ایلان ماسک: استارلینک در ایران فعال است
با استمرار ناآرامی‌ها در کشور و به دنبال نایجاد محدودیت‌های اینترنتی، در حالی که عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات گفته بود بعید می‌داند استارلینک به این زودی‌ها بتواند در ایران فعال شود چون سرویسش کامل نیست، اما ایلان ماسک ۲۳ سپتامبر (۱ مهر) برای اولین‌بار رسما خبر داد که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای ایران فعال می‌شود. ماسک همچنین به‌تازگی در پاسخ به کاربری که از وضعیت استارلینک در ایران پرسیده بود، اعلام کرد چند ترمینال فعال اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران وجود دارد. هرچند یکی از اعضای عضو شورای عالی فضای مجازی با تشریح جزییات آخرین جلسه این شورا گفته که وزیر ارتباطات رویکرد مثبتی به پیام رسانهای بومی دارد و بر اجرای تکالیف در این زمینه مصمم است. با وجود این، معاون وزیر امورخارجه امریکا در ادامه تلاش‌های این کشور برای مداخله در امور داخلی ایران به‌منظور حذف فیلترینگ از اینترنت در ایران با شرکت‌های فناوری امریکایی دیدار کرد.
به دنبال ایجاد محدودیت‌های اینترنتی و در حالی که عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات در ۳۰ شهریور، در مصاحبه‌ای گفته بود بعید می‌داند استارلینک به این زودی‌ها بتواند در ایران فعال شود چون سرویسش کامل نیست. وزیر ارتباطات همینطور گفته بود هر شرکت خارجی برای ارایه اینترنت ماهواره‌ای در کشور باید از ایران کسب مجوز کند. ایلان ماسک ۲۳ سپتامبر (۱ مهر) برای اولین‌بار رسما خبر داد که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای ایران فعال می‌شود. پیش از این و در تاریخ 29 شهریورماه، ایلان ماسک در توییتی اعلام کرد خدمات استارلینک در قطب جنوب فعال شده است. در زیر همین توییت، کاربری از وی پرسیده بود که آیا از نظر فنی امکان ارایه خدمات استارلینک به کاربران ایرانی وجود دارد یا خیر. مدیرعامل اسپیس ایکس در پاسخ به این سوال گفته بود استارلینک خواستار معافیت از تحریم‌ها خواهد شد. در ادامه، وزارت خزانه‌داری امریکا اول مهرماه برخی تحریم‌های تکنولوژی مربوط به ایران را لغو کرد. به موجب این تصمیم، بسیاری از شرکت‌های خارجی در ایران اجازه پیدا می‌کنند و می‌توانند خدمات خود را در اختیار کاربران و کسبوکارهای ایرانی قرار دهند. یکی از این شرکت‌ها، اسپیس‌ایکس و اینترنت ماهواره‌ای استارلینک است. به‌روزرسانی مجوز شامل دستگاه‌های مختلفی می‌شود. گوشی‌های هوشمند، دستیارهای شخصی دیجیتال، سیم‌کارت، گوشی‌های ماهواره‌ای، سخت‌افزارهای مربوط به BGAN، تجهیزات رادیویی، مودم‌های مصرفی، اکسس‌پوینت‌های وای‌فای، ترمینال‌های ماهواره‌ای مصرفی، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها، آنتی‌ویروس‌ها، سیستم عامل‌ها و ابزارهای تغییر آی‌پی می‌شود. این خبر در حالی منتشر شد که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در تاریخ 30 شهریورماه اعلام کرد که بر اساس ضوابط «شورای عالی فضای مجازی ایران»، استارلینک نمی‌تواند بدون مجوز کارش را در ایران آغاز کند و این موضوع از سوی ایران به اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) اعلام شده است.
تلاش امریکا برای حذف محدودیت اینترنت در ایران
وزارت خزانه‌داری امریکا در پی بروز ناآرامی‌های اخیر در ایران مجوزی را موسوم به «مجوز عمومی D-2» صادر کرد که به شرکت‌های امریکایی اجازه می‌دهد فناوری خود در حوزه اینترنت و ارتباطات جمعی را بدون اینکه هدف تحریم قرار گیرند به مردم ایران ارایه دهند. خبرگزاری رویترز نوشت که وندی شرمن معاون وزیر امورخارجه امریکا به‌طور مجازی با جمعی از نمایندگان شرکت‌های فناوری امریکایی دیدار کرد تا درباره آنچه «حمایت از دسترسی آزاد مردم در کشورهای تحت تحریم به اطلاعات» خواند، به‌ویژه ایران گفت‌وگو کند. در این جلسه که اغلب از شرکت‌های حوزه فناوری بودند مقاماتی دیگر از وزارت امورخارجه و دفتر کنترل امور دارایی‌های وزارت خزانه‌داری امریکا (OFAC) نیز حضور داشتند. بنابر اعلام وزارت امورخارجه امریکا، وندی شرمن در این جلسه با اشاره به مجوز عمومی D-2 تاکید کرد که صدور این مجوز با هدف تسهیل دسترسی ایمن مردم ایران به پلتفرم‌ها و خدمات آنلاین انجام گرفته است و فرصتی را برای شرکت‌های فعال در حوزه فناوری ایجاد می‌کند تا ابزارهای ارتباطی را در اختیار مردم ایران قرار دهند. به دنبال این خبر، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به مداخله سایر کشورها در امور داخلی کشورمان در مطلبی در صفحه اینستاگرام خود با بیان اینکه «اعتراض» و «اغتشاش» هم ماهیت متفاوتی دارند و هم نتایجی متفاوت گفت: «در دگرگونی اوضاع و فراز و فرود زمانه، دولت و ملت ایران دوستان و دشمنان خود را بهتر می‌شناسد.» وی همچنین با اشاره به موضع‌گیری مقامات بعضی از کشورهای غربی در مورد تحولات این روزهای ایران و برخی از دخالت‌های آنها در امور داخلی کشورمان نوشت: «رفتار مداخله‌آمیز و حمایت آشکار برخی دولت‌های غربی از اغتشاشات اخیر در ایران و تداوم رفتارهای تحریک‌آمیز آنان اثبات کرد که آنها هر زمان فرصتی ببینند در اقدام مستقیم و غیرمستقیم علیه ثبات، امنیت و استقرار نظام و کشورمان تردید نخواهند کرد.» کنعانی خاطرنشان کرد: «دشمنان فقط با جمهوری اسلامی مخالف نیستند، آنها با ایران مخالفند.»
تقویت زیرساخت‌ها
برای توسعه خدمات روی شبکه ملی
اعضای شورای عالی فضای مجازی در آخرین جلسه خود در روز سه‌شنبه هفته گذشته، ضمن بررسی آخرین وضعیت فضای مجازی کشور و میزان پیشرفت شبکه ملی، بر ضرورت تقویت زیرساخت‌ها و سکوهای داخلی برای توسعه خدمات داخلی و تقویت اقتصاد دیجیتال بر روی این شبکه تاکید کردند. در این جلسه گزارشی از وضعیت فضای مجازی کشور و میزان پیشرفت شبکه ملی ارایه و راهکارهای تقویت زیرساخت‌های شبکه ملی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و با تاکید بر ضرورت توسعه خدمات داخلی و تقویت اقتصاد دیجیتال بر روی شبکه ملی مقرر شد، زیرساخت‌ها و سکوهای داخلی توسط دولت تقویت و برای حضور بیشتر کاربران داخلی تمهیدات و تسهیلات لازم پیش‌بینی شود.
وزارت ارتباطات بر حمایت از پیامرسانهای بومی مصمم است
به‌دنبال تشکیل این جلسه، محمدحسن انتظاری در گفت‌وگو با مهر درباره جزییات جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی، با بیان اینکه وزیر ارتباطات رویکرد مثبتی به پیامرسانهای بومی دارد و بر اجرای تکالیف در این زمینه مصمم است، گفت: عمده بحث مطرح‌شده در جلسه شورای عالی فضای مجازی درباره پیامرسانهای داخلی بود و همه متفق‌القول بودند که پیامرسانهای داخلی باید تقویت شوند. وی اظهار کرد: طبق بررسی‌ها و گزارش وزارت ارتباطات که در این جلسه ارایه شد، کیفیت و حجم ارتباطات پیامرسانهای داخلی افزایش یافته و این امیدوارکننده است که مردم نسبت به گذشته استقبال بیشتری از این پیامرسانها داشته‌اند. عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به یکی دیگر از موارد مطرح شده در جلسه شورای عالی فضای مجازی گفت: در این جلسه تاکید شد که تمهیدات برای تقویت این پیامرسانها و تقویت زیرساخت‌های آنها باید مورد توجه وزارت ارتباطات قرار گیرد. وزارت ارتباطات نیز از منظر تجهیزات حمایت‌هایی را از پیامرسانهای داخلی خواهد داشت تا آنها بتوانند پاسخگوی استقبالی که شده باشند. وی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه این پیامرسانها سرویس‌های پایداری ارایه می‌دهند و مخاطره‌ای هم روی آنها نیست، مردم از آنها استقبال می‌کنند. انتظاری همچنین اظهار داشت: موضوع دیگر جلسه این بود که خیلی از کسب‌و‌کارها در حال کوچ به پیامرسانهای بومی هستند و مشتریان آنها نیز توسعه پیدا کرده‌اند. وی در پاسخ به اینکه آیا تکلیف جدیدی در راستای حمایت و توسعه پیامرسانهای بومی به وزارت ارتباطات ارایه شد یا نه گفت: وظایف وزارت ارتباطات و سایر نهادها در این زمینه در طرح کلان و معماری به روشنی آمده است و اکنون برمبنای همان مصوبات قبلی کار انجام می‌شود اما تنها تفاوتی که اتفاق افتاده این است که به نظر می‌رسد همت وزارت ارتباطات بر این است که این کار انجام شود. این تفاوت با دوره قبل وجود دارد و احساس می‌شود. عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه یکی از پروژه‌های مهم شبکه ملی اطلاعات پیشرفت و توسعه پیامرسانها و شبکه‌های اجتماعی بومی است، اضافه کرد: شخص وزیر و معاونین در جلسه فعال بودند و رویکرد مثبتی به این موضوع داشتند و همت آنها این است که تکالیف و مصوبات را در راستای حمایت و توسعه پیامرسانهای بومی به انجام برسانند. گزارش‌های خود را نیز در همین راستا به شوری عالی فضای مجازی ارایه دادند. انتظاری همچنین درباره سرانجام ادامه محدودیت‌های اینترنت و فیلترینگ واتس‌اپ و اینستاگرام گفت: درباره این پلتفرم‌ها و جایگزین شدن نمونه بومی آنها در جلسه اخیر شورا بحث نشد.
هر روز قطعی اینترنتی هزار میلیارد تومان خسارت
این اظهارات در حالی است که وب‌سایت نت‌بلاکس اخیرا در بررسی آماری خود اعلام کرده که به ازای هر روز قطعی اینترنت، هزار میلیارد تومان خسارت به اقتصاد کشور وارد می‌شود و این یعنی تا امروز بالغ‌بر 22 هزار میلیارد تومان ضرر به اقتصاد کشور وارد شده و تا همین حالا، خسارت قطعی اینترنت کشور از درآمد نفتی یک سال بیشتر شده است. بنابر ادعای دبیر اتحادیه کسبوکارهای مجازی، درآمد 10 میلیون ایرانی در حال حاضر به شبکه‌های مجازی وابسته است و با قطعی اینترنت معیشت این افراد به خطر افتاده است. از سوی دیگر رشد اقتصادی ایران در یک دهه اخیر صفر بوده و این فاجعه‌ای است که نه تنها جبران شدنی نیست، بلکه با این وضعیت به ابرفاجعه‌ای بدتر می‌انجامد. همچنین سازمان نظام صنفی رایانه‌ای پیش از این در گزارش خود اعلام کرده بود که بیش از ۴۱ درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند. به وضوح مشخص است که این محدودیت‌ها لطمات شدیدی به شرکت‌ها وارد کرده است. ۱۱ درصد شرکت‌ها کسانی هستند که کمتر از ۲۵ درصد درآمد از دست داده‌اند و ممکن است تحت تاثیر نوسان‌های کوتاه‌مدت باشند. کسبوکارهای اینترنتی همچنین پیش‌بینی خود از میزان خسارت روزانه را اعلام کرده‌اند که با توجه به این پیش‌بینی، ۵۳ درصد آنها روزانه ۵۰ میلیون تومان، ۲۱ درصد ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان، حدود ۱۸ درصد بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان و قریب به ۸ درصد روزانه بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان خسارت می‌بینند.
