اعتراض فیلترکنندگان به حذف از استورهای آنلاین

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی که معتقد است رقم‌های مطرح‌شده درباره اثر بستن یک پلتفرم خارجی بر اقتصاد دیجیتال، کارشناسی نیست و لازم است که نهادهای ذی‌ربط ارزیابی دقیقی از این مساله ارایه دهند، که در روزهای گذشته، خبر حذف یک پلتفرم داخلی از گوگل‌پلی، مسوولان را به واکنش وا داشته و این اقدام را غیرمسوولانه دانسته و تقبیح کرده‌اند و حتی گوگل را تهدیدی برای فضای مجازی نامیده‌اند؛ این اعتراضات در حالی است که در یک ماه گذشته و با توجیه ناآرامی‌ها در کشور، بسیاری از شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام و پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ فیلتر شده و حتی در ساعاتی از شبانه‌روز، دسترسی به اینترنت بین‌الملل هم با اختلال مواجه بوده است. در روزهای گذشته اخباری مبنی بر تشخیص برنامه روبیکا به عنوان بدافزار توسط سپر امنیتی گوگل منتشر شد و گوگل در این پیام به کاربران در مورد استفاده از این برنامه هشدار داد. در مقابل روبیکا نیز این اقدام را سیاسی نامید و خواستار ارایه مستندات از سوی گوگل در مورد این ادعا شده بود. بعد از اقدام گوگل در مورد روبیکا، گوگل‌پلی فیلتر و پس از آن نیز دسترسی به گوگل‌مپ مسدود شد. پس از آن وزارت ارتباطات درباره محدودسازی محتوا و برنامه‌های ایرانی توسط پلتفرم‌های امریکایی، اطلاعیه‌ای صادر کرد. متن این اطلاعیه به شرح زیر است: در روزهای اخیر شاهد موج جدیدی از اعمال محدودیت‌های خارج از عرف پلتفرم‌های امریکایی در مواجهه با رویدادهای اجتماعی و برنامه‌های بومی ایران عزیز هستیم. حذف مطالب و هشتگ‌های مرتبط با شهدای مظلوم حادثه تروریستی حرم مطهر شاهچراغ(ع) در پلتفرم‌های امریکایی و به‌طور مشخص حذف مطالب مربوط به کودکان مظلوم، آرتین و آرشام و از سوی دیگر اجازه انتشار و حتی ترویج ویدئوهای تحریک آمیز حاوی خشونت عیان، سطح تازه‌ای از استاندارد دوگانه این پلتفرم‌ها را در تفسیر آزادی بیان و حقوق بشر آشکار کرده است. همچنین پلتفرم گوگل پلی متعلق به شرکت گوگل، با استفاده از موقعیت انحصاری خود در گوشی‌های اندروید و بدون اطلاع قبلی در اقدامی خارج از عرف، فرآیند محدودسازی برخی از برنامه‌ها و پلتفرم‌های پرکاربرد ایرانی را به بهانه حمایت از حریم خصوصی کاربران آغاز کرده است. این اقدام غیرمسوولانه در مورد برنامه‌های پرمخاطب ایرانی که عمدتاً حاصل تلاش جوانان نخبه این مرز و بوم‌اند و مورد استقبال میلیونی کاربران قرار گرفته‌اند، در حالی صورت پذیرفته است که طبق بررسی‌های این وزارتخانه، برنامه‌های فوق هیچ هشدار پیشینی از سوی گوگل دریافت نکرده بودند و علیرغم اینکه بلافاصله اعتراض خود را نسبت به این رفتار غیر مسوولانه اعلام کرده‌اند، تاکنون هیچ پاسخی از گوگل دریافت نکرده‌اند. لازم به توضیح است که اقدامات مذکور محدود به یک یا دو برنامه خبرساز نیست و طی دو هفته گذشته درباره چند برنامه کاربردی ایرانی دیگر نیز اعمال شده است. طبق اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با وجود پیشینه سیاسی اقدامات یکجانبه شرکت‌های امریکایی و همچنین تاکید توسعه‌دهندگان این پلتفرم‌ها بر رعایت اصول حرفه‌ای مطابق استانداردهای بین‌المللی، شائبه سیاسی بودن این اقدام گوگل بسیار پررنگ است، اما بدلیل اهمیت موضوع و حفاظت حداکثری از حقوق کاربران ایرانی در برابر هرگونه قصور یا تقصیر احتمالی، وزیر ارتباطات دستور داده‌اند درصورت دریافت مستندات مورد ادعای شرکت گوگل درخصوص پلتفرم‌های ایرانی، کمیته‌ای شامل کارشناسان فنی خبره و مستقل برای بررسی دقیق این ادعاها تشکیل شود و نتیجه بررسی‌ها را به اطلاع عموم و به خصوص دستگاه‌های ذیربط از جمله مرکز ملی فضای مجازی برساند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به تکالیف و رسالت قانونی خود در حمایت از زیست بوم فناوری اطلاعات کشور، تمام قد پشت سر پلتفرم‌ها و شرکت‌های ایرانی توسعه‌دهنده خدمات حوزه اقتصاد دیجیتال ایستاده است و ضمن اینکه اجازه نخواهد داد که تصمیمات ضد ایرانی و استانداردهای دوگانه شرکت‌های امریکایی تلاش‌های جوانان این مرز و بوم برای تامین نیازهای فناورانه مردم را به حاشیه ببرد، از تمام ظرفیت‌های فنی و قانونی خود برای حفاظت از حقوق کاربران ایرانی استفاده خواهد کرد.

   گوگل فضای مجازی کشور را تهدید می‌کند

همچنین ابوالحسن فیروزآبادی، رییس مرکز ملی فضای مجازی، رفتار گوگل در مورد روبیکا را تکرار سیاست‌های گذشته این شرکت دانست و اعلام کرد گوگل با مداخله در مورد برنامه‌هایی که می‌توانند تاثیر فرهنگی و سیاسی داشته باشند فضای مجازی کشور را تهدید می‌کند. او با اعلام اینکه این رفتار گوگل قبلاً نیز سابقه داشته است گفت: اپلیکیشن‌هایی که مورد استقبال مردم قرار می‌گیرند و می‌توانند بار فرهنگی سیاسی و نقش رسانه‌ای در جامعه داشته باشند، گوگل در این موارد مداخله می‌کند و تهدیدی در فضای مجازی کشور انجام می‌دهد. فیروزآبادی با اشاره به اینکه ایران در حوزه توسعه اپلیکیشن‌های ملی از کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود گفت: ما در حوزه‌های مختلف اقتصادی مانند، پرداخت، خرید و فروش، تبلیغات و بسیاری موارد دیگر برنامه‌هایی با ۳۰ میلیون کاربر داریم. متاسفانه در چند روز اخیر شاهد حذف فیزیکی حداقل دو اپلیکیشن ایرانی روی گوشی‌های اندروید توسط گوگل بودیم. فیروزآبادی در ادامه با ارایه آماری در مورد روبیکا گفت: این برنامه پنج سال است که در فضای مجازی کشور فعالیت می‌کند و اکنون ماهانه ۳۵ میلیون کاربر دارد. اوج ترافیک این برنامه حدود 110 گیگابیت‌بر‌ثانیه است که استقبال وسیع مردم ایران از این برنامه را نشان می‌دهد. رییس مرکز ملی فضای مجازی، اقدام گوگل را حتی برخلاف رویه‌های این شرکت دانست و گفت: هنگام نصب برنامه‌هایی که مشکلات امنیتی بر آنها مترتب است، به بهره‌بردار پیامی نشان داده می‌شود که این اپلیکیشن از نظر ما مورد تایید نیست. نمایش این پیام فقط در همین حد است ولی در رابطه با روبیکا شاهد هستیم که به‌طور مکرر نه فقط هنگام نصب بلکه حین استفاده هم این پیام برای کاربران ایرانی نشان داده می‌شود. این دخالت در اقتصاد و رسانه ایران و استفاده شهروندان از فضای مجازی کشور است. فیروزآبادی با ذکر مواردی مانند اشکال دسترسی به گالری و میکروفون توسط گوگل گفت: در تمام برنامه‌های پیام‌رسان و پلتفرم‌های مشابه، این اجازه اخذ می‌شود؛ در روبیکا همین مجوز استفاده می‌شود و بدون آن امکان ارسال عکس و پیام مقدور نیست. لذا این پیام که گفته می‌شود روبیکا به عکس‌ها و میکروفون شما دسترسی دارد با هدف گمراه‌سازی کاربر نمایش داده می‌شود. پیداست که گوگل تعمد دارد. اپلیکیشن‌هایی که بیش از یک میلیون کاربر داشته باشند توسط اپ‌استورهای ایرانی و همچنین از سوی سازمان فناوری‌اطلاعات مورد ارزیابی امنیتی قرار می‌گیرند تا دسترسی بیش از حد نداشته باشند. ما در این موارد دستورالعمل مشخصی در کشور داریم و به‌شدت کنترل می‌شوند.

   فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ ادامه دارد

این اظهارات در حالی است که در یک ماه گذشته و با توجیه ناآرامی‌ها در کشور، بسیاری از شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام و پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ فیلتر شده و حتی در ساعاتی از شبانه‌روز، دسترسی به اینترنت بین‌الملل هم با اختلال مواجه بوده است. در عین حال در حالی که بسیاری از کارشناسان و فعالین اقتصادی، از اتاق ایران گرفته تا نصر تهران، طی هفته‌های آتی از اثرات فیلتر و قطع اینترنت بر کسب‌وکارها سخن گفته‌اند؛ اما وزیر ارتباطات معتقد است ارقام ذکرشده کارشناسی شده نیست. به باور زارع‌پور نهادهای ذی‌ربط بایستی ارزیابی دقیقی از این مساله ارایه دهند. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به نگرانی‌های موجود در خصوص آسیب دیدن کسب‌وکارهای اینترنتی گفت: «برای ما حتی یک کسب‌وکار هم که از تصمیمات امنیتی این روزها متأثر شده باشد مهم است اما رقم‌های مطرح‌شده درباره اثر بستن یک پلتفرم خارجی بر اقتصاد دیجیتال، کارشناسی نیست و لازم است که نهادهای ذی‌ربط ارزیابی دقیقی از این مساله ارایه دهند.» او با اشاره به بسته حمایتی مصوب شده در کارگروه اقتصاد دیجیتال برای حمایت از پلتفرم‌ها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور اظهار کرد وزارت ارتباطات حامی کسب‌وکارهای اینترنتی است و با پیگیری این وزارتخانه، یک سبد حمایتی متنوع برای توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی به تصویب دولت رسیده است که جزییات آن بزودی اعلام خواهد شد. این در حالی است که وزیر اقتصاد وعده داده بود که سه‌شنبه هفته گذشته از این بسته حمایتی رونمایی شود و قرار بود این موضوع در گفت‌وگوی خبری تلویزیون اعلام شود اما این اتفاق نیفتاد. مشخص نیست منظور وزیر ارتباطات از نهادهای ذی‌ربط چه دستگاه‌هایی است چرا که دستگاه‌هایی مرتبط مانند اتاق تهران، ایران، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران و... نتایج بررسی‌های کارشناسانه خود درباره اثرات قطع اینترنت و فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ بر کسب‌وکارها را اعلام کردند و بخش خصوصی نیز برخی گزارش‌ها را در این مورد منتشر کرده است. به‌طور مثال رییس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با اشاره به محدود شدن دسترسی به اینترنت طی یک ماه اخیر گفت که طبق بررسی‌های صورت گرفته، 35هزار میلیارد تومان به اقتصاد حوزه فناوری اطلاعات و 45 هزار میلیارد تومان به کسب‌وکارهای سایر حوزه‌ها خسارت وارد شده است.

   هیچ سرویس داخلی در این مدت قطع یا مختل نشد

به گفته زارع‌پور با توجه به محدودیت دسترسی به برخی پلتفرم‌های خارجی که با تصمیم مراجع امنیتی اعمال شده است، آنها تمام تلاش‌شان را صرف فراهم کردن بستر لازم برای برقراری ارتباطات آحاد مردم و تسهیل کسب‌وکار آنان در فضای مجازی کرده‌اند. به باور او نتیجه آن نیز ارایه پایدار خدمات توسط پلتفرم‌های ایرانی بوده است به‌گونه‌ای که هیچ سرویس داخلی در این مدت قطع یا مختل نشد. او با بیان اینکه در این مدت تلاش‌های بسیار زیادی برای تقویت و حمایت از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی صورت گرفته است، گفت: «سیاست وزارت ارتباطات این است که پلتفرم‌های داخلی به حدی از کیفیت و قابلیت برسند که حتی در صورت باز شدن پلتفرم‌های خارجی، بتوانند با آنها رقابت کنند و توجه کاربران را به خود جلب کنند.» اگرچه وزیر ارتباطات مدعی است که هیچ سرویس داخلی در این مدت مختلف نشده اما تجربه‌های کاربری و گزارش‌های رسمی، موضوع دیگری را بیان می‌کنند و در عین حال به نظر می‌رسد روش فیلترینگ مورد استفاده در ماه اخیر بر سایر سرویس‌ها و وب‌سایت‌ها تاثیر منفی گذاشته و دسترسی کاربران را با اختلال مواجه کرده است.