حمایت از صنعت داخلی با نظام تعرفه‌ای هوشمند
هادی حق‌شناس
همه چیز در فضای اقتصادی کشورها امکان‌پذیر است و وجود لابی‌ها و گروه‌های فشار برای افزایش واردات در کشور نیز امری طبیعی است. این گروه‌ها بر واردات تأکید دارند و برای کشور مشکل‌ساز می‌شوند. اما باید طبق قانون بودجه و قانون جهش تولید دانش‌بنیان در برابر واردات از شرکت‌های داخلی با نظام تعرفه‌ای هوشمند حمایت کرد. کمتر کسی است که در مورد لزوم تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی در داخل کشور تردید داشته باشد. به ویژه با توجه به اینکه این تجهیزات در روند تولید محصولات دیگر نقش دارند، دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز برای تولید آنها اهمیت خاصی دارد. تلاش‌هایی در کشور در راستای تولید این ماشین‌آلات صورت گرفته است که از آن جمله می‌توان به افزایش تعرفه واردات آنها در مجلس اشاره کرد. اما به نظر می‌رسد موانعی بر سر راه تولید داخلی این ماشین‌آلات در کشور وجود دارد. به طور مثال، تعرفه‌گذاری غیرموثر از طریق عدم تعریف دقیق کد کالا به عنوان عامل تضعیف سیاست تعرفه‌گذاری، تعرفه‌های پایین و ناکارآمد و امکان دور زدن کد تعرفه از طریق کد تعرفه سایر و تعرفه‌گذاری نادرست اجزا و قطعات از جمله این موانع هستند. قوانین و سازوکارهای ناکارآمد از قبیل قوانین تسهیل‌کننده واردات ماشین‌آلات و عدم وجود برنامه بلندمدت و استراتژی توسعه صنعتی مناسب برای داخلی‌سازی اقلام پرمصرف نیز از دیگر موانع جدی بر سر راه تولید این تجهیزات در داخل کشور است. ما قریب به نیم قرن است که شعار خودکفایی می‌دهیم و تلاش داریم از وابستگی خودمان به دیگر کشورها در عرصه‌های صنعتی بکاهیم. حالا باید این سوال را از خودمان بپرسیم که آیا تولیدات ما با نمونه‌های مشابه خارجی توان رقابت دارد یا خیر؟ به طور مثال، می‌توانیم به خودروسازی اشاره کنیم. آیا خودروهای ایرانی می‌توانند با خودروهای خارجی رقابت کنند؟ ما باید از خودمان بپرسیم که تا چه اندازه می‌توانیم از تکنولوژی‌های روز دنیا در تولیدات‌مان استفاده کنیم؟ واقعیت این است که هیچ کشوری در دنیا صفر تا صد یک محصول را خودش تولید نمی‌کند. تولید یک هواپیما محصول تولید قطعات توسط چندین شرکت در سراسر دنیاست. مهم این است که ما بتوانیم خودمان را با تکنولوژی‌های نوین در دنیا به‌روز کنیم. این اتفاق متاسفانه در کشور ما رخ نداده و باید به سمت جذب فناوری‌های نوین حرکت کنیم. ما می‌توانیم هر کالایی را تولید کنیم، اما باید بررسی کنیم که تولید این کالا با چه قیمتی و با چه کارآیی‌ای صورت می‌گیرد. الان ما حدود 50 سال است که خودرو تولید می‌کنیم، اما مردم از کیفیت این تولیدات رضایت ندارند و این مشکل‌ساز است. تولید ماشین‌آلات در داخل کشور حتما مزایایی برای‌مان دارد و از وابستگی ما به دیگر کشورها می‌کاهد، اما باید به سمت تولید ماشین‌آلات با کیفیت برویم و تنها تولید صرف مدنظر نباشد. ماشین‌آلات باید با قیمت مناسب و کارآیی بالا به دست مصرف‌کنندگان داخلی برسد، در غیر این صورت تولید آنها مزیتی برای‌مان ندارد.
متاسفانه ما تاکنون از ظرفیت‌های داخلی خود از جمله فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی و شرکت‌های دانش‌بنیان به خوبی بهره نگرفته‌ایم و این یک آسیب برای کشور است. قواعد حاکم در بازار به گونه‌ای است که تاکنون نتوانسته‌ایم از این فرصت‌ها بهره لازم را ببریم. تا وقتی تورم دو رقمی داریم، هزینه‌های تولید در کشور بسیار بالاست و در نتیجه تولیدات و محصولات نیز با قیمت‌های بالا به دست مصرف‌کننده می‌رسند و توان رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی را ندارند. باید مشکلات کلان اقتصادی کشور حل و فصل شود تا بتوانیم به تولید ماشین‌آلات در داخل کشور بپردازیم و از فرصت‌های موجود بهره ببریم. در کنار این موضوع، مساله تورم و پیش‌بینی‌پذیری نیز کمک بسزایی در رونق صنعت داخلی ماشین‌آلات خواهد داشت.
