ثبات اقتصادی؛ وعده ناکافی ریشی سوناک برای بریتانیا
قدرت گرفتن ریشی سوناک به عنوان آخرین نخست‌وزیر بریتانیا حداقل یک منبع تسکین است. بر خلاف بوریس جانسون که عدم صداقت سریالی‌اش باعث شد در تابستان از سمت خود کنار گذاشته شود، آقای سوناک می‌تواند نجابت شخصی و درک درست از جزییات را به نمایش بگذارد. پس از بی‌احتیاطی مالی لیز تراس که دوره تصدی فاجعه‌بارش در ۲۵ اکتبر به پایان رسید، اکنون این کشور توسط رییس سابق خزانه‌داری به خوبی رهبری می‌شود؛ کسی که هشدار داد برنامه‌های تراس برای کاهش مالیات بدون بودجه منجر به فاجعه خواهد شد. پس از سه سال اقتصاد آشفته و یک توقف شش هفته‌ای تشنج التهاب انقلابی دوره‌ای از ارتدوکس‌های متحیرکننده آغاز می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین از اکونومیست، بازارها چیزی را که می‌بینند، دوست دارند: بازده اوراق گیلت زمانی کاهش یافت که آقای جانسون تصمیم گرفت نمی‌تواند بازگشت قابل توجهی داشته باشد و از رقابت‌ها کناره‌گیری کرد. آقای سوناک چهره اطمینان بخش، جرمی هانت را به عنوان رییس خزانه‌داری حفظ کرده است. خوب است که نمایندگان حزب محافظه‌کار به جای اینکه دوباره تصمیم‌گیری را به اعضای حزب بسپارند، توانستند انتخاب خود را انجام دهند. علاوه بر آرامش، نسبت به اولین رهبر بریتانیایی – آسیایی کشور حس افتخار وجود دارد.
اما حس مهلت دادن بیش از حد شده است. آقای سوناک در عین حال که ویژگی‌های خوبی دارد، ایرادات زیادی هم دارد. محافظه‌کاران می‌دانند که باید متحد شوند، اما در عین حال متمرد باقی می‌مانند. تسکین نیز نفرین شده است. شایستگی باید مفروض و نه جاه‌طلبی باشد. حتی اگر دولت او ثبات ایجاد کند، این ثبات در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد. رشد بهره‌وری برای سال‌ها ناامیدکننده بوده است. بریتانیا تنها اقتصاد گروه هفت است که هنوز از سطح تولید پیش از همه‌گیری پایین‌تر است. انتظارات فقیرانه منجر به کشوری فقیرتر می‌شود.
آقای سوناک توسط کسانی که با او کار کرده‌اند به عنوان یک مدیر خوب در نظر گرفته می‌شود. نسخه‌های او برای رشد به‌طور کلی معقول هستند: مشوق‌های سرمایه‌گذاری، هزینه‌های عمومی بالاتر برای تحقیق و توسعه و دستور کار مناسب مهارت‌ها، اما او هنوز بی‌تجربه است. اگر آزمایش‌های خلوص ایدئولوژیک زمینه را برای طرفداران برگزیت مانند او روشن نمی‌کرد، در عرض هفت سال پس از نماینده شدن، نخست‌وزیر نمی‌شد. تابویی که محافظه‌کاران را از تفکر منطقی در مورد چگونگی بهره‌برداری از برگزیت بازمی‌دارد، بعید است تحت نظر او پایان یابد. این مساله‌ای شوم است که لایحه‌ای عمیقا بدون پشتوانه فکری و تنها برای خلاص شدن از شر همه قوانین اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۲۳ همچنان در این هفته به پارلمان راه پیدا کرد.
در طول مبارزات رهبری در تابستان علیه خانم تراس، او به وضوح از انتخاب‌های سخت در مورد برنامه‌ریزی و ساخت املاک که برای باز کردن قفل رشد لازم است، طفره رفت. او به سرعت به وعده‌های خود مبنی بر کاهش مالیات‌ها اشاره کرد. او گوش شنوایی ندارد: یک مشاجره بر سر وضعیت مالیاتی همسرش، وارثی که در زمانی که آقای سوناک حساب‌های کشور را اداره می‌کرد، میلیون‌ها دلار پس‌انداز کرده بود، باعث غافلگیری او شد. او همچنین تمایل زیادی به سیاست‌های بد دارد.
در مورد حزبی که او رهبری می‌کند، صحبت از اتحاد محافظه‌کاران بسیار نابهنگام است. شکاف‌ها در حزب عمیق و در جهات مختلف است. نخست‌وزیر جدید هنوز از سوی برخی به دلیل نقش وی در سرنگونی جانسون مورد سوءظن قرار می‌گیرد. اعضای راست شکاک به اروپا در حال ترسیم خطوط بر سر توافقات تجاری ایرلند شمالی با اتحادیه اروپا هستند. انتصاب مجدد سوئلا براورمن از طرفداران تندروی برگزیت به عنوان وزیر کشور، کمتر از یک هفته پس از آنکه وی به دلیل نقض قوانین وزارتخانه مجبور به استعفا شد، یک پیروزی آشکار برای مصلحت‌اندیشی بر توانایی است.
و این قبل از نیش درد واقعی است. در ۱۷ نوامبر آقای هانت قرار است یک برنامه میان مدت ارایه دهد که افزایش مالیات و کاهش هزینه‌ها را ترکیب می‌کند. اگرچه کاهش مالیات خانم تراس به صورت سیستماتیک لغو شده و کاهش بازده گیلت به کاهش هزینه‌های بهره اوراق بدهی دولت کمک کرده، یک حفره مالی ۳۰ تا ۴۰ میلیارد پوندی (۳۴ تا ۴۶ میلیارد دلار یا ۱.۴ تا ۱.۸ درصد تولید ناخالص داخلی) باقی مانده است. هر کاری که آقای سوناک انجام دهد، ماه‌های آتی حماسه‌ای تلخ از تورم بالا و افزایش نرخ‌های بهره، کاهش استانداردهای زندگی و عدم اطمینان در مورد قبوض انرژی، اقدامات صنعتی گسترده و تخریب خدمات عمومی خواهد بود. ثروت شخصی او، هاله مرد داووس او و نحوه رسیدن او به قدرت، برق آشکاری برای نارضایتی رای‌دهندگان است. اگر نمایندگان حزب محافظه‌کار متقاعد شوند که محکوم به شکست سنگین در انتخابات بعدی هستند، انگیزه‌ها برای پا گرفتن خط حزب دوباره تضعیف خواهد شد.
یکی دیگر از درگیری‌های درون حزبی محافظه‌کاران باعث می‌شود که انتخابات عمومی زودهنگام غیرقابل بحث باشد. اگر نارضایتی‌ها خاموش شود، دولت سوناک ممکن است دوره آرامش را آغاز کند. یک برنامه مالیه معتبر به معنای نرخ‌های بهره پایین‌تر از آنچه در غیر اینصورت بود، در پیش رو خواهد بود. سیاست‌های متفکرانه در زمینه مهارت‌ها و سرمایه‌گذاری، دو پلتفرم بزرگ برای رشد اقتصادی، می‌توانند تفاوت واقعی ایجاد کنند. در اواسط دهه ۱۹۹۰ جان میجر و کن کلارک به عنوان مباشران مسوول اقتصاد پس از برخورد فاجعه آمیز با بازارهای مالی عمل کردند، حتی اگر شکست سنگینی برای محافظه‌کاران در انتخابات بعدی به همراه داشت. اگر سرنوشت آقای سوناک این است که از آنها تقلید کند، اکنون بسیاری این کار را به عنوان یک کار خوب در نظر گرفته‌اند.
این خود یک تراژدی است. انتظارات به قدری کاهش یافته که منفجر نشدن به عنوان نشانه بزرگ شدن تلقی می‌شود. خانم تراس یکی از نامزدهای عنوان بدترین نخست‌وزیر بریتانیاست. بر اساس میزان آسیب نسبت به تعدادی روزهای نخست‌وزیری، او هیچ همتای دیگری ندارد. به شکلی باورنکردنی، به نظر می‌رسد که او هنوز از وضعیت بدی که پیش رفته آگاه نیست. تراس می‌خواست کسانی را که صحبت‌های حاکی از سقوط دولت می‌کنند، دستگیر کند؛ اما تحت نخست‌وزیری او بریتانیا تبدیل به موضوع تمسخر شد. با این حال همچنان تراس مسوول تمام مشکلات کشور نیست. ناکارآمدی در دولت، سال‌ها رشد کند اقتصادی، ناتوانی در صحبت صادقانه در مورد هزینه‌های برگزیت و شکست‌های سرویس بهداشت ملی – همه این موارد ریشه‌های عمیقی دارند.
بهشت می‌تواند منتظر بماند
آقای سوناک وارث اقتصادی است که همه شاخص‌های آن چشمک قرمز می‌زنند. به جای تلنگری به رشد ناشی از مالیات‌های پایین‌تر، بار مالیاتی در حال افزایش و خدمات عمومی قرار است بدتر از وضعیت کنونی شود. با تازه بودن خاطرات رادیکالیسم کارتونی (کاهش مالیات، عقب‌نشینی، خودسوزی)، همه اشکال غیرمتعارف کمتر دلپذیر شده‌اند. اما بریتانیا به چیزی بیش از ثبات نیاز دارد. برای رهایی از رکود کم رشد، به تغییر نیز نیاز دارد: رویکرد جسورانه‌تر به ساخت‌وساز، یک رابطه تجدیدنظر شده با اتحادیه اروپا و واگذاری معنادار قدرت به مقامات محلی. آقای سوناک ممکن است بتواند آرامش را بازگرداند. اما مرحله سخت آن احتمالا در قیمت است.
