شک و بدگمانی موریانه‌ای خطرناک

مهرنوش فهیمی

شکاک بودن و بدگمانی عبور از خط تعادل و قرمز افراد در زندگی‌های مشترک است و به عبارتی پایه‌های زندگی مشترک را می‌خورد این رفتار شامل چک کردن مدام گوشی همسر در زمان خواب یا نبودن او، شک کردن به تماس‌های همسر، زیرنظر گرفتن یا تعقیب او تا احساس خطر در جمع‌های غریبه و خودمانی، اجازه ندادن به سرکار رفتن همسر یا هر چیز دیگری می‌تواند نمود پیدا کند. در اسلام به‌طور موکد از ترتیب اثر دادن به گمان‌‌های بیهوده و بی‌اساس افراد منع شده‌اند و از انسان‌‌ها خواسته شده تا زمانی که به مساله‌ای یقین و علم پیدا نکرده‌‌اند، درباره آن قضاوت نکنند چرا که بنای آسیب و نابودی جامعه در همین است. افراد مبتلا به شک نمی‌توانند قبول کنند و بپذیرند که احساسات‌شان نسبت به دیگران منفی است و رفتار تهدید آمیز یا تحقیر امیز به دیگران دارند، این افراد حتی اگر اعتماد دیگران هم بهشان ثابت شود باز هم نسبت به همسر یا دیگران بی‌اعتماد هستند و برداشت‌های غلط و شخصی از رفتار و اعمال دیگران می‌کنند و دیگران را رنجیده می‌کنند عموما همسران این افراد خسته و رنجور و درد کشیده می‌نمایند و اگر بتوانند دوری از آنها را انتخاب می‌کنند. 

اما گاه پیش می‌آید که افراد از سر ناآگاهی شک و تردید همسر را بر می‌انگیزند به این طور افراد می‌توان آموزش داد که چطور شک و تردید را از سر زندگی شان کم کنند. به استثنای افرادی که به لحاظی بیماری بدگمانی نسبت به همسر دارند سایرین را می‌توان با روش‌های صحیحی به راه درست آورد به این صورت که شریک زندگی شان بداند چطور می‌بایست سایه شک و تردید را از سر زندگی شان کم کنند. معنی شک را می‌توان بدگمانی، بدخیالی، سوء ظن، فکر و ذهنیت بد داشتن نسبت به کسی، دانست. در معنای دیگر، شکاک، فردی است که درمورد افکار و گفتار سایر افراد، خیال و ذهنیت نادرست دارد؛ این نوع از افکار، می‌تواند آنقدر بر ذهنیت فرد تأثیر بگذارد که موجب تصورات اشتباه شود؛ در این شرایط، فرد تصور می‌کند که آن چه را که در ذهنیت و  اندیشه او شکل گرفته، درست یا اشتباه، آن را واقعی می‌داند.در کشور ما، این اختلال روانی، به وفور قابل مشاهده است؛ در بسیاری از موارد، برای فردی که دارای مشکل شکاک بودن است و به آن مبتلاست، نمایان و شناخته شده نیست. در فرهنگ جامعه ما، اغلب مردم، این مشکل را با غیرت مردانه و تعصب و حسادت زنانه، اشتباه می‌گیرند. در نتیجه، آنها با دلسوزی، حمایت و مراقبت سکوت می‌کنند و فرد بدبین را به اشتباه می‌گیرند. این همان اختلال شخصیت شکاک است. در موارد حاد، به دلیل بروز علائم مخرب ناشی از آن، این بیماری زودتر تشخیص داده می‌شود و حتی ممکن است که کار بیمار، به بستری شدن و درمان نیز بینجامد. معمولا این افراد نسبت به همه بی‌ اعتماد و مشکوک هستند و منکر احساس بی‌اعتمادی خود می‌شوند و این مساله را به دیگران نسبت می‌دهند؛ آنها عصبانی و ستیزه جو و بدون داشتن مدرک کافی، به همسر خود مشکوک هستند. آنها به اختلال شخصیت و پارانوئید دچار شده‌اند و به دنبال جنگ و دعوا هستند. این گرایش‌ها، از ابتدای بزرگسالی آغاز می‌شود؛ دوستان و نزدیکان این فرد، نباید در حضور جمع با وی شوخی کنند. این افراد، مشغله ذهنی مداوم دارند و در مورد وفاداری دوستان و نزدیکان، تردیدهای اثبات نشده دارند. حتی اگر فردی یک‌بار توسط فردی مورد آزار و اذیت قرار بگیرند، ، هرگز چنین شخصی را نمی‌بخشند و واکنش پرخاشگرانه‌ای از خود نشان می‌دهند. معمولاً برای یافتن سرنخ و تنش عضلانی، کاوش در محیط ضروری است و این موارد، از خصوصیات افراد بدبین و شکاک است. برای معالجه و درمان افرادی که دچار این بیماری هستند، نیاز به روان درمانی و مصرف داروهایی در طولانی مدت است؛ این بیماری، بیشتر در مردان مشاهده می‌شود. از سوی دیگرافراد بدبین و شکاک، ضد قانون هستند و از قوانین حاکم بر خانه، مدرسه و جامعه فرار می‌کنند. این اختلال شخصیتی، از 15 سالگی آغاز و شامل رفتارهایی مانند سرقت، نقض حقوق دیگران، تقلب و دروغ می‌شود. افرادی که از اختلالات شخصیتی اینچنینی رنج می‌برند، توانایی روابط بین فردی را ندارند و از احساسات و رفتارهای تکانشی آشکاری برخوردارند. آنها در روابط دوستی ناپایدار و در روابط بین فردی متشنج هستند و با نوسان بین دو قطب آرمانی و بی‌ارزش، مشخص می‌شود.توجه داشته باشید که زندگی میدان نبرد نیست؛ بنابراین، هیچگاه برای تلافی اقدامات این شخص شکاک، اقدام نکنید. روی نقاط ضعف وی تمرکز نکنید. دقت کنید که دلیل اصلی این بیماری و شکاک بودن افراد، این است که آنها احساس تکراری بودن می‌کنند و فکر می‌کنند که توسط شریک عاطفی خود، مورد فراموشی قرار گرفته اند؛ بنابراین، بهترین راه برای حل این مساله قبل از هر چیز، دوست داشتن و محبت کردن است.