لازمه رشد بورس چیست؟

تقربیا در هفت هفته اخیر بازار سرمایه روند نزولی داشته است و برخی عقیده دارند در شرایط حال حاضر این روند ادامه‌دار خواهد بود. خروج نقدینگی و عدم ورود پول به بازار نتیجه دخالت‌های بیجا برخی از مسوولان است. یعنی سهامداران در شرایط حال حاضر ترجیح می‌دهند سرمایه خود را با زیان از بورس خارج کنند و در بازاری با ثبات بهتر و بیشتر سرمایه‌گذاری کنند.

    بازار نزولی می‌ماند؟

برای پاسخ به این سوال بد نیست گذشته بورس را بررسی کنیم. همان‌گونه که پیش‌تر هم به آن اشاره شده ریزش بورس از تابستان 1399 آغاز شده است و همچنان ادامه دارد. در این دوسال و اندی که بورس ریزشی بود هر یک از مسوولان وعده خاصی درخصوص بازگشت بورس و جبران زیان‌ها دادند؛ اما بررسی آمارها نشان می‌دهد که در مدت به هیچ از یک وعده‌ها عمل نشد و همین نافرجامی وعده‌ها باعث شد که عمیق ریزش بورس بیشتر شود.

در دولت دوازدهم شاهد جبران کسری بودجه از بورس بودیم و پس از این جبران بورس به یک‌باره ریخت و هنوز برنگشته است. پس از آن در دروان انتخابات ابراهیم رییسی نیز وعده زیادی درخصوص ترمیم بورس و جبران زیان سهامداران داده بود؛ اما تا به امروز هیچ یک از این وعده‌ها به‌طور صددرصد عملی نشده است و گاهی نیز برخلاف این وعده‌ها انجام شده که نتیجه آن زیان و بی‌اعتمادی بیش سهامداران نسبت به بازار سرمایه و وعده‌های مسوولان بود.

حال با این تقاسیر می‌توان به برگشت بورس امیدوار بود؟ بازار سرمایه یک بازار با محوریت عرضه و تقاضاست که گاهی صعودی و گاهی نزولی می‌شود. این صعود و نزول به شرایط بستگی دارد، یعنی در وهله اول سهام موجود در بازار باید ارزندگی کافی را داشته باشند و پس از آن نیز اخبار سیاسی و اقتصادی حول و محور این سهام و بازار مثبت باشد. در اصل هیچ سهامداری وقتی سهم ارزنده باشد و اخبار منفی داشته باشد آن را نمی‌خرد و ترجیح می‌دهد پول خود را در سهم یا اصلا بازاری دیگر سرمایه‌گذاری کند.

وضعیت این روزهای بورس نیز دقیقا به همین شکل است. یعنی 99درصد سهام موجود در بازار سهام ارزندگی کافی و مطلوب را دارند اما اخبار حول و محور این سهام منفی است و از سوی دیگر رسیک‌های سیستماتیک و دخالت‌های دولت در بازار سرمایه پایانی ندارد. در نتیجه سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پول را در یک بازار کم ریسک و پر رونق سرمایه‌گذاری کنند تا به زیان بیشتر مبتلا نشوند.

به‌طور کلی شرط سرمایه‌گذاری در یک بازار سودآوری است. درست است که سود و زیان با یکدیگر رابطه مستقیم دارند اما قرار نیست که هر سرمایه‌گذاری به زیان ختم نشود و سرمایه فرد نیز به عنوان زیان از بین برود. اصولا زیان روی سودهای محقق شده طبیعی است اما زیان روی اصل سرمایه کمی مشکل ساز است. بنابراین سرمایه‌گذاری و بازگشت سرمایه در بورس تهران نیازمند شروط خاص است که اولین شرط و لازمه افزایش اعتماد سهامداران و عدم دخالت مسوولان در این بازار است.

    نگاهی به بورس در هفته‌ای که گذشت

هفته دوم پاییز در حالی به پایان رسید که شاخص کل برای هفتمین هفته متوالی بازدهی منفی را ثبت کرد و شاخص هم وزن نیز برای پنجمین هفته متوالی با کاهش روبرو شد. همچنین در این هفته میانگین ارزش معاملات خرد روزانه به زیر سطح ۲هزار میلیارد تومان رسید که پایین‌ترین میزان در سال ۱۴۰۱ محسوب می‌شود. حقیقی‌ها بیش از ۲۰ درصد ارزش معاملات هفتگی را از بورس خارج کردند تا شدیدترین موج خروج پول حقیقی امسال رقم بخورد. بر اساس آمار اقتصاد آنلاین؛ هفته دوم مهر ماه در حالی به پایان رسید که بورس همچنان بر مدار نزولی قرار دارد و در تمام ۴ روز معاملاتی این هفته شاخص کل و شاخص هم وزن کاهشی بودند تا هفته دوم پاییز سراسر قرمز باشد.

شاخص کل در معاملات روز شنبه با کاهش بیش از 15.500 واحدی همراه شد و شاخص هم وزن هم افت بیش از 6.300 واحدی را تجربه کرد. ارزش معاملات خرد بازار روز شنبه برابر با ۲هزار و ۲۴۸ میلیارد تومان بود و حقیقی در حدود ۵۸۰ میلیارد تومان از بازار خارج کردند؛ به بیان دیگر حقیقی‌ها حدود ۲۶ درصد ارزش معاملات خرد از بازار سهام خارج کردند که بیشترین میزان از ابتدای سال محسوب می‌شود.روزیکشنبه هم شاخص کل 8.855 واحد عقب‌نشینی کرد و شاخص هم وزن ۴هزار واحد کاهش یافت. ارزش معاملات خرد حدود ۲هزار و ۱۳۰میلیارد تومان ثبت شد و از این مقدار ۲۱درصد مربوط به خروج پول حقیقی بود.

شتاب کاهش شاخص کل در معاملات روز دوشنبه کمی گرفته شد و افت 3.311 واحدی را تجربه کرد. البته از این میزان نیز 2.300 واحد مربوط به معاملات «میدکو» بود؛ به بیان دیگر، اگر معاملات «میدکو» را در نظر نگیریم، شاخص کل روز دوشنبه افت حدود هزار واحدی را تجربه می‌کرد. شاخص هم وزن نیز هزار واحد دیگر پایین‌تر آمد. ارزش معاملات خرد هم نهایتا به حدود یک هزار و ۷۴۰میلیارد تومان رسید و حقیقی‌ها ۳۵۰میلیارد تومان از بازار خارج کردند.روز سه شنبه در آخرین روز معاملاتی این هفته نیز شاخص کل با کاهش 4.875 واحد همراه شد و شاخص هم وزن نیز کاهش ۷۶۵ واحدی را ثبت کرد. ارزش معاملات خرد در روز سه شنبه حدود یک هزار و ۶۱۵ میلیارد تومان بود تا پس از ۲۹ تیر، این کمترین ارزش معاملات خرد سال ۱۴۰۱ باشد. همچنین خروج بیش از ۱۸۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس ثبت شد.

به‌طور کلی شاخص کل بازدهی هفتگی ۲.۴- درصدی را ثبت کرد؛ البته باید توجه داشت که حدود ۵۰ درصد افت هفتگی شاخص کل تنها در روز شنبه اتفاق افتاده و در سایر روزها به ویژه در دو روز معاملاتی پایانی شتاب کاهش شاخص کل به‌شدت کم شد.شاخص هم وزن نیز با ثبت بازدهی هفتگی ۳.۱- درصدی بدترین عملکرد هفتگی طی ۱۰ هفته گذشته را به جا گذاشت.

میانگین ارزش معاملات خرد روزانه در هفته دوم مهر ماه به زیر سطح ۲هزار میلیارد تومان رسید و میانگین ارزش معاملات روزانه یک هزار و ۹۴۲ میلیارد تومان را ثبت کرد. این پایین‌ترین سطح میانگین ارزش معاملات خرد روزانه در ۲۸ هفته معاملاتی سال ۱۴۰۱ محسوب می‌شود. موضوعی که به خوبی نشان از عمق رکود معاملاتی حاکم بر بازار سهام دارد.در هفته دوم مهر ماه حقیقی‌ها به‌طور میانگین روزانه ۳۸۹ میلیارد تومان از بورس خارج کردند که از یکسو نسبت به هفته گذشته افزایش ۶۷ درصدی را نشان می‌دهد و از سوی دیگر، بالاترین میزان طی ۱۲ هفته گذشته محسوب می‌شود.

    چه خبر از بورس کالا

ملی صنایع مس، فولاد هرمزگان و فولاد خوزستان ۳ شرکت برتر هفته پایانی دوم مهر بیشترین فروش بازار فیزیکی بورس کالای ایران را به خود اختصاص داد.بورس کالای ایران برترین‌های بورس کالا را در هفته دوم مهر براساس ارزش فروش شرکت‌ها در بازار فیزیکی اعلام کرد. جزییات رتبه‌بندی جایگاه شرکت‌ها از لحاظ فروش به شرح زیر است: ملی صنایع مس ایران با ثبت معامله ۴ هزار و ۷۰۰ تن مس کاتد، مس کم عیار و سولفور مولیبدن به ارزش بیش از ۹۷۹ میلیارد تومان در رتبه نخست ایستاد.

فولاد هرمزگان جنوب با فروش ۶۰ هزار تن تختال C به ارزش نزدیک ۷۶۵ میلیارد تومان، دوم شد.فولاد خوزستان با فروش ۵۳ هزار تن تختال C و شمش بلوم به ارزش نزدیک ۶۸۲ میلیارد تومان، سوم شد.پالایش نفت اصفهان با ثبت معامله ۵۰ هزار تن وکیوم باتوم و لوب کات سبک به ارزش بیش از ۴۹۶ میلیارد تومان در رتبه چهارم ایستاد. ذوب آهن اصفهان با ثبت معامله ۳۰ هزار و ۲۹۷ تن تیرآهن و میلگرد به ارزش بیش از ۴۹۰ میلیارد تومان پنجم شد.مجتمع فولاد خراسان ۳۷ هزار و ۸۰ تن میلگرد، شمش بلوم و آهن اسفنجی را به ارزش نزدیک ۴۸۴ میلیارد تومان فروخت و ششم شد.معدنی و صنعتی چادرملو با فروش ۷۰ هزار تن گندله و کنسانتره سنگ آهن، شمش بلوم و آهن اسفنجی به ارزش بیش از ۴۵۰ میلیارد تومان هفتم شد. پتروشیمی تندگویان با فروش ۱۳ هزار و ۷۳۰ تن پلی اتیلن ترفتالات بطری و نساجی و نخ پلی استر در گریدهای مختلف به ارزش ۴۱۴ میلیارد تومان در جایگاه هشتم قرار گرفت.پالایش نفت بندرعباس با ثبت معامله ۳۸ هزار و ۵۰۰ تن وکیوم باتوم، لوب کات سنگین و سلاپس واکس به ارزش نزدیک ۴۰۴ میلیارد تومان، نهم شد.سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با فروش ۴۵ هزار تن آهن اسفنجی به ارزش نزدیک ۳۶۹ میلیارد تومان در رتبه دهم ایستاد.