ۴۴ درصدِ ارزش کل صادرات ۵ ماهه را به خود اختصاص داده است. لطیفی در خصوص اقلام عمده صادراتی کالاهای پتروشیمی گفت: پنج قلم اول کالاهای صادراتی کشور، محصولات پتروشیمی بوده و در این میان پروپان مایع شده به وزن دو میلیون و ۲۷۶ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۴۸ میلیون دلار، در صدر محصولات صادراتی قرار دارد که نسبت به مدت مشابه با رشد ۵۹ درصدی در وزن و ۱۸۸ درصدی در ارزش همراه بوده است. سخنگوی گمرک در ادامه توضیح داد: متانول با ۳ میلیون و ۹۸۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار دومین محصول ارز آور پتروشیمی‌ها و دومین محصول صادراتی کشور در پنج ماهه امسال بود که ۱۲درصد در وزن و ۴۳ درصد در ارزش رشد داشته است. لطیفی افزود: گاز طبیعی مایع شده با ۳ میلیون و ۱۷۳ هزار تن به ارزش ۹۶۱ میلیون دلار و رشد یک درصدی، اوره با یک میلیون و ۵۵۵ هزار تن به ارزش ۹۵۸ میلیون دلار و رشد ۷۹ درصدی و بوتان مایع شده با یک میلیون و ۳۲۶ هزار تن به ارزش ۹۴۰ میلیون دلار و رشد ۱۳۶ درصدی به ترتیب در رتبه‌های سوم تا پنجم اقلام عمده کالاهای صادراتی کشور و پتروشیمی‌ها در پنج ماهه نخست امسال بودند.
در توسعه صادرات عقب هستیم
در این باره، رییس سابق کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در رابطه با وضعیت تجارت خارجی کشور می‌گوید: یکی از بخش‌هایی که دولت در آن موفق عمل کرده است، بخش تجارت خارجی کشور بوده است. جمشید نفر، با بیان اینکه ما از کشورهای توسعه یافته که مسیر توسعه خود را از راه صادرات پیموده‌اند، فرسنگ‌ها عقب هستیم، فارس گفت: نباید فراموش کرد که تا قبل از سال ۱۳۹۷ و خروج ترامپ از برجام، ما کشوری بودیم که اقتصادمان را بر مبنای امکانات نفتی ایجاد کرده‌ایم و به امکانات صادرات غیرنفتی توجه زیادی نشده بود. نفر گفت: اما بعد از سال ۱۳۹۷ و اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌ها، دولتمردان چه در دولت گذشته و چه در دولت فعلی به این جمع‌بندی رسیدند که کشورمان از ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای در رابطه با صادرات غیرنفتی برخوردار است که متاسفانه بسیاری از فرصت‌ها از آن طی ۴۳ سال گذشته استفاده نشده است. وی با اشاره به افزایش چندین برابری قیمت دلار بعد از تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران گفت: هر کشوری از این فرصت برای توسعه صادرات استفاده می‌کرد، اما در کشور ما با وضعت بخشنامه‌ها و آیین نامه‌های غلط و دست و پاگیر نه تنها رشد قیمت دلار منجر به افزایش صادرات غیرنفتی نشد، بلکه در بعضی سال‌ها شاهد کاهش صادرات غیرنفتی نیز بودیم. نفر گفت: تجارت خارجی امری نیست که امروز تصمیم بگیریم و بعد اضافه شود، بلکه توسعه آن نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت است و مهم‌تر از هر چیزی به ایجاد زیر ساخت برای کار صادراتی نیاز داریم. یکی از ابزارهای لازم برای توسعه تجارت با کشورهای مختلف رایزنان بازرگانی هستند که متاسفانه در حوزه تجارت خارجی به دلیل مشکلات مالی کمتر به این مقوله توجه شده بود اما در دولت سیزدهم به این موضوع اهتمام ویژه‌ای شد و تعداد رایزنان بازرگانی که تا قبل از دولت سیزدهم فقط ۵ نفر بود با توجه به مطالبات رهبر معظم انقلاب، دستور و وعده رییس‌جمهوری، سند تحول دولت، برنامه‌ها دستگاه‌ها و قوانین بالادستی در بازه زمانی مرداد ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۱ به ۹ نفر افزایش یافت البته هدف‌گذاری برای این موضوع ۱۰ نفرود که محقق نشد.
همچنین یحیی آل اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی هم در گفت‌وگو با فارس با اشاره به استقرار رایزنان بازرگانی در کشورهای مختلف برای توسعه تجارت، گفت: برای توسعه صادرات یکی از الزامات اولیه آن است که ما در کشورهای مقصد صادراتی حداقل یک نفر را با عنوان رایزن بازرگانی باید داشته باشیم که مسائل و مشکلات حوزه تجارت را در آن کشور پیگیری کند، اما متاسفانه در این مورد با بی‌توجهی‌ها صورت گرفته تعداد رایزنان بازرگانی ما در کشورهای هدف صادراتی بسیار اندک است و حتی به ۱۰ نفر نیز نمی‌رسد. این در حالی است که برخی از کشورها حداقل ۱۵۰ تا ۱۶۰ رایزن بازرگانی در کشورهای مختلف دنیا دارند.
