گزارش «ناسا» راستی‌آزمایی می‌شود؟
گروه راه و شهرسازی|
بحث وجود گاز متان یا عدم وجود آن بر فراز آرادکوه همچنان در محافل کارشناسی و رسانه‌ای داغ است. اگر چه مسوولان رده بالای شهرداری یکسره گزارش «ناسا» را تکذیب کرده‌اند، اما رده‌های میانی این سازمان از بررسی علمی این پدیده استقبال کرده‌اند. البته معلوم نیست تا چه حد این بررسی فاقد سوگیری خواهد بود، چه آنکه رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران به عنوان مرجع احتمالی این بررسی، اظهار کرده که روش طیف سنجی به وسیله ماهواره خیلی قابل استناد نیست. او در عین حال گفت: آمادگی داریم، در جایگاه یک نهاد علمی و در یک بازه زمانی یک ماهه ادعای وجود ابر گاز متان را در جنوب تهران مورد بررسی قرار دهیم. در سوی دیگر، ماجرا برخی از مدیران و اعضای شورای شهر تهران در دوره گذشته بر این باورند که این مساله قابلیت صحت‌سنجی دارد و از همین رو، باید به جای انکار، از فرصت ایجاد شده استفاده کرد و با کمک نهادهای بین‌المللی این بحران را حل کرد. آنها به تلاش‌هایی برای جلب برخی از کشورها از جمله کره جنوبی برای تولید انرژی از این گاز گلخانه‌ای در حدود 10 سال پیش اشاره می‌کنند و بر این باورند که وجود متان در منطقه آرادکوه از نگاه کارشناسان داخلی امری ثابت شده است.آنگونه که فارس گزارش کرده است، دستگاه طیف‌سنج ناسا که گفته می‌شود این روزها یک ابر متان را در محدوده جنوبی تهران شناسایی کرده است، سروصدای زیادی به پا کرده و مسوولان محیط زیست و شهرداری را به واکنش واداشته است.گفته شده این دستگاه طیف سنج تصویربرداری (EMIT) که در ایستگاه فضایی بین‌المللی با قابلیت تشخیص گازهای گلخانه‌ای از جمله متان و دی‌اکسیدکربن، ابری از گاز متان را به طول ۵ کیلومتر، در آسمان جنوب تهران و بر بالای یک مجتمع دپوی زباله شناسایی کرده و طبق تصاویر به دست آمده، این ابر ۵ کیلومتری در هر ساعت حدود ۸۵۰۰ کیلوگرم متان به هوا می‌فرستد.مسوولان شهرداری تهران ادعای انتشار این گاز را در محدوده مورد اشاره که در واقع محدوده مجتمع پردازش پسماند آرادکوه است را رد کردند. با وجود رد این ادعا از سوی شهرداری، محمد عزیزی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری از دانشگاه‌های کشور به ویژه دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران خواسته که به صورت علمی این ادعای مطرح شده از سوی ناسا را بررسی کند.علی نورپور رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران درباره این موضوع گفت: نخستین نکته این است که بر روی صحت و سقم این گزارش باید بررسی دقیق و علمی انجام گیرد.
نورپور با اشاره به اینکه روش طیف سنجی که ناسا اخیرا از آن استفاده کرده است، یک روش جدید و با کمک ابزارهای ماهواره‌ای است، اظهار کرد: این روش اندازه‌گیری را نمی‌توان دقیق دانست.
رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران با بیان اینکه تاکنون به منبع انتشار این گاز در هیچ مرجع علمی اشاره نشده است و معلوم نیست چرا نوک پیکان‌ها به سمت مرکزآرادکوه رفته است، اظهار کرد: منابع مختلفی می‌تواند عامل تولید متان باشد که از مراکز دامداری تا فعالیت‌های صنعتی دامنه‌دار است.
نورپور با تاکید بر اینکه صرفا مرکز پردازش را نمی‌توان عامل تولید متان دانست و این نوع قضاوت عجولانه است، یادآور شد: روش طیف سنجی به وسیله ماهواره خیلی قابل استناد نیست، و از طریق این روش زمانی می‌توانیم اظهارنظر کنیم که مانیتورینگ انجام داده باشیم.رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران با بیان اینکه توان علمی این دانشکده برای بررسی صحت و سقم بررسی‌های ناسا و منشایابی احتمالی انتشار گاز متان قابل اتکا است، گفت: گزارش منتشر شده کامل نیست و اینکه در یک محدوده به صورت پیوسته گاز متان دیده شود، جای تردید دارد و باید این ادعا با صورت علمی بررسی شود.نورپور تاکید کرد: ما آمادگی داریم در یک بازه زمانی یک ماهه این ادعا را مورد بررسی قرار داده و با کمک دستگاه‌های سنجش موجود، وجود گاز متان در این محدوده را تایید یا رد کنیم.
گاز متان به سلامتی آسیب نمی‌رساند
این استاد دانشگاه درباره نگرانی‌های پیش آمده از انتشار گاز متان در جنوب تهران نیز توضیح داد: این گاز به‌طور معمول در همه جا هست و مساله نگران‌کننده‌‌ای از نظر آسیب به سلامتی شهروندان از این بابت وجود ندارد.وی افزود: گاز متان در پالایشگاه‌ها، مراکز دامداری و صنعتی به صورت معمول به عنوان یک گاز گلخانه‌ای وجود دارد. که در لایه‌های بالایی جو تاثیرگذار بوده و باعث افزایش دمای هوا می‌شود.رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران، گفت: در دنیا قوانین محدود‌کننده تولید گاز متان به‌طور اخص وجود ندارد، اما برای کنترل تولید این گاز در محدوده مراکز دفن زباله مثل آرادکوه، کاهش ورودی پسماند است که شهرداری تهران با احداث مراکز MRF به سمت آن حرکت کرده است.
قابلیت صحت‌سنجی
در این حال، آرش میلانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر پنجم پایتخت معتقد است که به‌جای انکار این پدیده و مطالعات می‌توان از آن برای منشأیابی درست گاز متان در تهران استفاده کرد.
میلانی در گفت‌وگو با ایسنا، در واکنش به گزارش ناسا درباره توده ۵ کیلومتری گاز متان در جنوب شهر تهران، گفت: به‌طور کلی یکی از پیامدهای مراکز دفن زباله انتشار گاز متان ناشی از دفن زباله‌هاست و در آرادکوه نیز چندین سال است که زباله‌ها به صورت چند لایه روی هم دفن شده‌اند و به صورت بی‌هوازی گاز متان را از خود متصاعد کردند.وی با بیان اینکه در مراکز دفن زباله گاز متان استحصال می‌شود، گفت: گاز متان ناشی از زباله استحصال شده و به نیروی برق تبدیل می‌شود و به‌طورکلی گاز متان قابلیت کنترل و مدیریت را دارد و حالا گزارشی منتشر شده که نشان می‌دهد در محدوده آرادکوه که یک مرکز دفن زباله قدیمی است ابری از متان تشکیل شده است و برای حل این مشکل حدود ۱۰ سال است که شهرداری و سازمان پسماند به دنبال جذب سرمایه‌گذار و استفاده از تکنولوژی‌های جدید هستند تا بتوانند گاز متان را استحصال کنند و آن را به نیروی برق تبدیل کنند اما هنوز موفق نشده‌اند.رییس کمیته محیط زیست شورای شهر پنجم با بیان اینکه در دوره پنجم مدیریت شهری پیگیری‌های زیادی برای جذب سرمایه‌گذار انجام شد و حتی یک شرکت متعلق به کره جنوبی اعلام آمادگی کرد که در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، اظهار کرد: به دلیل تحریم‌هایی که در دوره ترامپ علیه ایران وضع شد سرمایه‌گذار کره‌ای دچار مشکل شد و نتوانست نسبت به مدیریت گاز متان در تهران به ما کمک کند. گاز متان یکی از گازهای آلاینده است که در بحث تغییر اقلیم بسیار مورد توجه قرار گرفته، چرا که چند برابر دی اکسید کربن اثر منفی در گرمایش زمین دارد و در سطح بین‌المللی نیز به‌طور کلی از پروژه‌هایی است که موجب کاهش گاز متان می‌شود.وی با بیان اینکه در مورد سنجش تغییر اقلیم سنجنده‌های مختلفی را برای سنجش گازها پرتاب می‌کنند که یکی از آنها سنجنده ناسا بوده که امسال به فضا پرتاب شده است و گزارش‌هایی را در این خصوص منتشر کرده، گفت: ناسا گزارشی را در مورد انتشار گاز متان در تهران منتشر کرده که در محدوده آرادکوه است. منتهی داده‌های اصلی و سورس آن را منتشر نکرده است و این داده‌ها منتشر می‌شود تا کارشناسان و اساتید که مایل به بررسی بیشتر هستند اقداماتی انجام دهند، اما در این مورد سورس (منبع) تصاویر منتشر نشده است ولی این یک فرصت بین‌المللی است تا با استفاده از این داده‌ها منشأیابی گاز متان را بهتر انجام دهیم و فعالیت‌های محیط زیستی در راستای کاهش این گاز متمرکز شود و می‌توانیم از این فرصت بین‌المللی استفاده کنیم تا برنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌هایی در این زمینه داشته باشیم.میلانی با بیان اینکه در طرح جامع پسماند در مورد منشأ گاز متان در آرادکوه برنامه‌ای تدوین شده است، ادامه داد: در برنامه پنج ساله طرح جامع پسماند آمده است که در سال چهارم باید فرآیند استحصال گاز متان آغاز شود و شهرداری نیز باید در زمینه بودجه‌ریزی تزریق امکانات و... تدابیری داشته باشد.وی در مورد دروغ خواندن گزارش ناسا، گفت: این گزارش قابلیت صحت‌سنجی دارد و بجای انکار آن می‌توانیم از ظرفیت‌های بین‌المللی برای حل این بحران زیست محیطی استفاده کنیم.این عضو شورای شهر پنجم تهران در واکنش به این ادعا که برخی انتشار این گاز را به گاوداری‌های اطراف آرادکوه نسبت می‌دهند، گفت: می‌تواند این فرضیه نیز مورد بررسی قرار گیرد، اما حتما باید منشأیابی گاز متان صورت گیرد تا بتوان برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای حل این موضوع داشت و استفاده از این اطلاعات و تصاویر ماهواره‌ای به‌جای انکار آن، می‌تواند کار را برای ما تسهیل کند.
