وضعیت آزار‌دهنده تجهیزات پزشکی؛ ریشه کمبودها کجاست؟

در حالی مسوولان وزارت بهداشت بر وجود وضعیت مطلوب تجهیزات پزشکی در کشور تأکید دارند که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و برخی از اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی وضعیت موجود را آزار‌دهنده می‌دانند. کمبود تجهیزات پزشکی این روزها در کنار کمبود دارویی از جمله مسائلی است که موجب نگرانی بسیاری از بیماران، پزشکان و کارشناسان شده است. در روزهای گذشته خبرهای مختلفی از کمبود ۲۰۰ قلم از تجهیزات پزشکی مورد نیاز در مراکز درمانی، کلینیک‌ها و مراکز آزمایشگاهی منتشر شد.این موضوع از سوی وزارت بهداشت و اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو تکذیب شد، حتی «روح‌الله مزینانی» مدیرکل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، در واکنش به کمبود بیش از ۲۰۰ قلم تجهیزات مصرفی در بیمارستان‌ها، گفته است که اعداد و ارقام مبهمی که در رابطه با کمبودها عنوان شده است نسبت به تنوع و تعداد ثبت ۳۷۸ هزار کد IRC تجهیزات پزشکی در کشور که ۲۴۰ هزار عدد آن مصرفی است، با نگاه منصفانه به فرض درست بودن نیز نسبت به تعداد کالاهایی که مدیریت می‌شود، عدد بالایی نیست. به گفته او بنابر اطلاعات سامانه TTAC، موجودی تجهیزات پزشکی مورد نیاز کشور برای اقلام گروه‌های تخصصی مختلف نظیر ارتوپدی، قلب و عروق، چشم و مغز و اعصاب، با لحاظ ذخیره‌های احتیاطی به میزان کافی است و در وضعیت مناسب تامین است.مزینانی همچنین از صادرات تجهیزات پزشکی به۶۰ کشور دنیا خبر داد و گفت: یک هزار و ۸۵۰ پروانه صادراتی از سوی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی، صادر شده است.همچنین محصولات تولید داخل به بیش از ۶۰ کشور دنیا صادر می‌شود.

    در هر دو حوزه دارو و تجهیزات پزشکی  وضعیت خوشایندی حاکم نیست

علی‌رغم این گفته‌ «همایون سامه‌یح» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی وضعیت نامناسب در بازار تجهیزات پزشکی و اقلام دارویی کشور را تأیید کرد. سامه‌یح با بیان اینکه در هر دو حوزه دارو و تجهیزات پزشکی وضعیت خوشایندی حاکم نیست، اظهار کرد: باید این مشکلات هرچه زودتر جمع شود، چرا که دیگر آزار‌دهنده شده است.

    دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی

سامه‌یح در رابطه با دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی است، گفت: تحریم یک مساله اساسی است که اجازه نمی‌دهد به سهولت اقلام مورد نیاز را وارد کنیم، ما در همه موارد خودکفا نیستیم و باید برخی از تجهیزات را از کشورهای خارجی وارد کنیم. او ادامه داد: ما می‌خواهیم خودکفا شویم، تولید داخل داشته باشیم و بسیار هم خوب است، اما همین‌ها هم نیاز به بودجه دارند، اگر نقدینگی در دست ارگان‌های مرتبط قرار نگیرد، همین تولید هم انجام نمی‌گیرد. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه هم تحریم‌ها و هم عدم تأمین نقدینگی به هم ارتباط دارند، گفت: در دو سال گذشته، سه سال گذشته وضعیت کشور همین گونه بوده و تفاوت چندانی با الان نداشتیم با این حال این معضلات را در حوزه دارو و تجهیزات نیز نداشته‌ایم.

    پویایی در اقتصاد سلامت کشور وجود ندارد

اگرچه تمامی حوزه‌ها و رشته‌های پزشکی نیازمند تجهیزات واقلام خاصی هستند با این حال کمبودها در برخی رشته‌ها مانند مغز و اعصاب، آزمایشگاه‌های پاتولوژی و تشخیص طبی بسیار حیاتی است. بابک زمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با کمبود تجهیزات پزشکی اظهار کرد: کمبود تجهیزات یک مساله مزمن است؛ ورود تجهیزات پزشکی به کشور مانند گذشته به سهولت صورت نمی‌گیرد و همین امر مشکلات زیادی را به وجود آورده است. او افزود: مشکل دیگری که برای تجهیزات پزشکی در حوزه بیماری‌های مغز و اعصاب پیدا شده، این است که هزینه‌ها برای خرید تجهیزات، نگهداری و تعمیرات آنها بسیار زیاد شده است و از طریق تعرفه‌های پزشکی باید هزینه‌ها پرداخت شود بر همین اساس نوسازی آنها با مشکل مواجه شده است. عضو هیات رییسه انجمن جهانی سکته مغزی در رابطه با وضعیت تجهیزات پزشکی مرتبط با سکته مغزی نیز اظهار کرد: مشکل اصلی ما در ایران عقب افتادگی از تکنولوژی‌های جدید سکته مغزی نسبت به جهان است. درمان سکته مغزی وابسته به تجهیزات جدید و به روز است؛ این تکنولوژی‌ها در بیشتر کشورها پیشرفت کرده و متأسفانه در کشور ما این اتفاق نیفتاده است و پویایی در اقتصاد سلامت ما وجود ندارد که بتواند تکنولوژی روز را به ما بدهد.

     در مدیریت اقتصاد سلامت ضعف داریم

رییس سابق انجمن سکته مغزی ایران یادآورشد: تحریم‌ها در این حوزه تأثیر خود را گذاشته است، اما مساله اصلی ما اقتصاد سلامت است. اقتصاد باید هزینه هر کاری را با در نظر گرفتن کلیه جوانب مانند پرداخت دستمزد کاربر، هزینه، سرعت و زمان تعمیر آن، جایگزینی دستگاه و تصمیمات مرتبط با آن باید در نظر گرفته شود. او تأکید کرد: در همه جای دنیا وقتی یک نفر سکته مغزی می‌کند اگر در همان سه ساعت اول به بیمارستان برسد و با تجهیزات پزشکی آن لخته را خارج کنند افراد نجات پیدا می‌کنند. در واقع از هر سه نفر سکته مغزی دو نفر نجات پیدا می‌کنند. این یک کار خیلی پیچیده‌ای است که بخشی از آن طریق تیم‌ نیروی انسانی است که در کشور ما به دلیل ضعف اقتصاد سلامت اصلا امکان پرداخت دستمزد برای کسانی که باید نیمه شب بر سر بیمار حاضر شوند پیش‌بینی نشده و بخش دیگر آن هم تجهیزات و وسیله‌ای است که باید وارد مغز شود و بتواند این لخته را خارج کند. ما در تمامی این بخش‌ها ضعف داریم که دلیل اصلی آن نحوه توزیع منابع برای این موارد است.