ابهام‌زدایی از واردات خودرو

روزنامه تعادل |

چرا واردات خودرو کلید خورد؟ فلسفه شناور شدن تعرفه واردات چیست؟ آیا دستورالعمل واردات خودرو به نفع خودروسازان است یا واردکنندگان؟ چرا خودروهای وارداتی در بورس کالا عرضه می‌شود؟ دلیل اعمال سقف ارزی برای واردات خودرو چیست؟ با کدام برندهای خارجی مذاکره شده است؟ و اینکه آیا احتمال دوباره ممنوعیت واردات خودرو وجود دارد؟ هفت پرسش کلیدی که وزیر صمت درجریان نشست خبری خود با خبرنگاران به آنها پاسخ داد. سیدرضا فاطمی امین تا حدودی از آیین‌نامه واردات خودرو ابهام‌زدایی کرد و از 3معیار مهم نام برد. معیار نخست برای بازشدن باب واردات، شکستن انحصار و حمایت از خودروسازان داخلی است. دلیل دیگر، تراز نبودن بازار خودرو و دونرخی شدن قیمت‌ها است؛ چراکه قیمت بازار متناسب با دلار تعیین می‌شود و مردم برای حفظ ارزش پول و سرمایه خودرو می‌خرند. دلیل سوم اینکه چون در سبد محصولات داخلی خودروی اقتصادی باکیفیت دیده نمی‌شود؛ از مسیر واردات باید فقدان محصولات اقتصادی جبران شود. اما اینکه چرا تعرفه شناور درنظر گرفته شده، به گفته وزیر صمت، به خاطر نامتوازن بودن عرضه و تقاضا، تعیین عدد ثابت برای تعرفه، برای واردکننده سود زیاد و رانت ایجاد می‌کند؛ بنابراین برای از بین بردن رانت، سود مجاز مشخص و مابه‌التفاوت به عنوان سود بازرگانی اخذ می‌شود. در مورد اعمال سقف ارزی برای واردات خودرو، هم فاطمی امین این‌طور توضیح داد: چون منابع ارزی کشور بی‌انتها نیست؛ سقف یک میلیارد دلار به اضافه سرمایه‌گذاری خارجی برای واردات خودرو در نظر گرفته شده؛ یعنی به جای واردات یک خودرو ۸۰ هزار دلاری، ۴ خودروی ۲۰ هزار دلاری وارد می‌شود. وزیر صمت در پاسخ به اینکه آیا با برند خاصی برای ورود به بازار ایران مذاکره شده؟ هم گفت: وزارت صمت با هیچ خودروسازی برای واردات مذاکره‌ نکرده است. همچنین به گفته او، تا ۵ سال آینده واردات ممنوع نمی‌شود. 

 

وزیر صمت در نشست خبری روز گذشته خود، به تشریح جزییات واردات خودرو و وضعیت تولیدو تجارت پرداخت. سیدرضا فاطمی امین، در پاسخ به پرسش خبرنگار «تعادل» مبنی بر ضرورت شفاف‌سازی وزارت صمت درباره آیین‌نامه واردات خودرو، ابهام زدایی کرد و اینکه چرا واردات خودرو در دستور کار قرار گرفته، به بیان سه دلیل پرداخت. 

او با با بیان اینکه ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور تحت پوشش وزارت صمت است و سهم خودرو از این شاخص ۱۸ دهم درصد است، گفت: واردات خودرو از نظر وزارت صمت بنا به ۳ دلیل بلامانع است زیرا یک فضایی در کشور وجود دارد که قصد ایجاد انحصار و حمایت بی‌حد و حصر از صنعت خودرو داریم پس با باز شدن باب واردات این انحصار و حمایت شکسته می‌شود.

فاطمی امین با بیان اینکه به دلیل تراز نبودن بازار خودرو، قیمت‌ها در این بازار دو نرخی شده، تصریح کرد: قیمت بازار متناسب با دلار تعیین می‌شود و مردم برای حفظ ارزش پول و سرمایه خودرو می‌خرند.

وزیر صمت با بیان اینکه آیین‌نامه واردات خودرو بر اساس این 3 معیار تنظیم شد، گفت: با توجه به ممنوعیت 4 ساله واردات خودرو، تنظیم آیین‌نامه واردات بسیار حساس بود و باید دقیق انجام می‌شد. در آیین‌نامه لزوم انتقال فناوری و ارایه خدمات پس از فروش مورد تاکید قرار گرفته است اما آیا این دو بند منجر به ایجاد محدودیت در واردات می‌شود؟ پاسخ منفی است.

این مقام مسوول درباره تعرفه واردات خودرو نیز گفت: تعرفه واردات خودرو شناور است، چون ممکن بود به خاطر نامتوازن بودن عرضه و تقاضا، تعیین عدد ثابت برای تعرفه، برای واردکننده سود زیاد و رانت ایجاد کند، بنابراین قرار شد برای از بین بردن رانت، به جای سود بازرگانی، میزان سود واردکننده تعیین شود.

او درباره مذاکره با خودروسازان خارجی، اظهار کرد: وزارت صمت واردکننده خودرو نیست و اصرار دارد که حاکمیت است؛ بنابراین ما با هیچ خودروساز خارجی مذاکره نکرده‌ایم. از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ واردات خودرو انجام نشده است و بنابراین یک انباشتگی در این زمینه به وجود آمد و بر این اساس در زمینه سازوکار واردات حساسیت وجود داشت.

فاطمی امین در مورد برخی الزامات آیین‌نامه واردات خودرو از جمله انتقال فناوری و خدمات پس از فروش، گفت: یکی از مسائلی که مصوبه قانونی مجلس نیز بود، موضوع انتقال فناوری در واردات خودرو است، اما این موضوع به منزله ایجاد محدودیت نیست. وی افزود: در عین حال، ممکن است کسی واردکننده خودرو باشد و با هماهنگی شرکتی دیگر خدمات پس از فروش ارایه کند، درباره فناوری نیز واردکننده می‌تواند با شرکت دیگر برای انتقال فناوری هماهنگی لازم را انجام دهد.

وزیر صمت در مورد تعداد خودروهای وارداتی، اینطور گفت: قرار بر واردات یک میلیارد یورو خودروی خارجی است که ممکن است بخشی با رمزارز انجام شود. اما بخشی هم به صورت سرمایه‌گذاری خواهد بود. وی ادامه داد: در واقع سرمایه‌گذار به جای دلار و یورو آوردن، خودرو وارد کند و ارز را خارج نکند بلکه در داخل سرمایه‌گذاری باید کند. 

او در مورد اعمال سقف ارزی برای واردات خودرو، تصریح کرد: منابع ارزی کشور بی‌انتها نیست از این رو سقف یک میلیارد دلار به اضافه سرمایه‌گذاری خارجی را برای واردات خودرو در نظر گرفتیم. با این سیاست خودروهای بیشتری وارد می‌شود یعنی به جای واردات یک خودرو ۸۰ هزار دلاری، ۴ خودروی ۲۰ هزار دلاری وارد می‌شود.

 

فاطمی‌امین در مورد عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا نیز این طور توضیح داد: وقتی به عدم تراز بودن عرضه و تقاضا در بازار اشاره می‌کنیم پس خودروی وارداتی شاید سود و هزینه ناعادلانه‌ای برای واردکننده داشته باشد؛ به عنوان مثال اگر خودروی 400 میلیون تومانی 600 میلیون تومان فروخته شود رانت است. اگر بازار روان بود این اتفاقات نمی‌افتاد اما ما ناگهان قصد باز کردن سد را داریم و اگر هوشمندانه نباشد سیل می‌شود.

او تصریح کرد: ما گفتیم خودروی خارجی در بورس کالا عرضه شود به شفافیت کمک می‌کند. پس با عرضه در بورس به این اطمینان می‌رسیم که خودرو با چه قیمتی فروخته می‌شود. چه بسا که خودروهایی که در این چند وقت هم در بورس عرضه شد پایین‌تر از نرخ بازار بود. 

 

فاطمی امین در بخش دیگری از صحبت‌های خود به قیمتگذاری دستوری خودرو اشاره کرد وگفت: قیمت‌گذاری باید منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده را در نظر بگیرد. قرار نیست ناکارآمدی تولیدکننده را به مصرف‌کننده منتقل کنیم. او افزود: به دلیل سوءمدیریت، هزینه‌های مالی و کاهش تولید گران در می‌آید پس ما به عنوان وزرات صمت که حامی تولیدکننده و مصرف‌کننده هستیم، قیمت را کنترل می‌کنیم. 

وزیر صمت در مورد احتمال ممنوعیت مجدد واردات در سال 1406 تصریح کرد: 5 سال آینده واردات ممنوع نمی‌شود بلکه طبق آیین‌نامه سرمایه‌گذاری باید تا 5 سال بماند. وی در مورد تولید خودروی ایرانی - روسی، گفت: ما وارد این پروژه نمی‌شویم بلکه خود خودروسازان دست به کار خواهند شد.

فاطمی امین در مورد تولید خودروی کامل با ارایه آماری گفت: تا نهم شهریور ماه سال جاری 334 هزار و 463 درصد خودروی کامل تولید شده در حالی که این رقم برای مدت مشابه پارسال 88 هزار و 312 خودرو بود؛ بنابراین تولید خودروی کامل 279 درصد افزایش یافته است. بنابر اعلام او، خودروی ناقص تا 9 شهریور ماه امسال 41 هزار دستگاه تولید بود در حالی که این رقم در مدت مشابه پارسال 291 هزار دستگاه بود. 

فاطمی امین با بیان اینکه وزارتخانه با شرکت‌های روسیه وارد مذاکره نمی‌شود و ارتباط بین خود شرکت‌ها است، اظهار کرد: در نمایشگاه اتوموبیلیتی روسیه، ایران بعد از روسیه بیشترین شرکت‌کننده بودند و ۷۰۰ میلیون دلار هم تفاهم نامه بین شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده است. وی در مورد واگذاری سهام خودروسازان، اظهار کرد: با توجه به اینکه قیمت‌گذاری تمام شده و فراخوان سرمایه‌گذاری ارایه شده شرکت‌های زیرمجموعه ایران خودرو و سایپا در مرحله اول واگذار خواهند شد. 

 

فاطمی امین در بخش بعدی اظهارات خود و درباره نظر این وزارتخانه درباره طرح تفکیک وزارت صمت هم توضیح داد: تفکیکی وجود ندارد، بلکه طرح تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی مطرح شده که به معنی طرح تفکیک نیست، بلکه ایجاد یک وزارتخانه جدید است که بخشی از وظایف وزارت جهاد کشاورزی و صمت به آن منتقل می‌شود. این طرح پیشنهاد مجلس است.

این عضو کابینه دولت سیزدهم همچنین درباره جدیدترین وضعیت تخلف فولاد مبارکه در اظهاراتی گفت: گزارش صحن علنی مجلس هشت صفحه بود، اما گزارش غیررسمی ۳۰۰ صفحه بوده است. وزارت صمت مرجع قضاوت نیست، اما بخش قابل توجهی از چیزهایی که عنوان شده، تخلف نیست. اما باید منتظر نظر قوه قضاییه باشیم.

 

اما موضع وزارت صمت درباره واردات لوازم خانگی چه بود؟ فاطمی امین در پاسخ به این پرسش و با بیان اینکه 5 ماه امسال در مجموع لوازم خانگی 17 درصد رشد تولید داشته‌ایم، گفت: صنعت لوازم خانگی روند رو به رشدی دارد و برنامه‌ای برای واردات نداریم بلکه برنامه برای صادرات داریم و با چند کشور خارجی مثل روسیه و عمان به توافق رسیده‌ایم که به صورت سرمایه‌گذاری مشترک در آن کشور تولید داشته باشیم؛ یعنی قطعه و فناوری می‌فرستیم و در آن کشور تولید انجام می‌شود. قبلاً ما مونتاژکار بودیم و الان فرایند برعکس شده است. 

فاطمی امین درباره میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ۵ ماه منتهی به مرداد امسال هم بیان کرد: در 5 ماه نخست امسال در ۶۱پروژه در بخش‌های صنعت، معدن و تجارت به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری اتفاق افتاد که استان‌های فارس، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، هرمزگان و تهران در این زمینه پیش‌رو بودند. وزیر صمت در مورد آیین‌نامه رفع تعهد ارزی نیز اظهار کرد: ایین‌نامه رفع تعهد ارزی در کمیسیون اقتصادی دولت است.

 

وزیر صمت در مورد آمار تولید محصولات منتخب صنعتی و معدنی نیز اعلام کرد: در چهارماه منتهی به تیر امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال تولید فولاد خام ۵.۲ درصد، محصولات فولادی ۴.۹ درصد، شمش آلومینیوم ۱۵.۷درصد، آلومینا ۸.۴ درصد، گفتم کنسانتره زغال‌سنگ ۲۰ درصد، شیشه جام ۷.۲ درصد، ظروف شیشه‌ای ۱۷ درصد، خودرو سواری کامل ۲۵۰درصد، وانت ۴۷.۷ درصد، اتوبوس، مینی‌بوس و ون ۱۲۹ درصد، کامیون، کامیونت و کشنده ۱۴۸درصد و تراکتور ۵۸ درصد رشد داشته است. وی ادامه داد: همچنین در بخش محصولات پتروشیمی شاهد رشد ۹درصدی، الیاف اکریلیک رشد ۲۶درصدی، الیاف پلی استر رشد پنج درصدی، کفش رشد ۳۱درصدی و تلویزیون رشد ۶ درصدی شاهد بودیم

اما در کدام محصولات شاهد کاهش تولید بودیم؟ به گفته وزیر صمت، در تولید کمباین به دلیل چالش مدیریتی با تامین‌کننده‌ها اتفاق افتاد، همچنین تولید روغن خوراکی به دلیل حذف ارز ترجیحی ۲۶ درصد کاهش، سیمان سه درصد افت و تولید پودر شوینده با کاهش هفت درصدی مواجه شد؛ با این حال هیچ گزارشی از کمبود کالا در پودر شوینده و روغن خوراکی در بازار نداشتیم.

فاطمی امین در بخش دیگری از اظهاراتش درباره برگزاری مزایده ۱۲۰۰ معدن، هم توضیحاتی ارایه داد وگفت: به دلیل بروز برخی تخلفات، همچنین طی کردن فرآیند حقوقی و قیمت‌گذاری، این مساله زمان‌بر شد، اما هفته آخر شهریور ماه مزایده‌ها آغاز می‌شود. به گفته او، در این مزایده در سه مرحله ۱۲۰۰ معدن واگذار می‌شود که نخستین آن معدن ققنوس است. همچنین در این مزایده‌ها ۴۹ مجوز برداشت، ۲۱۷۸ محدوده اکتشافی، ۱۳۰۵ معادن دارای پروانه بهره‌برداری و ۲۰۸ معدن متروکه و در مجموع ۵۰۴۰ مزایده در سه ماه آینده برگزار خواهد شد. این عضو کابینه دولت سیزدهم، در مورد خام‌فروشی نیز گفت: خام‌فروشی نداریم؛ دقیق‌تر باید بگویم که سالانه ۵۰۰ میلیون تن مواد معدنی استخراج می‌شود که کل صادرات مواد خام چهار و نیم میلیارد تومان است بنابراین نمی‌توان گفت خام‌فروشی داریم. اما نیمه خام‌فروشی که ما مخالف همین هم هست.