پشت پرده کریدور انرژی -تجاری از خزر تا ترکیه

آنگونه که جواد هدایتی، مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای گفته، جمهوری آذربایجان به دنبال این است که کریدوری خارج از مدیریت و حاکمیت ارمنستان به سمت نخجوان داشته باشد و با هماهنگی متحدان خود، کریدور انرژی و تجاری و مسیر همه‌جانبه به صورت مستقیم از خزر تا ترکیه را برقرار کند. مساله‌ای که می‌تواند موقعیت استراتژیک و ترانزیتی ایران در مسیر شرق به غرب را تحت تاثیر قرار دهد و از همین رو است که باید مسوولان ایرانی آماده مواجهه با هر سناریویی در آینده باشند و بتوانند منافع ایران را تامین کنند. هدایتی در گفت‌وگو با ایلنا با بیان اینکه تحولات در منطقه قفقاز می‌تواند چهره ترانزیت شمال به غرب را تغییر دهد، اظهار کرد: مسیری را که آذربایجان در کریدور زنگزور ادعا و دنبال می‌کند در زمان شوروی سابق، یک مسیر در کشور یکپارچه بود، در واقع مسیری بود که در داخل اتحاد جماهیر شوروی به صورت ریلی و جاده‌ای وجود داشت و شوروی را به مقاصد مختلف متصل می‌کرد. اما پس از فروپاشی جماهیر شوروی و ایجاد کشورهای مستقل، این خط کشی‌ها شکل گرفت.وی ادامه داد: پس از اولین جنگ قره باغ در سه دهه گذشته، عملا نتیجه درگیری آذربایجان و ارمنستان این شد که مسیرهایی در قالب یک کشور یکپارچه وجود داشت، قطع شدند و با قطع شدن ارتباط بین نخجوان و جمهوری آذربایجان به دلیل عدم یکپارچگی‌ها و قرارگرفتن ارمنستان بین دو کشور، از همان زمان ارتباط نخجوان و جمهوری آذربایجان از طریق ایران برقرار شد.مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی گفت: پس از جنگ اول قره باغ ترانزیت نخجوان و جمهوری آذربایجان از مسیر ایران و از مرزهای بیله‌سوار و جلفا انجام شد، ارتباط تجاری و مسافری بین این دو منطقه از قلمرو ایران شکل گرفت و ایران هم سعی کرده که در هر شرایطی براساس حسن همجواری این ترددها را برای دو کشور تسهیل کند.هدایتی با اشاره به اقدامات آذربایجان در بحث کریدور زنگزور افزود: پروژه جمهوری آذربایجان در کریدور زنگزور این است که از استان سیونیک ارمنستان به نخجوان که در غرب ارمنستان قرار دارد، وصل شود. وی گفت: جمهوری آذربایجان به دنبال این است که اتصال به خاک نخجوان از داخل ارمنستان به صورت یک کریدور انجام شود که البته مقامات دولت ارمنستان بارها اعلام کرده‌اند که اجازه مالکیت این کریدور را به هیچ کشوری نمی‌دهند و هر چند احتمال باز شدن این مسیر وجود دارد اما صرفا یک مسیر ترانزیتی خواهد بود و در حاکمیت خود کشور ارمنستان خواهد بود. هدایتی تاکید کرد: اما ظاهرا جمهوری آذربایجان به دنبال این است که کریدوری خارج از مدیریت و حاکمیت ارمنستان به سمت نخجوان داشته باشد که بدون هیچ ممانعتی و با تضمین بلندمدت ارتباطش را با نخجوان برقرار کند و با هماهنگی متحدان خود اعم ترکیه، کریدور انرژی و تجاری و مسیر همه‌جانبه به صورت مستقیم از خزر تا ترکیه را برقرار کند.  این مقام مسوول با اشاره به مواضع ایران در تنش‌های منطقه‌ای اظهار داشت: به هر حال دعواها و مناقشات امنیتی به ویژه این نوع از آن‌که در منطقه قفقاز در حال رخ دادن است، فقط دو کشور آذربایجان و ارمنستان را درگیر نمی‌کند، بازیگران کف میدان کشورهای آذربایجان و ارمنستان هستند اما پشت این اتفاقات کشورها و قدرت‌های فرامنطقه‌ای حضور دارند و کشورها از این تحولات منطقه قفقاز به دنبال منافع خود هستند و این کشورها را با طرق مختلف سیاسی و نظامی حمایت می‌کنند. وی تاکید کرد: معتقدم شاهد تحولاتی در منطقه هستیم که در این تحولات منافع کشورهای فرامنطقه‌ای درگیر آن است و نکته مهم این است که ما بتوانیم با تحلیل درست از این اتفاقات به دنبال افزایش تامین منافع ملی باشیم که باید برای هر اتفاقی سناریویی داشته باشیم که منافع ملی کشورمان را تامین کند. باید توجه داشته باشیم که احتمالا وضعیت موجود حفظ نشود و ادامه پیدا نکند، از این رو باید آمادگی برای هر شرایطی را داشته باشیم و براساس آن سناریو منافع کشورمان را تعریف کنیم. مدیرکل امور ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی گفت: نباید این طور باشد که کشورهای فرامنطقه‌ای در بحث منطقه قفقاز با هم به یک توافقی برسند و به ما به دلیل تاکید بر حفظ شرایط موجود، نتوانیم منافع ملی را در منطقه تامین کنیم بنابراین به دنبال آن باشیم که در شرایط جدید برای هر حالتی سناریویی داشته باشیم.