رقابت بورس و دلار

پیمان مولوی

بازار سرمایه ما، بازاری کامودیتی‌محور بوده و به هر حال سودآوری شرکت‌های کامودیتی‌محور این بازار از روند قیمت‌های جهانی تاثیر می‌پذیرد. در تحلیل بازارهای بین‌المللی به‌طور استاندارد، هرگاه دولت امریکا سیاست انقباضی در پیش بگیرد، فدرال‌رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد و با افزایش نرخ بهره امریکا، دلار تقویت شده و نقدینگی از بازار سهام و بازارهای کالایی راهی بازار اوراق امریکا می‌شود. این روند می‌تواند ادامه داشته باشد و با افزایش مجدد نرخ بهره، دلار بیش از این تقویت شود. (در حالتی قدرت برابری یورو و پوند و سایر ارزها نسبت به دلار بیش از این کاهش نخواهد داشت که نرخ بهره در اروپا هم افزایش یابد که ظاهرا برنامه‌هایی در این زمینه وجود دارد.) 

اثر افزایش نرخ بهره و تقویت شاخص دلار بر بازارهای کامودیتی‌محور دنیا منفی بوده و این وضعیت می‌تواند بر روی بازار سرمایه ما نیز اثرگذار باشد. اما نکته مهم اینجاست که افزایش نرخ ارز در کشور ما خود به خود بازار سرمایه را هم بالا می‌کشد. اگرچه دغدغه رکود در بازارهای جهانی، منطقی است؛ اما آنچه تاثیر منفی کاهش قیمت‌های جهانی در بازار سرمایه ما را از منظر حسابداری خنثی می‌کند، دو عامل تورم و همچنین افت ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز است. اگر سرکوب ارزی اتفاق نیفتد و اگر اقتصاد ایران ۱۰سال ممتد، سالانه ۸ درصد رشد کند (که البته بعید است)، تا پایان سال جاری نرخ دلار به‌طور متوسط ۳۲ هزار تومان بوده و این نرخ در پایان سال ۱۴۰۴ در حدود ۶۰ هزار تومان خواهد بود و این نرخ ارز، نگرانی‌ها بابت کاهش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی را خنثی خواهد کرد و شرکت‌ها و صنایع کامودیتی‌محور بازار سرمایه ما کماکان سودآور خواهند بود. فراموش نکنید ایران رتبه ۷ ریسک اعتباری بین‌المللی را داشته و ضمنا رتبه کشور ما در سهولت راه‌اندازی کسب‌وکار جایگاه مناسبی ندارد. ۵ سالی است که تورم بالای ۳۵ درصد داریم و فارغ از اتفاقاتی که دولت در سال ۹۹ در بازار سرمایه ما رقم زد، واقعیت این است که پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد ما پایین است و در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار رفتار عقلایی در بازار سرمایه داشت. ریسک‌های بازار سرمایه، ریسک‌های کلان اقتصادی و سیاسی است که موجب رفتار محتاطانه سرمایه‌گذاران شده است. کماکان سرنوشت برجام، تنش‌ها بین روسیه و اوکراین و همچنین چین و تایوان مبهم است. به همین دلیل معتقدم باید گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌های کارشناسی را با دقت بررسی کرده و در سرمایه‌گذاری‌ها رفتار محتاطانه‌ای داشت و البته که در چنین شرایطی نمی‌توان تصمیمات بلندمدت اتخاذ کرد. با این حال، دیر یا زود بازار سرمایه خود را با تورم و اقتصاد کشور هماهنگ خواهد کرد. اقتصاد ما ۴ دهه تورم داشته و طبق روال سال‌های قبل، باز هم تورم، بازار سرمایه ما را به حرکت درمی‌آورد.