تحریم‌ها و نفت ایران

رضا پدیدار

با وجود آنکه دولت اعلام کرده فروش نفت در ماه‌های گذشته روند افزایشی داشته، اما هیچ‌گونه جزییاتی از چگونگی به دست آمدن این آمار ارایه نشده است و در واقع نه کارشناسان و فعالان بخش خصوصی و نه بسیاری از مدیران دولتی از جزییات آن باخبر نیستند که البته با توجه به شرایط تحریم پرداختن به جزییات این موضوع نیز منطقی نیست. آنچه من در جلسه اخیر هیات نمایندگان اتاق بازرگانی مطرح کردم بیشتر به بحث کنار گذاشتن بخش خصوصی از برخی پروژه‌های بزرگ و مهم و مطرح شدن شرکت‌های دولتی در این حوزه ارتباط داشت و خواسته ما این بود که این عدم‌النفع بخش خصوصی ادامه پیدا نکند. در کنار آن بر اساس آخرین گزارش اوپک ایران در طول ماه گذشته به‌طور میانگین روزانه عددی نزدیک به ۲.۵ میلیون بشکه نفت تولید کرده که البته مشخص نیست که چه میزان از آن برای مصارف داخلی مورد استفاده قرار گرفته و چه میزان صادر شده است. از این‌رو هرگونه اظهارنظر بدون در اختیار داشتن این آمارها چندان به واقعیت نزدیک نخواهد بود. در حوزه مصرف بنزین نیز آخرین گزارش به آمار رسمی شرکت پالایش و پخش بازمی‌گردد. برآوردهای این شرکت نشان می‌دهد که در سه ماهه تابستان به‌طور میانگین مصرف بنزین در کشور در هر روز ۱۰۵ میلیون لیتر بوده است. این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد در سه ماهه پاییز این عدد کاهش یافته و به حدود ۹۵ میلیون لیتر در روز خواهد رسید. علت این کاهش مصرف به پایان رسیدن سفرهای تابستانی بازمی‌گردد اما در عین حال در زمستان با توجه به یک فرمول بررسی که نشان می‌دهد خودروها برای گرم شدن به زمان بیشتری نیاز دارند احتمال آن وجود دارد که میانگین مصرف روزانه بار دیگر افزایش پیدا کند. در برآوردها آمده که در صورت مصرف میانگین ۹۵ میلیون لیتری دولت امکان آن را خواهد داشت که بدون نیاز به واردات یا جابه‌جایی نحوه مصرف سوخت نیاز کشور را تامین کند. آخرین عدد رسمی مطرح شده در این حوزه به گزارش وزیر نفت به مجلس شورای اسلامی بازمی‌گردد که در آن اعلام شده ما در صنایع بالا و پایین‌دستی این صنعت به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم.

البته این گزارش نیز مورد تایید مجلس شورای اسلامی قرار نگرفت و حتی آنها پیشنهاد دادند با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و کاهشی شدت مصرف انرژی با راهکارهایی مانند تعویض بخاری‌های گازی هم امکان صرفه‌جویی خواهد داشت و هم بخشی از نیازها برای سرمایه‌گذاری جبران می‌شود. البته این گزارش وزارت نفت بوده و باید دید پس از این ارزیابی‌ها در نهایت چه جمع‌بندی در این زمینه انجام خواهد شد.