پروژه «ریلی شلمچه- بصره» در تعلیق
گروه راه و شهرسازی|
تاخیر ایران در به ثمر رساندن پروژه ریلی شلمچه- بصره اعتراض طرف عراقی را در پی داشته است. آنگونه که حسین طوسی، مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری راه‌آهن شلمچه- بصره اعلام کرده است، پروژه کاملا خوابیده و متوقف شده به‌طوری که عراقی‌ها تاکنون 2 نامه اعتراضی نسبت به توقف پروژه ارسال کرده‌اند مبنی بر اینکه چرا طرف ایرانی به تعهدات خود نسبت به اجرای عملیات بر روی پل بین دو کشور اقدام نکرده است.
مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری راه‌آهن شلمچه- بصره زیرمجموعه شرکت فدک در گفت‌وگو با ایلنا با بیان اینکه قاسمی وزیر راه و شهرسازی به یک‌باره و بدون توضیح و ارایه دلایل شرکت فدک را از این پروژه حذف کرد، اظهار داشت: در سال 99 طبق مصوبه دولت، اجرای پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره به شرکت فدک واگذار شد اما وزیر راه در دولت سیزدهم به یک‌باره این مصوبه را لغو کرد و بدون ارایه دلایل فقط اعلام شد که دولت قصد ساخت این پروژه را دارد این در حالی بود که نمایندگان فدک هم در سفر به عراق برای مذاکرات درباره این پروژه همراه وزیر بودند. وی ادامه داد: وزیر راه تصمیم گرفت که یک شرکت مشترک ایرانی و عراقی برای ساخت این پروژه تاسیس کند که این تصمیم دو اشکال بزرگ داشت و به همین دلیل تا به امروز موفق به برنامه‌های خود نبودند اول اینکه ایجاد یک شرکت دولتی نیاز به موافقت و تصویب مجلس دارد و دوم اینکه راه‌آهن ایران برای اجرای این کار درخواست یک بودجه مفصلی را از مجلس کرده که گویا مجلس هم با این درخواست شرکت راه‌آهن موافقت نکرده است. طوسی با بیان اینکه پس از واگذاری کار به شرکت راه‌آهن تا به امروز هیچ اقدامی برای ساخت انجام نشده است، گفت: پروژه کاملا خوابیده و متوقف شده بهطوریکه عراقی‌ها تاکنون 2 نامه اعتراضی نسبت به توقف پروژه ارسال کرده‌اند مبنی بر اینکه چرا طرف ایرانی به تعهدات خود نسبت به اجرای عملیات بر روی پل بین دو کشور اقدام نکرده است. وی افزود: شرایط فعلی در حالی است که بودجه قابل توجهی صرف تعیین مرز برای آغاز اجرای پروژه انجام شده و با تصمیمات غیرکارشناسی وزارت راه و شهرسازی زمان شروع اجرای این پروژه حداقل تا دو سال به تاخیر افتاد. طوسی با اشاره به روند کار در پروژه قبل از واگذاری به راه‌آهن اظهار داشت: گزارش‌های پیشرفت کار را به‌طور مرتب به شرکت ساخت ارسال کردیم و پروژه طبق برنامه پیش می‌رفت و آقایان هیچ بهانه‌ای نسبت به تاخیر در اجرا نداشتند اما به یک‌باره مصوبه هیات دولت را لغو کردند و گفته شد برای اینکه کار سریع‌تر پیش برود دولت کار را به دست می‌گیرد اما شاهد آن هستیم که هیچ اقدامی انجام نداده‌اند که همین روند باعث اعتراض عراقی‌ها شده است. مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری راه‌آهن شلمچه- بصره تاکید کرد: بارها نسبت به این اقدام وزارت راه نسبت به لغو مصوبه هیات دولت اعتراض کردیم و با معاون اول رییس‌جمهوری و معاون حقوقی رییس‌جمهور هم مکاتباتی داشتیم اما جوابی ندادند و نتیجه‌ای نداشت. این اقدام یک‌باره وزیر در شرایطی اتفاق افتاد که قرار بر این بود در سفر به عراق شرکت فدک را به طرف عراقی معرفی کنند تا با ترک تشریفات کار را در خاک عراق شروع کنیم. بر اساس این گزارش، جمهوری تاکنون بارها به این موضوع تاکید داشته از این رو تکمیل و احداث زیرساخت‌های حمل و نقلی توسعه‌دهنده ترانزیت و جابه‌جایی کالا در اولویت قرار گرفت و در بودجه امسال آمده که هم برای توسعه و تکمیل مسیرهای صادراتی کشور و درجهت تقویت ارتباط با همسایگان 2 میلیارد یورو از محل تسهیلات خارجی (فاینانس) در اختیار شرکت راه‌آهن قرار می‌گیرد تا برای اتصال راه‌آهن ایران با همسایگان هزینه شود. یکی از پروژههای ریلی که می‌توان واجد شرایط اولویت‌های اختصاص بودجه باشد، راه‌آهن شلمچه به بصره است که با ساخت آن ایران به شبکه ریلی عراق متصل می‌شود و علاوه بر اینکه با اتصال دو کشور به خط راه‌آهن امکان افزایش تجارت 9 میلیارد دلاری تجارت با عراق وجود دارد، ایران از این مسیر از طریق سوریه به لبنان یا از طریق سوریه به مدیترانه و در نهایت به یونان و اروپا متصل می‌شود بنابراین این اتصالات ریلی می‌تواند یک اتفاق راهبردی در منطقه باشد.البته خط آهن شلمچه- بصره هم سرنوشتی مشابه با سایر پروژههای عمرانی کشور را داشت که به گفته رییس سازمان برنامه بودجه پروژههای عمرانی در ایران به آثار باستانی تبدیل می‌شوند. اتصال ریلی ایران و عراق به طول 32 کیلومتر از 20 سال گذشته شروع شده است و هر چند سال یک بار هم با طرف عراقی به توافقاتی برای ادامه ساخت می‌رسیم اما همچنان پیشرفت فیزیکی این پروژه در صفر باقی می‌ماند.
در دولت گذشته مذاکرات برای احداث راه‌آهن شلمچه – بصره به‌طور جدی شروع شد و وزارت راه و شهرسازی کار را به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل سپرد و قرار بر این شد که با مشارکت بنیاد مستضعفان کار از سر گرفته شود. پس از مدتی هیات وزیران -در جلسه مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۹- پیشنهاد تغییر سرمایه‌گذار برای قرارداد مشارکت در اجرای پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره را با هدف تسریع در آغاز عملیات اجرایی فرآیند تامین مالی پروژه به تصویب رساند و شرکت ارزش آفرینان فدک به عنوان سرمایه‌گذار و تامین‌کننده مالی ۱۰۰ درصدی اجرای این پروژه جایگزین بنیاد مستضعفان شد. اما با تغییر دولت باز هم تغییراتی در مجریان این پروژه انجام شد بهطوریکه با ابلاغ وزیر راه کار از شرکت ساخت دوباره گرفته شد و به شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران واگذار شد و شرکت فدک هم از این پروژه حذف شد. به عبارت دیگر در تمام این سال‌ها مسوولان درگیر انتخاب مجری این پروژه بودند و پروژه مهم راه‌آهن شلمچه- بصره بین دستگاه‌های اجرایی پاسکاری شده است. رستم قاسمی در سفر به عراق در دی ماه سال گذشته اعلام کرد که توافق‌نامه با عراق این است که ما ظرف یک ماه آینده عملاً عملیات اجرایی در بخش پل بین ایران و عراق را آغاز کنیم اما همین که پای وزیر به ایران رسید، عراقی‌ها این موضوع را تکذیب کردند و ناصر الشبلی وزیر حمل و نقل عراق ضمن تکذیب این ادعای قاسمی اعلام کرد که با یک شرکت ایتالیایی برای توسعه طرح‌های ویژه ریلی از بندر فاو تا مرز عراق-ترکیه قرارداد امضا شده است.
در حالی که روز گذشته «شهریار افندی‌زاده» معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی درباره میزان پیشرفت این پروژه اعلام کرد که این پروژه به مرحله تملک اراضی رسیده و در ادامه کار مین روبی انجام می‌شود، خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در مرداد ماه سال گذشته گفته بود شرکت راه‌آهن عراق موضوع تملک اراضی مسیر ریلی مذکور را آغاز کرده و اراضی تجهیز کارگاه در منطقه آزاد اروند به مساحت ۴۰ هکتار در اختیار سرمایه‌گذار قرار داده شد.بنابراین عملا پروژه در طول این مدت پیشرفتی نداشته است.
