بورس روی مدار بودجه

معاملات آخرین روز کاری هفته با رشد ۰.۴۷ درصدی شاخص کل بورس تهران به پایان رسید و این نماگر که در میانه هفته در مرز سقوط از ابرکانال ۱.۳ میلیون واحد قرار گرفته بود؛ اما حالا به سطح یک میلیون و ۳۱۹ هزار واحدی رسیده است. در اینبخش عمده‌ای از بازار سبزپوش شدندولی از سوی دیگر خروج سرمایه‌های خرد در بازار افزایش یاقت و در مقابل سرمایه‌های کمی سنگین‌تر وارد بازار شد و ارزش معاملات نیز همچنان کمتر از یک هزار میلیارد تومان است. دیروز سهامی به ارزش ۲۱۱ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. به این ترتیب در ۲۰ روز سپری شده از اولین ماه پاییز، ۳هزار و ۵۴۶ میلیارد تومان از تالار شیشه‌ای خارج شد که با مجموع سرمایه‌های خروجی در شهریورماه برابری می‌کرد. این روزها خبر بودجه در بورس سر و صدای بسیار زیادی کرده و مسوولان بورسی نیز جلسه‌های زیادی درخصوص سهم بورس در بودجه می‌گذارند. پس از انتشار اخبار مثبت و پیشنهاد مدیران بورسی برای بودجه سال 1402 بسیاری از سهامداران نسبت به آینده بورس امیدوار شدند و به گفته این افراد با تغییرات مثبت به نفع بورس در لایحه بودجه سال آتی بورس می‌تواند رشد کند و سپس از کوچک‌ترین رشد ما سهامداران نقدینگی جدید وارد بازار می‌کنیم. در مقابل نیز برخی از سهامداران امیدی به تغییرات ندارند و می‌گویند بودجه سال آتی نمی‌تواند تاثیری روی بورس داشته باشد و ما سرمایه‌گذاران به هر واسطه‌ای از چرخه معاملات خارج می‌شویم. البته باید ناامیدی سهامداران را جدی گرفت چرا که ممکن است در تمامی بازار سرمایه نفوذ کند و در نهایت نقدینگی را به سرعت از بورس خارج کند. همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه نیز در مطلبی نوشت: بودجه برنامه یک‌ساله کشور در حوزه اقتصادی است و دارای اهمیت بسیار بالایی است؛ به نحوی که اگر یک بودجه مناسب با شرایط خوب تدوین شود می‌تواند در کلیت اقتصاد تاثیر مثبت داشته باشد.با نزدیک شدن زمان تدوین لایحه بودجه هر ساله بازار سرمایه دستخوش تلاطم‌های ناشی از خبرهایی است که در مورد لایحه بودجه منتشر می‌شود و امسال هم متاسفانه خبرهای اولیه خبرهای خوبی نبوده است.سال گذشته هم همین اتفاق رخ داد و در نهایت دولت مجبور شد با دستورالعمل ۱۰ ماده‌ای، تاثیر خبرهای منتشرشده درباره لایحه بودجه را کم کند و مصوبات ۱۰‌گانه را در لایحه بودجه بگنجاند.امسال اندکی آینده‌نگری صورت گرفته و جلساتی را برگزار می‌کنند که نگرانی‌های سال گذشته در لایحه بودجه بروز نکند. معمولا این نگرانی‌ها در چند حوزه است مانند خوراک پتروشیمی‌ها، نرخ حامل‌های انرژی و قیمت سوخت، حقوق دولتی معادن و موارد دیگری از این دست که معمولا در لایحه بودجه قرار می‌گیرد و مقداری برای بازار نگران‌کننده است. برگزار کردن این جلسه در ذات خود اقدام خوبی بوده و امیدواریم نکاتی که در این جلسه مطرح شده در تدوین لایحه بودجه گنجانده شود تا بعدا پیامدهای منفی در بازار سرمایه بروز نکند.اوراق تبعی به نوعی نشان‌دهنده اطمینان بازار نسبت به سطح ارزندگی قیمت است؛ به این معنا که وقتی شرکتی اوراق تبعی منتشر می‌کند بر این باور است که سهامی که در آن روز منتشر کرده آنقدر ارزندگی دارد که شرکت حاضر باشد به عنوان مثال ۲۰ درصد بابت خرید آن بهره پرداخت کند و اگر قیمت به آن اندازه رشد کرد آن ۲۰ درصد را به سهامداران پرداخت می‌کند.این یک گام اطمینان‌بخش است اما در نهایت بازار زمانی می‌تواند شاهد جریان مثبت باشد که نگرانی‌های عمده در حوزه قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره و اختلاف نرخ نیما و آزاد دلار برطرف شود. اکنون این مشکلات اساسی وجود دارند و انتشار اوراق تبعی مرهمی بر این زخم است و درمان قطعی آن نیست.

   پیشنهاد مدیران برای لایحه بودجه

رضا نوحی حفظ آباد، مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در نخستین نشست هم‌اندیشی در ارتباط با مسائل مرتبط با بودجه عمومی دولت برای سال ۱۴۰۲، گسترش بازار سرمایه در کنار اقدامات انجام شده را یکی از دغدغه‌های موجود برشمرد و اظهار کرد: برای این منظور نیازمند طراحی ابزارهایی هستیم تا بتوانند ورود مستمر جریان نقدینگی به بازار را تضمین کنند. او ادامه داد: طی جلساتی که با فعالان بازار سرمایه داشته‌ایم تلاش شد تا برای نمونه صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی موضوع قانون بازار اوراق بهادار طراحی شود و نسخه اولیه این امر نیز انجام شد تا با این اقدام به نیاز سرمایه‌گذاری طیف گسترده‌ای از متقاضیان این امر را پاسخ دهیم. نوحی با اشاره به اینکه در حال حاضر شرکت‌های متعددی وجود دارند که برای پرسنل خود یا عموم مردم اقدام به تشکیل صندوق‌های تامین مالی آتی کرده‌اند که صندوق‌های غیرشفافی هستند، تصریح کرد: ما اگر بتوانیم از ظرفیتی که قانون بازار اوراق بهادار برای صندوق‌های بازنشستگی تعریف کرده است، استفاده و اینها را وارد بازار کنیم، قادر خواهیم بود جریان مستمر وجوه نقد به بازار سرمایه را داشته باشیم که از ماندگاری نیز برخوردار است. همچنین این صندوق‌ها از مدیریت تخصصی نهادهای مالی نیز بهره‌مند می‌شوند. مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس ادامه داد: برای تشکیل چنین صندوق‌هایی نیاز به مشوق‌هایی داریم تا شرکت‌ها یا کارفرمایانی که می‌خواهند در این صندوق‌ها مشارکت کنند، از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شوند.

او بهره بردن از املاک و مستغلات راکد شرکت‌ها را عامل دیگری در راستای ورود نقدینگی به بازار سرمایه برشمرد و اذعان کرد: در این رابطه، صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات تشکیل شده است و پیاده‌سازی صحیح این صندوق می‌تواند به ایجاد نقدینگی مناسب کمک کند. به گفته نوحی، در قانون بودجه ۱۴۰۱ از بابت نقل و انتقال دارایی «به» و «از» صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات، معافیت مالیاتی داشته‌ایم. این موضوع برای قانون بودجه ۱۴۰۲ نیز درخواست می‌شود. محسن انصاری مهیاری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه در جلسه حاضر تمام ابهاماتی که در قانون بودجه ۱۴۰۱ وجود داشت به درستی تبیین شد، اظهار کرد: سازمان بورس در بودجه سال ۱۴۰۱ اقدامات اثرگذاری را انجام داد، از جمله بحث مالیاتی ۵ درصد تمامی شرکت‌ها افزون بر معافیت مالیاتی برای شرکت‌های حاضر در بورس و الزام به پرداخت سود ناشرین از طریق سامانه سجام از جمله اقدامات سال گذشته بوده است. او ادامه داد: سازمان بورس در سال جاری برای بودجه ۱۴۰۲ اقداماتی را مدنظر قرار داده است. از جمله این موارد موضوع قیمت‌گذاری دستوری است؛ براساس ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار لازم است در بودجه سالانه هم بیاید که اگر دولت اصرار به قیمت‌گذاری دستوری دارد باید ضرر و زیانی که در پی این اقدام به صنعت مربوطه وارد می‌شود را نیز بپردازد. مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس پیگیری مطالبات ۳۰ همتی اوره‌ای‌ها را از دیگر موارد عنوان کرد و ادامه داد: در موضوع قطع برق و گاز لازم است مواردی در قانون بودجه لحاظ شود. در سال جاری تنها ۱۷ شرکت فولادی به دلیل قطع برق متحمل ۶۴ همت کاهش فروش شده‌اند و لازم است فردی که دستور قطع گاز یا برق را می‌‎دهد، او ضرر صنایع را جبران کند. وحید روشن قلب، مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: در حوزه بازار اولیه تلاش می‌شود تا موضوع معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل سود انباشته به صورت قانون دایمی لحاظ شود تا مانع خروج سود از شرکت‌ها شود. لیلا سهرابی، سرپرست اداره استعلامات حرفه‌ای حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه ماهیت قانون بودجه از نظر حقوقی بسیار مهم است، ابراز کرد: قانون بودجه از جمله قوانین موقت تلقی می‌شود و احکامی که در قانون بودجه سال جاری وجود دارد مانند استفاده از سامانه سجام برای پرداخت سود ناشران در سال‌های قبل نبوده است. او ادامه داد: بنابراین، لازم است مواردی که در قانون بودجه سال جاری وجود دارد و برای بازار مفید هست، حتما در بودجه سال آینده نیز لحاظ شود و در صورتی که چنین نشود با توجه به موقتی بودن قانون بودجه، ویژگی قابل استناد بودن را از دست می‌دهند.

علی قدمی، دستیار معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، گنجاندن مصوبات ۱۰‌بندی در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ را از جمله مطالبات عنوان کرد و اعلام کرد: در همین راستا موارد جدیدی در حمایت از بازار نیز گنجانده شده است.او عرضه اموال دولت در بورس و حضور رییس سازمان در کمیته انتشار اوراق مالی ـ اسلامی را از جمله این موارد برشمرد. محمدی از شرکت بورس کالای ایران، پیشنهادهای این شرکت در ارتباط با بودجه سال آتی را مرتبط با موضوعات توسعه‌ای این بازار برشمرد و گفت: عملیاتی کردن اسناد اعتباری و اوراق گام و ال سی و برات، مالیات بر ارزش افزوده گواهی سپرده کالایی، توسعه بازار املاک و مستغلات و انتقال کامل قیر تهاتری به بورس کالا از جمله این پیشنهادها است.

   بازار از دریچه معاملات

در آخرین روز معاملاتی هفته شاخص هم‌وزن با یک هزار و ۳۹۱ واحد افزایش به ٣۸۰ هزار و ۲۷۰ واحد و شاخص قیمت با ۸۳۱ واحد رشد به ۲۲۷ هزار و ۲۵۱ واحد رسید.شاخص بازار اول، پنج هزار و ۶۳۲ واحد و شاخص بازار دوم، ۹ ‌هزار و ۱۹۹ واحد افزایش را ثبت کرد.ارزش معاملات بازار سرمایه دیروز به هزار و ۹۵۷ میلیارد تومان رسید. همچنین در این روز ۲۰۴ میلیارد تومان نقدینگی از بازار سرمایه خارج شد و تعداد نمادهای مثبت بازار به ۳۶۱ و تعداد نمادهای منفی به ۲۷۵ نماد رسید. همچنین فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با یک هزار و ۱۱۵ واحد، پتروشیمی پردیس (شپدیس) با ۸۱۵ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۷۵۶ واحد، پتروشیمی نوری (نوری) با ۵۶۵ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با ۵۲۱ واحد، شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی (شستا) با ۴۳۵ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (وغدیر) با ۳۴۵ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس همراه شدند.در مقابل پالایش نفت بندرعباس (شبندر) با ۱۰۷ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با ۶۳ واحد، فرآوری معدنی اپال کانی پارس (اپال) با ۵۳ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با ۵۰ واحد، ورس اوراق بهادار تهران (ورس) با ۴۸ واحد و بورس کالای ایران (کالا) با ۴۶ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس داشتند. روز چهارشنبه نماد آلومردا (فمراد)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، پالایش نفت اصفهان (شپنا)، صنعتی زر ماکارون (غزر)، گروه دارویی برکت (برکت)، معدنی دماوند (کدما) و گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.گروه صنایع غذایی به جز قند هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۳۳۶ میلیون و ۲۵۸ هزار برگه سهم به ارزش ۲ هزار و ۷۹ میلیارد ریال دادوستد شد.

   آخرین وضعیت شاخص فرابورس

شاخص فرابورس نیزروز گذشته بیش از ۵۴ واحد افزایش داشت و به ۱۷ هزار و ۹۷۰ واحد رسید.در این بازار بیش از ۲ میلیارد و ۴۲۴ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات روز چهارشنبه فرابورس بیش از ۱۳۹ هزار و ۶۹۳ نوبت بود.پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، صنعتی مینو (غصینو)، پتروشیمی مارون (مارون) و پلیمر آریاساسول (آریا) با تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس همراه بودند، همچنین پالایش نفت لاوان (شاوان)، فرابورس ایران (فرابورس)، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا) و مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.