صنایع در انتظار برجام

گرچه این روزها مذاکرات برجام به محاق رفته و سیگنال‌های مثبتی از این توافق به ویژه از سمت اروپایی‌ها مخابره نمی‌شود اما با این حال تحلیلگران اقتصادی به دلیل اثر بالای توافق احتمالی بر بازارها نسبت به روند گفت‌وگو‌ها حساس هستند. اغلب کارشناسان بر این باورند که توافق می‌تواند اثر مثبت فراگیری بر فعالیت‌های اقتصادی تمامی گروه‌ها و به تبع آن بهبود وضعیت شرکت‌های بازار سرمایه داشته باشد. با این حال اما برخی فعالان بازار عنوان می‌کنند که به دلیل اثر توافق بر نرخ دلار ممکن است صنایع صادراتی تحت تاثیر منفی قرار گیرند؛ با این حال اما مهدی ساسانی کارشناس بازار سرمایه معتقد است درصورت به نتیجه رسیدن برجام، سود شرکت‌های بورسی که درآمدی از محل صادرات دارند، تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد تا زمانی که دلار بازار آزاد بتواند دلار نیمایی را به سمت قیمت‌های پایین‌تر هدایت کند.

به گفته ساسانی اگر قرار باشد بعد از مدت زمانی که گذشته است به یک برجام با یک توافق برسیم که بتواند برجام قبل را احیا کند، از دو دید می‌توان به این موضوع نگاه کرد؛ ابتدا جو روانی که خود اتفاق توافق می‌تواند روی بازارهای مختلف ایجاد کند و دوم اثر عملی یا فیزیکی که می‌تواند این اتفاق بر اقتصاد ما ایجاد کند. این کارشناس بازار سرمایه در توضیح این دیدگاه اظهار کرد: اثر روانی که از اسم آن مشخص است روی همه بازارها می‌تواند یک اثر کوتاه‌مدت باشد و بعد از یک دوره زمانی بازارها باتوجه به عرضه و تقاضایی که دارند به سمت تعادل پیش بروند، پس بازار سرمایه هم از این موضوع مستثنی نمی‌شود و با آمدن خبر توافق می‌تواند یک اثر هیجانی را در دل خود ببیند. وی افزود: اما اثر ماندگارتر یا همان فیزیکی که در اقتصاد ما می‌تواند ایجاد کند، برمی‌گردد به اینکه توافقی که قرار است رخ بدهد از نظر عملی از چه کیفیتی برخوردار باشد؟ مثلا چه میزان از تحریم‌های ما برداشته شود، چه میزان از دلارهای بلوکه‌شده به کشور برگردد، نحوه برگشت این دلارها چگونه باشد، به صورت اسکناس یا کالایی باشد؟ چه میزان از شرکت‌هایمان بتوانند مراودات مالی‌شان را با شرکت‌های برون‌مرزی به راحتی انجام دهند؟ همه اینها می‌تواند بازارهای مختلف ما را به صورت موقتی ابتدا تحت تاثیر قرار دهد. اگر قرار باشد که شرکت‌های ما بتوانند مراودات مالی خود را با شرکت‌های خارجی انجام دهند، می‌تواند آثار ریالی روی سود و زیان آنها داشته باشد که در نهایت در سال‌های آینده بتواند به اینها کمک کند.

   تاثیر بااهمیت برجام بر صنایع دلار‌محور

ساسانی در ادامه عنوان کرد: در بازار دلار الان شاهد ۳ نوع نرخ هستیم، یکی نرخ نیمایی که اکثر شرکت‌های دلارمحور ما با این نرخ صادراتی که انجام می‌دهند و دلارشان را آنجا تسویه می‌کنند، دوم نرخ دلار توافقی است که مردم با کارت ملی این دلار را خریداری می‌کنند و سوم دلار بازار آزاد است. این کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس ۲۴ افزود: آنچه مشخص است تا زمانی که نرخ دلار آزاد باعث افت قیمت دلار نیمایی نشود، ما نمی‌توانیم تاثیر منفی برای شرکت‌های صادرات‌محورمان قائل باشیم، چون این شرکت‌ها با نرخ دلار نیما که الان حوالی ۲۶ تا ۲۷ هزار نوسان می‌کند، دلار خود را تسویه می‌کنند در حالی که دلار بازار آزاد از محدوده ۳۴ هزار تومان به محدوده ۳۰ هزار تومان رسیده است و هنوز فاصله معناداری با دلار نیمایی دارد، پس تا زمانی که نرخ آزاد که تحت‌تاثیر جو روانی توافق و آزاد شدن منابع ارزی ایران در بیرون از کشور می‌تواند حادث شود‌، از قیمت دلار نیمایی پایین‌تر نیاید و عملا تاثیر خاصی را نمی‌تواند بگذارد. وی بیان کرد: نکته دیگر اینکه درست است که شرکت‌های صادرات‌محور صادرات خود را در قالب تحریم انجام می‌دهند و دلارشان را با نرخ نیما تسعیر می‌کنند، اما در آن طرف چون زیر فشار تحریم‌ها قرار دارند، یک بخشی این از تحریم‌ها برایشان هزینه‌بر است؛ یعنی باید محصولات شان را از مسیرهایی به دست مصرف‌کننده نهایی با کشورها برسانند که آن مسیرها برایشان هزینه دارد و اگر قرار باشد تحریم‌ها برداشته شوند، آن هزینه‌ها می‌توانند کمتر شود و از آن طرف این کاهش نرخ دلارشان را تا جایی کاور کند و پوشش دهد. ساسانی اظهار کرد: شخصا فکر می‌کنم شاید در کوتاه‌مدت تحت‌تاثیر افت قیمت دلار ما یک شرایط هیجانی را داشته باشیم، اما در نهایت با توجه به سهولتی که در بحث صادرات‌شان و تنوعی که در بازار محصولات‌شان برایشان ایجاد می‌شود، می‌تواند شرایط بهتری ایجاد کند.

     انتفاع بانکی‌ها در صورت اتصال به سوییفت

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: ما یک بحث برجام و توافق را داریم که چند سال پیش با خروج امریکا از برجام چالش‌هایی ایجاد شد. نکته دوم بحث اف‌ای‌تی‌اف و بحث سیاهه‌ای است که ما در آن قرار داریم. اگر به مراودات و شرایط پولی چند سال گذشته دقت کنید متوجه می‌شوید به صورت نامحسوس به سمتی می‌رویم که بیشتر قوانین اف‌ای‌تی‌اف و شرایط پولی در چند سال گذشته را تحت بانکداری خودمان اجرا می‌کنیم، پس اگر توافق اتفاق بیفتد، بلافاصله بعد از آن باید تصمیمی برای اف‌ای‌تی‌اف بگیریم که از لیست سیاه خارج شود. اگر این اتفاق هم متعاقب برجام و توافق رخ بدهد، اتفاق بسیار بزرگی است که چند سالی بود که گروه بانک و مراودات بانکی را زیر سایه خود نگه داشته است و الان می‌تواند باعث آزادی بانک‌ها شود و بتوانند با حجم بالاتری سوییفت داشته باشند و مراودات مالی را با بانک‌های سایر کشورها در زمینه اقتصادی برقرار کنند و این می‌تواند گردش مالی بانک‌های ما و ایجاد درآمدی را که از این محل می‌توانند داشته باشند، افزایش دهد و یک ارزیابی مثبتی می‌شود از این موضوع داشت.

   تحولات خودرویی‌ها

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: در صنعت خودرو زمانی که برجام در سال‌های گذشته رخ داده بود، شاهد این بودیم که برخی از شرکت‌های دارای تکنولوژی بالاتر، برای ورود به بازار خودرو ایران تمایل داشتند. هزینه تولید در کشور ما پایین است و آن شرکت‌ها می‌توانستند فناوری خودشان را با هزینه تولید که در ایران وجود دارد، انجام دهند و صرف توسعه اقتصادی کنند. شرکت‌هایی مانند پژو، سیتروئن، رنو متقاضیانی بودند که در بازار ایرانی جای کار برایشان بود. ساسانی افزود: الان هم این انتظار می‌رود که اگر توافق شود و این شرکت‌ها از زیر تحریم احتمالی که می‌توانست در آن زمان وقتی با ایران توافق کنند و گریبانشان را بگیرد، خارج شوند، مجددا به سمت این بازار بکر ایران که چند سال هم بلوکه‌شده پیش بیایند. وی افزود: این هم می‌تواند برای سایر شرکت‌ها و هم برای صنایع خودروسازی خوب باشد، چون ما چند سالی است که از عرصه جهانی به‌شدت عقب افتاده‌ایم و نتوانسته‌ایم که تکنولوژی‌های مان را به روز کنیم، حضور این شرکت‌ها می‌تواند تحولی از نظر کیفی در بحث محصولات ما ایجاد کند که این یک نگرش مثبت است، ما شاهد این هستیم که صرفا شرکت‌های ایرانی به مونتاژکار شرکت‌های چینی تبدیل شده بودند و سطح کیفی محصولات به‌شدت افت داشت. در صورتی که ما باید در سطح شرکت‌های اروپایی پیش برویم و سعی کنیم از آن محصولات هم در بحث خدمات خودمان استفاده کافی را ببریم.

   اثر افزایش فروش نفت بر پتروشیمی‌ها

ساسانی در ادامه تصریح کرد: محصولات صنعت پتروشیمی ما تحت‌تاثیر قیمت‌های جهانی کاور می‌شود و زمانی که ما بتوانیم فروش نفت بیشتری داشته باشیم، درآمدهای نفتی دولت افزایش پیدا می‌کند، احتمالا اگر بتواند نفت بیشتری را بفروشد، با این الزام که قیمت نفت هم از یک عددی پایین‌تر نیاید، چرا که زمانی که عرضه نفت افزایش پیدا کند، قیمت آن هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: به نوعی درآمد دولت از این بخش بیشتر تامین می‌شود و شاید فشاری که الان دولت برای کسب درآمد روی شرکت‌ها دارد و ما اصطلاحا می‌گوییم دست خود را در جیب شرکت‌ها کرده است که به دلیل تحریم‌ها هم است، مقداری کمتر می‌شود. پتروشیمی‌ها یکی از صنایع سودساز ما هستند که در سال‌های گذشته با مشکلات زیادی که تحت تاثیر خوراک یا یوتیلیتی یا حتی بحث صادرات و نرخ تسعیر ارز با دولت درگیری زیادی را داشتند، اگر این درگیری‌ها کمتر شود، بتوانند بخشی از مطالبات‌شان را از دولت بگیرند، شرایط‌شان بهتر می‌شود. قیمت‌های محصولات این شرکت‌ها وابسته به قیمت‌های جهانی است، از طرفی بحث اوره، متانول و سایر محصولاتی که صادرات‌شان برای این شرکت‌ها بیشتر از داخل درآمدزا است با قیمت‌های جهانی بیشتر دچار چالش می‌شوند.