وجود ۳۰۰۰ محله آسیب‌خیز در کشور
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۷۰۰۰ محله در سراسر کشور وجود دارد، گفت: از میان این محله‌ها حدود ۳۰۰۰محله، آسیب‌خیز و کمتر برخوردار هستند. آرزو ذکایی‌فر درخصوص آخرین اقدامات سازمان بهزیستی در راستای رصد آسیبهای اجتماعی کشور بیان کرد: هدفگذاری سازمان بهزیستی درخصوص رصد آسیبهای اجتماعی، همواره شناخت روند تغییرات، وضعیت موجود، شناخت عوامل تعیین‌کننده، عوامل خطر و محافظ و ارتباط آنها با آسیبهای اجتماعی بوده است تا از این طریق بتواند روند تغییرات را دیده‌بانی کرده و برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر شواهد انجام دهد.
هدفگذاری تا سطح محله ها
او با بیان اینکه سازمان بهزیستی طی این سال‌ها هم اقدام به انجام پیمایش‌های متعدد کرده و هم آمارهایی حاصل از سامانه‌های بهزیستی (سامانه ۱۴۸۰، سامانه اورژانس اجتماعی ۱۲۳ و...) جمع‌آوری کرده است، ادامه داد: هدفگذاری سازمان به این نحو بود که بتوان متمرکز، نقطه هدف خود را تا سطح محله‌ها پیش ببریم. به‌طور مشخص طی سه سال پیاپی داده‌های استان و همچنین سه شهر پر آسیب و کم‌آسیب را مورد بررسی قرار دادیم. مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: براین اساس این سازمان در سال گذشته و همینطور دو ماهه اول امسال اقدام به انجام پیمایش و جمع‌آوری داده‌های شهرستان‌ها کرده است؛ به گونه‌ای که بالغ بر ۴۷۰ شهرستان را (کلیه شهرهای سراسر کشور) مورد پیمایش و رصد قرار دادیم. در حال حاضر اطلاعات جمع‌آوری و تحلیل شده است و همچنین به موازات شروع پیمایش شهرستان‌ها، پیمایش محلات را نیز آغاز کردیم. ذکایی‌فر اظهار کرد: در حال حاضر رصد حدود ۱۷۰۰ محله انجام شده است که رصد ۵۰۰ محله با ظرفیت‌های مردمی و متمرکز بر مسائل محله بود. درنهایت نیازها و اولویت‌بندی محله‌ها بررسی و به دنبال آن نقشه اجتماعی محل انجام شد. هدفگذاری سازمان برای به دست آوردن داده‌ها و مسائل و نقشه اجتماعی این محلات است، بر مبنای عوامل تعیین‌کننده، می‌توانیم نیازها و اولویت‌ها را شناسایی و سپس الگوها و برنامه‌های مبتنی بر وضعیت آسیبهای اجتماعی هر استان و شهرستان را با کمک کارگروه‌های استانی تدوین و اجرایی کنیم.
مشارکت و همگرایی پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به دیگر اقدامات انجام شده در دبیرخانه رصد آسیبهای اجتماعی این سازمان بیان کرد: با توجه به اینکه دبیرخانه رصد آسیبهای اجتماعی در کلیه استان‌ها شکل گرفته، سال گذشته به‌طور متوسط چهار جلسه با مدیریت مدیرکل استان و اعضای دبیرخانه متشکل از دستگاه‌های مرتبط و همکار داشتیم. از ابتدای سال تاکنون نیز به‌طور متوسط تاکنون دو جلسه در استان‌ها تشکیل شده است. ذکایی‌فر با بیان اینکه هدف از این جلسات مشارکت و همگرایی دستگاه‌ها به منظور پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن و همچنین جلوگیری از هدر رفت منابع و زمان در مداخلات به هنگام و اثربخش در حوزه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی میان دستگاه‌ها بوده است، گفت: هدف از ایجاد مشارکت میان دستگاه‌های مختلف طراحی و تدوین برنامه‌ها و الگوهای بومی، منطقه‌ای و استانی بوده است.
آگاه‌سازی و آموزش در جمعیت عمومی
او با اشاره به اینکه در گذشته همیشه برنامه‌ها و طرح‌هایی در زمینه آگاه‌سازی و مداخله سطح یک و دو از سوی دستگاه‌های کشوری طراحی شده و به استان‌ها ابلاغ می‌شد، گفت: در سال جاری هدفگذاری سازمان بهزیستی متفاوت است و بر اساس وضعیت موجود، نیازها و اولویت‌ها مطابق الگوی زیست بوم اجتماعی استان، انتظار بر این است که با همگرایی و همکاری در دستگاه‌ها، استان‌ها ظرفیت اجرایی خود را متمرکز و یکپارچه کنند. از سوی دیگر نیز برای شهرستان‌هایی که در حوزه آسیبهای اجتماعی ریسک بالایی دارند، برنامه‌های مختلفی از جمله برنامه‌های آگاه‌سازی و آموزش در جمعیت عمومی، آگاه‌سازی در گروه‌های پرخطر و همچنین غربالگری‌ها و مداخلات لازم انجام می‌شود.
ذکایی‌فر با بیان اینکه نقش وزارت کشور ارتباط بین بخشی دستگاه‌ها است، افزود: به‌طور مشخص یکی از مسائلی که میان دستگاه‌ها وجود دارد، بحث تبادل داده و اطلاعات است و همواره این مساله و مشکل مطرح بوده که دستگاه‌ها در ارایه داده و آمار خودداری می‌کردند. براین اساس وزارت کشور از سال گذشته اقدام به عقد تفاهم‌نامه‌ای مشترک بین دستگاه‌های مرتبط مانند سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و دستگاه‌های مرتبط دیگر کرد و براین اساس کار گروهی تشکیل شد تا دستگاه‌های عضو بتوانند به داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز در سطوح تعریف شده، دسترسی داشته باشند. مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به سوالی درخصوص اثرگذاری رصد آسیبهای اجتماعی بر کاهش آسیبهای اجتماعی بیان کرد: سازمان بهزیستی برای کاهش آسیب‌ها ۲ اقدام انجام می‌دهد؛ یک سطح از این اقدامات، اقدامات پیشگیرانه مثل آگاه‌سازی عمومی و اختصاصی در سطح عمومی و اختصاصی همچون طرح خودمراقبتی دختران و زنان، پیشگیری از خودکشی، طرح مشارکت اجتماعی نوجوانان، طرح مشارکت اجتماعی زنان، طرح مادر و کودک، طرح مهارت‌های زندگی، آموزش فرزندپروری، پیشگیری از اعتیاد اجتماع‌محور و برنامه‌های اجتماع محور است. برنامه‌های سطح دو مثل برنامه‌های جمعیت‌های خاص هستند که این برنامه‌ها در زمینه ارتقاء سواد سلامت، شناسایی و غربالگری به موقع است و سطح سه که شامل گروه‌های آسیب‌دیده اجتماعی و در معرض آسیب است.
