وزیری که آمد وزیری که می‌رود؟

چرا استیضاح «فاطمی امین» به جریان افتاد؟ 

تعادل |

تقاضای استیضاح وزیر صمت اعلام وصول شد. علی نیکزاد عضو هیات رییسه مجلس، در جلسه علنی روز گذشته طرح استیضاح «سید رضا فاطمی امین» وزیر صمت را اعلام وصول کرد. به گفته بهارستانی‌ها، جلسه بررسی استیضاح بعد از تعطیلات مجلس برای سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه در دستور کار صحن علنی قرار می‌گیرد. استیضاح وزیر صمت قرار بود برای نخستین‌بار در جلسه 7 تیر اعلام وصول شود که با درخواست رییس مجلس از نمایندگان این امر به تعویق افتاد. در آن روز، رییس مجلس با این توضیحات که «رییس‌جمهور در آخرین صحبت عنوان کرد که به این نتیجه رسیده‌اند که این وزارتخانه باید حتما نیازمند تجدید نظر بوده و به دو وزارتخانه تبدیل شود و نهایتاً دو وزیر به مجلس معرفی شود تا اصلاح ساختاری اصولی صورت گیرد» از نمایندگان درخواست کرد تا این استیضاح انجام نشود و یک مهلت دوماهه داده شود تا دولت با ارایه لایحه این وزارتخانه را تفکیک و 2وزیر به مجلس معرفی کند. حالا یک عضو هیات رییسه مجلس، هم دلیل به جریان افتادن دوباره استیضاح وزیر صمت را قول رییس‌جمهور برای تعیین تکلیف وزارت صمت عنوان کرد که با گذشت دو ماه این اتفاق نیفتاد. اگرچه شاید بتوان رابطه معناداری بین تفکیک وزارت صمت و استیضاح وزیر ایجاد کرد، اما به گفته سیاهکلی نماینده موافق استیضاح وزیر صمت، چهار مولفه در سناریوی طراحان استیضاح فاطمی‌امین وجود دارد: «خودرو، معدن، تنظیم بازار و فولاد.» با پایان یافتن یک مهلت 10 روزه باید دید آیا مجلس دوباره به فاطمی امین اعتماد می‌کند یا خیر.

    تقاضای استیضاح قرائت شد

نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی تقاضای استیضاح فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت را اعلام وصول کرد. علی نیکزاد در جلسه علنی روز چهارشنبه تقاضای تعدادی از نمایندگان برای استیضاح رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت را به شرح زیر قرائت کرد: «در اجرای مواد ۲۲۰ و ۲۲۱ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، طرح استیضاح تعدادی از نمایندگان محترم از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت؛ برادر عزیزمان جناب آقای سید رضا فاطمی ‌امین که در مورخ 19/7/1401 به کمیسیون صنایع و معادن ارجاع داده شده بود. 

با توجه به پایان مهلت قانونی و داشتن نصاب لازم اعلام وصول می‌شود که طبق آیین‌نامه مجلس مطابق با ماده ۲۲۳ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی وزیر محترم حداکثر ظرف مدت ۱۰روز موظف به حضور در مجلس و ارایه توضیحات در جلسه علنی مجلس خواهد بود.» علیرضا سلیمی عضو هیات رییسه مجلس هم اظهار داشت: جلسه بررسی استیضاح وزیر صنعت، معدن، تجارت ۸ آبان و پس از سرکشی نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه برگزار می‌شود.

اگرچه این اولین‌باری نبود که طرح استیضاح فاطمی امین در مجلس شورای اسلامی مطرح می‌شد. در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۰، لطف‌الله سیاهکلی عضو کمیسیون صنایع مجلس از نهایی شدن طرح استیضاح وزیر صمت به دلیل افزایش قیمت خودرو و تقدیم آن به هیات رییسه مجلس خبر داد. بااین حال در بیست و چهارمین روز خردادماه بود که قرعه دریافت اولین کارت زرد نیز به نام سید رضا فاطمی‌امین افتاد. وی با حضور در مجلس درباره علت ضعف عملکرد این وزارتخانه در کنترل قیمت کالاها و عدم توانایی در پشتیبانی از صاحبان صنایع و بهره‌برداران معدن، در پاسخ به سوال محمد وحیدی نماینده بجنورد قانع نشدند.

    نشست شبانه هم جواب نداد!

استیضاح وزیر صمت در حالی اکنون در دستور کار مجلس قرار گرفته که محمدباقر قالیباف رییس مجلس در نشست علنی هفتم تیر قوه مقننه درباره روند پیگیری استیضاح وزیر صمت از سوی تعدادی از نمایندگان، گفت: رییس‌جمهور در آخرین صحبت عنوان کرد که به این نتیجه رسیده‌اند که این وزارتخانه باید حتما نیازمند تجدید نظر بوده و به دو وزارتخانه تبدیل شود و نهایتاً دو وزیر به مجلس معرفی شود تا اصلاح ساختاری اصولی صورت گیرد. بنابراین این موضوع از طریق لایحه به سرعت به مجلس داده خواهد شد، لذا چون خود دولت به این نتیجه رسیده و قصد مجلس نیز اصلاح امور است، به صورت خصوصی با آقای سیاهکلی نخستین درخواست‌کننده استیضاح و همچنین ۱۶ نماینده دیگر صحبت کردم. بنابراین از نمایندگان درخواست می‌کنم چون دولت تصمیم به اقدام دارد، فرصت دو ماهه به دولت بدهیم.

اما ششم شهریور و در پایان مهلت دو ماهه مجلس به دولت، حسینی، معاون پارلمانی رییسی در پاسخ به این سوال که «برداشت دولت درباره تفکیک وزارت صمت و بازرگانی چیست؟ آیا دولت آقای فاطمی‌امین را به عنوان وزیر صمت پیش‌فرض می‌داند و می‌خواهد فقط برای وزارت بازرگانی، وزیر معرفی کند؟»، گفت: دقیقاً ما چنین برداشتی داریم. برخی نمایندگان می‌گویند دولت باید ۲ وزیر معرفی کند. ولی خب، یک نگاه دیگری در دولت هست. آن روزی که مساله استیضاح مطرح شد موافقت کردیم که وزارت بازرگانی تشکیل شود، یعنی بار سنگینی بر دوش یک نفر هست و اعلام کردیم که ما هم این را تفکیک را قبول داریم و انجام شود، ولی اینکه از جهت حقوقی برای وزارت صمت که تا حالا صنعت، معدن و تجارت بوده است نهایت اینکه تجارتش حذف می‌شود، هویتش که هست و صنعت و معدن به‌جای خودش هست، یک بخشی از وظایفش کم و کاسته شده است، یعنی به‌قول معروف بار وزیر کمتر می‌شود پس نیازی نیست که وزیر صمت را مجدداً معرفی کنیم. 

در همین راستا، حسینعلی حاجی دلیگانی این عضو هیات رییسه مجلس درباره اینکه آیا اعلام وصول استیضاح ربطی به ارایه نشدن لایحه تفکیک وزارت صمت دارد، به «ایسنا» گفت: متقاضیان استیضاح قراری با رییس‌جمهوری گذاشته بودند که طبق آن رییس‌جمهوری وعده داده بود ظرف دو ماه اقدامی انجام دهد که به آن عمل نشده است. وی اضافه کرد: چند نفر از متقاضیان استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت چند شب پیش نیز جلسه‌ای با رییس‌جمهوری داشتند منتها به نتیجه‌ نرسیدند. 

    دلایل استیضاح وزیر صمت کدامند؟ 

در همین رابطه، لطف‌الله سیاه‌کلی از نمایندگان استیضاح‌کننده وزیر صمت درباره دلایل استیضاح فاطمی امین به ارایه توضیحاتی پرداخته است. او در گفت‌وگو با «ایلنا» گفته: بیش از 6 ماه است که بحث استیضاح وزیر صمت در مجلس مطرح شده بود. وزیر صمت یک مرتبه به کمیسیون صنایع دعوت شد و نتوانست با پاسخ‌هایش کمیسیون را قانع کند از این‌رو بحث استیضاخ وی به مجلس آمد اما رییس‌جمهور درخواست کردند که 2 ماه به وی فرصت داده شود تا تغییرات در وزارتخانه را ایجاد کند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرده: فرصت مجلس به وزیر صمت بیش از 2 ماه شد اما شاهد تغییراتی در عملکرد فاطمی امین نبودیم از این‌رو دوباره استیضاح وی به جریان افتاد؛ وزیر صمت 26 مهر به کمیسیون صنایع فراخوانده شد و مجددا نتوانست رای کمیسیون را دریافت کند و مطابق با آیین‌نامه باید اعلام وصول می‌شود که رییس مجلس دستور دادند و این اتفاق رخ داد.

سیاهکلی با اشاره به مهم‌ترین انتقادهایی که از سوی مجلس متوجه وزیر صمت شده است، تصریح کرد: مجلس در 4 حوزه نسبت به عملکرد فاطمی امین انتقاد وارد کرده است این حوزه‌ها عبارتند از خودرو، فولاد، معادن و تنظیم بازار. امیدواریم وزیر بتواند به پرسش‌های مجلس در این بخش‌ها پاسخ‌هایی درخور ارایه بدهد. به گفته وی؛ عملکرد وزارت صمت در بخش معدن بسیار ضعیف است این در حالی است که اگر شیوه مدیریت معادن اصلاح شود بدون تردید با تکیه به همین معادن می‌توان کشور را اداره کرد.

عضو کمیسیون صنایع معادن با انتقاد از آیین نامه واردات خودرو، تصریح کرد: این آیین‌نامه دارای نقاط کور زیادی است و مجلس نسبت اجرای به آن خوشبین نیست. در مجموع سوالات مجلس از وزیر در زمینه خودرو به واردات آن ختم نمی‌شود و پرسش‌هایی در زمینه تولید، واردات، صادرات، کیفیت و تعداد خودروهای تولیدی دارد.

این نماینده مجلس با بیان اینکه وزیر صمت از مجلس رای اعتماد نخواهد گرفت، گفت: مجلس چندان همراه فاطمی امین نباشد البته نمایندگان صاحب رای هستند اما باتوجه به شناختی که من از آنها دارم بعید به نظر می‌رسد که رای اعتماد بگیرد. بدون تردید فاطمی امین رای مثبت کمی از مجلس خواهد گرفت. 

وی افزود: بدون تردید وزیر جدید اشکالات موجود در این وزارتخانه را حل خواهد کرد؛ فاطمی امین در ساختارها دستکاری کرد و به افرادی مسوولیت داد که کاربلد نبودند. همچنین نتوانست به وعده‌های خود عمل کند و ما شاهد رفتارهای دوگانه از وی بودیم؛ بنابراین ما استیضاح‌کنندگان به این نتیجه رسیدیم که فاطمی امین نمی‌تواند وزارتخانه مهمی چون صمت را اداره کند.