ناترازی مالی در شهرداری

گروه راه و شهرسازی|

کارنامه مالی شهرداری در نیمه نخست سال جاری حاکی از عقب ماندگی 25 درصدی تحقق درآمدهای شهری تهران از میزان مصوب است. شهرداری تهران در پایان شش ماهه نخست سال جاری 18 هزار و 745 میلیارد تومان منابع کسب کرده است، اما براساس بودجه مصوب باید در این مدت 25 هزار و 185 میلیارد تومان منابع را تامین می‌کرد. در این حال، اگر چه درآمدهای شهرداری از محل انتشار اوراق مشارکت 11 درصد بیشتر از رقم پیش بینی شده در قانون بودجه است، در عین حال، به باور کارشناسان بودجه‌ای انتشار اوراق مشارکت از حیث مالی، به معنی ایجاد بدهی جدید است و از همین رو، از این طریق، به بدهی‌های شهرداری اضافه شده است.  دیروز گزارش درآمد و هزینه شهرداری تهران در شش ماهه نخست سال 1401 در نود و نهمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران ارایه شد. ناصر امانی، عضو شورا گزارش درآمد و هزینه شهرداری در شش ماهه نخست 1401 را قرائت کرد و گفت: این گزارش در ابتدا به ترکیب منابع مالی و بودجه شهرداری در سال 1401 اشاره دارد که شامل سه بخش درآمدها (38 هزار و 346 میلیارد تومان و 76 درصد ترکیب بودجه)، منابع حاصل از واگذاری دارایی سرمایه‌ای (8083 میلیارد تومان و 15 درصد) و منابع حاصل از واگذاری دارایی مالی (3940 میلیارد تومان و 8 درصد از منابع مالی در سال 1401 شهرداری) می‌شود.

   چقدر درآمد وصول شد؟

امانی ادامه داد: کل درآمدهایی که شورا برای شهرداری در سال جاری مصوب کرده است، 38346 میلیارد تومان است، آنچه شهرداری در شش ماهه اول وصول کرده، 15263 میلیارد تومان است که 39 درصد درآمدهای شهرداری در شش ماهه اول نسبت به کل سال محقق شده است. عضو شورا افزود: در بخش منابع حاصل از واگذاری دارایی و املاک که 8083 میلیارد تومان بوده، شهرداری با وصول 237 میلیارد تومان تنها 3 درصد از کل اعتبار سال را برآورده کرده است. مشخص می‌شود که در کسب منابع از محل واگذاری دارایی سرمایه‌ای، شهرداری توفیق چندانی نداشته است. وی در خصوص فصل سوم که به منابع حاصل از واگذاری دارایی و مالی که مربوط به واگذاری وام و اوراق مشارکت اختصاص دارد، اشاره کرد و افزود: با 3940 میلیارد تومان مصوب سال، شهرداری توانسته 3243 میلیارد تومان در شش ماهه اول وصول کند یعنی 82 درصد کل مصوب سال که البته کار بزرگی است. در مجموع از 53070 میلیارد تومان بودجه مصوب شورا برای سال 1401، در واقع شهرداری تهران با 18745 میلیارد تومان، 37 درصد بودجه سال را در شش ماهه اول توانسته وصول کند. امانی در ادامه قرائت گزارش گفت: شهرداری تهران، در فصل درآمدها در شش ماهه اول، با وصول 15363 میلیارد تومان نسبت به 19 هزار میلیاردی که باید کسب می‌کرده، 3900 میلیارد تومان کسری دارد. در بخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای از 4417 میلیاردی که باید وصول می‌شده، با کسب 237 میلیارد تومان منابع، 3800 میلیارد تومان کسری دارد و از بخش واگذاری دارایی‌های مالی، با کسب 3200 میلیارد تومان، عملکرد شهرداری بسیار موفقیت آمیز بوده است. در مجموع کسری تامین بودجه شهرداری تهران، نسبت به شش ماهه 6439 میلیارد تومان در این سه فصل بوده است. ارزیابی میزان عملکرد موارد و کدهای درآمدی در شهرداری تهران، مبحث دیگری بود که وی در روند ارایه گزارش به آن پرداخت. امانی در این باره توضیح داد: اولین مورد درآمدی که ناشی از توسعه شهرسازی شهرداری تهران است، کل بودجه مصوب 22 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده، با فرض اینکه 50 درصد آن باید در شش ماهه نخست وصول می‌شده، عملکرد شهرداری 8344 میلیارد تومان است که 2699 میلیارد تومان کمتر از برآورد شش ماهه اول است. وی ادامه داد: عوارض نوسازی مورد بعدی است که از درآمدهای پایدار شهرداری محسوب می‌شود، از 790 میلیارد تومان در شش ماهه اول تنها 400 میلیارد تومان محقق شده در نتیجه در این مورد با کاهش مواجه هستیم. در خصوص خدمات پسماند نیز روال به همین شکل است. امانی با اشاره به درآمد حاصل از سود سهم سازمان‌ها و شرکت‌ها تذکر داد: پیش بینی‌ها برای امسال در شورا 980 میلیارد تومان بود که باید تا پایان نیمه نخست 490 میلیارد تومان وصول می‌شده که از این میزان تنها 100 میلیارد تومان محقق شده است. مورد بعدی سود ناشی از واگذاری سهم شهرداری در سرمایه‌گذاری‌ و پروژه‌های مشارکتی است که صفر است؛ این عقب ماندگی تاریخی شهرداری در این حوزه همچنان ادامه دارد.

   شاگرد زرنگ‌های درآمدی 

وی افزود: در دو مورد شهرداری توانسته دو برابر بیشتر از میزان پیش بینی شده درآمد داشته باشد: نخست در بحث مربوط به مالیات بر ارزش افزوده که 3870 میلیارد تومان مصوب شش ماهه بوده در حالی که عملکرد شهرداری در این حوزه 4154 میلیارد تومان و بیش از میزان پیش بینی بود. عضو شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: درآمد حاصل از عوارض قطع اشجار، از موارد قابل توجهی است که در این مورد شهرداری با حصول 150 میلیارد تومان بیش از میزان پیش بینی شده، وصول داشته است. البته به این معنا نیست که این قطع اشجار حتما امسال اتفاق افتاده بلکه مربوط به جرایم سال گذشته است اما نباید این روند در شهرداری تداوم یابد، اگر در شش ماهه دوم نیز بیش از سقف کسب شد، این به منزله یک هشدار به ماست.

   رشد درآمدها از محل انتشار اوراق

وی درباره درآمد حاصل از اوراق مشارکت توضیح داد: مصوب شورا 2200 میلیارد در کل سال و 1100 میلیارد تومان بوده که با وصول 2450 میلیارد تومان در شش‌ماهه اول بیش از صد درصد سال محقق شده است. در سه بخش هزینه‌ای، تملک دارایی سرمایه‌ای و تملک دارایی مالی، 44152 میلیارد تومان ابلاغ شده برای سال که میزان آن برای شش ماهه نخست 19389 میلیارد تومان مصوب شده که عملکرد شهرداری 5500 میلیارد تومان بوده که حدود 29 درصد اعتبار است. این عضو شورا درباره هزینه‌ها نیز متذکر شد: در بخش غیرنقدی، اعتبار ابلاغی در دو بخش تملک دارایی سرمایه‌ای و تملک دارایی مالی 4443 میلیارد تومان بوده است، به این معنا که تخصیص اعتبار 4 هزار میلیارد تومان است در حالی که عملکرد شهرداری 548 میلیارد تومان بوده یعنی 13.7 درصد از کل درآمد پیش بینی شده. این یکی از اشکالات گزارش خزانه‌دار در این شش ماه است.

امانی در پایان این بخش نتیجه‌گیری خزانه‌دار را چنین توضیح داد: در خصوص هزینه‌ها در بخش نقدی و غیر نقدی، اعتبار ابلاغی به سه بخش هزینه‌ای، تملک دارایی سرمایه‌ای و تملک دارایی مالی، در مجموع 48458 میلیارد تومان ابلاغ شد اما با تخصیص 23 هزار میلیارد تومان و عملکرد 6 هزار میلیارد تومان درصد جذب نسبت به تخصیص، 26 درصد است.

   افزایش درآمدهای پایدار به 34 درصد

وی در خصوص مقایسه درآمد پایدار و ناپایدار شهرداری تهران به عنوان بخش بعدی گزارش بیان کرد: ترکیب ابلاغی در این بخش به این صورت است که در بودجه مصوب ابلاغ شده به شهرداری، درآمد پایدار حدود 29 درصد و درآمد ناپایدار 71 درصد بودجه را تشکیل می‌دهد. اما عملکرد شهرداری در شش ماهه نخست سال 1401، با 6525 میلیارد تومان درآمد پایدار، 29 درصد پیش بینی شده را به 34 درصد رسانده که عمده آن ناشی از مالیات بر ارزش افزوده است. امانی در پایان خلاصه‌ای از عملکرد شهرداری در شش ماهه نخست سال ارایه داده و گفت: نخست اینکه در شش ماهه نخست حدود 18745 میلیارد تومان وصول گردیده در صورتی که باید 25185 میلیارد تومان کسب می‌شده است، لذا شهرداری تهران در شش ماهه نخست حدود 6439 میلیارد تومان، از بودجه مصوب سال عقب‌تر است و دوم با عنایت به اینکه در تبصره 29 بودجه سال 1401 در صورت تحقق منابع مازاد جهت تامین مالی پروژ‌ه‌ها به میزان 10 هزار میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است که در مجموع با بودجه سال 1401 بالغ بر 60370 میلیارد تومان می‌شود، لذا عملکرد درآمدی شهرداری در شش ماهه اول به مبلغ 1745 میلیارد تومان، 31 درصد مبلغ فوق است که به جهت تحقق اهداف تعیین شده اندک بوده و به نظر می‌رسد عملکرد مناسبی نیست و شهرداری باید تدابیر مدیریتی لازم را به منظور وصول نتیجه مطلوب اتخاذ کند.

   عامل کند شدن سیستم شهرداری؟

حبیب کاشانی، عضو و خزانه‌دار شورای اسلامی شهر تهران، پس از پایان گزارش و تکمیل اظهارات امانی، تصریح کرد: در زمینه اوراق مشارکت، تصور ما این است که درآمدهای حاصل از این بخش، باعث کندی سیستم شده و این وابستگی به ارزش افزوده سبب می‌شود شهرداری به وظایف خود در سایر حوزه‌ها به خوبی عمل نکند. کاشانی افزود: در زمان تصویب بودجه در بحث ارزش افزوده قبل از تصویب مجلس، پیش بینی ما از درآمد حاصل از مالیات بر ارزش افزوده حدود 8 هزار میلیارد تومان بود اما تصور می‌شود با ارزش افزوده از 3 درصد به 4 درصد در این زمینه حدود 11 هزار میلیارد تومان برای شهر حصول درآمد داشته باشیم، به این صورت که مواردی که شهرداری‌ها انجام داده‌اند از آنها گرفته شده و به صورت متمرکز انجام شوند.