مرگ تدریجی در اتاق گاز تهران
غیبت دو هفته‌ای شهردار در شنبه‌های امید و افتخار
گلی ماندگار| این میزان آلودگی می‌تواند عامل مرگ و میر بالایی باشد، مرگ و میرهایی که شاید در لحظه اتفاق نیفتند اما قطعا روی خواهد داد و در این شرایط آنچه که بیش از همه مورد توجه است و البته سوال تعداد زیادی از مردم این است که مسوولان چه کار مفیدی برای رفع این آلودگی انجام داده‌اند.
چه کسی جوابگوی جان‌هایی است که به دلیل این بی‌مسوولیتی‌ها و بی‌تدبیری‌ها از بین می‌رود. چرا شهردار تهران که در وعده‌های انتخاباتی خود دم از حل یک‌باره آلودگی هوای تهران می‌زد، حالا دو هفته است که حتی در شنبه‌های امید و افتخار هم غیبت می‌کند که پاسخگوی خبرنگاران نباشد. هر چند که سخنگوی شهردار تهران این غیبت‌ها را به دلیل شرکت در جلسات هیات دولت برای تعیین بودجه سال آینده اعلام کرده اما واقعا کدام مورد می‌تواند بر دیگری ارجحیت داشته باشد.
البته زاکانی وقتی دید که از پس حل آلودگی هوا برنمی‌آید اعلام کرد این تنها شهرداری نیست که مسوول رفع آلودگی هواست و 22 سازمان و ارگان دیگر نیز در این زمینه مسوولیت دارند، اما سوال اینجاست که آیا شهرداری آن بخشی را که مربوط به خودش است انجام داده است.
شهردار تهران که بارها و بارها در مصاحبه‌های مختلف داعیه واگذاری رفع آلودگی هوا از سوی رییس دولت به خود را داشته چرا از اقدامات مثبتی که در این زمینه انجام داده و برای به نتیجه رسیدن آنها با بن بست بی‌مسوولیتی دیگر سازمان‌ها و نهادها برخورد کرده سخنی به میان نمی‌آورد.
مرگ سالانه 40 هزار نفر و ضرر 46 میلیونی هر خانواده
مساله اینجاست که با سیاست «من نبودم» نمی‌توان مشکلات کشور را حل و فصل کرد. بحث آلودگی هوا با جان و مال مردم سر و کار دارد و هر ساله تعداد قابل توجهی انسان به دلیل همین آلودگی جان خود را از دست می‌دهند، شاید از نظر مسوولان مرگ 40 هزار نفر سالانه به دلیل آلودگی هوا در کشور رقم چندان قابل توجهی نباشد اما از نظر مردم این رقم هشدار جدی است.
اینکه بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس هر خانواده 4 نفره سالانه 1200 دلار به دلیل آلودگی هوا متضرر می‌شوند هم در شرایط اقتصادی کنونی نمی‌تواند نادیده گرفته شود. به خصوص اگر با قیمت دلار روز آن را حساب کنیم که رقمی معادل 46 میلیون تومان می‌شود. در حالی که یک کارگر درآمد سالانه‌اش تنها 72 میلیون تومان است.
هزینه‌های آلودگی هوا بی‌شمار است
علیرضا اوحدی، پزشک اورژانس درباره میزان تاثیر آلودگی هوا بر سلامت افراد و افزایش هزینه‌های درمانی به «تعادل» می‌گوید: آلودگی هوا علاوه بر اینکه سلامت افراد را به مخاطره می‌اندازد، باعث تحمیل هزینه‌های زیادی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در حوزه سلامت می‌شود. آماده باش اورژانس‌ها، خدماتی که در بخش‌های مراقبتی بیمارستان‌ها ارایه می‌شود، تمام اینها هم هزینه‌هایی را بر دوش دولت می‌گذارد و هم هزینه‌هایی را به مردم تحمیل می‌کند. از سوی دیگر آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ‌های زودرس است و ما نمی‌توانیم منکر این واقعیت باشیم.
او می‌افزاید: آلودگی هوا بیماری‌های تنفسی را تشدید می‌کند، افرادی که مبتلا به انواع بیماری‌های قلبی و تنفسی هستند، با تنفس در این هوای آلوده ریسک مرگ آنها افزایش پیدا می‌کند، ضمن اینکه این میزان آلودگی هوا برای افراد سالم هم بسیار خطرناک است و ممکن است باعث بروز بیماری‌هایی شود که فرد مجبور باشد سال‌ها با آن دست و پنجه نرم کند.
وقتی گاز نباشد سوخت مازوت جایگزین می‌شود
هفته گذشته زمانی که روزنامه تعادل گزارشی درباره دلایل آلودگی هوای تهران نوشته و به سوخت مازوت در نیروگاه‌های برق حرارتی اشاره کرده بود این نیروگاه با فرستادن جوابیه‌ای منکر سوزاندن مازوت در نیروگاه برق حرارتی شده بود، البته هیچ سندی دال بر عدم سوزاندن مازوت به روزنامه ارایه نشد، اما مساله اینجاست در شرایطی که شرکت گاز برای تامین گاز شهری هم با مشکل مواجه است و بارها و بارها این مساله بیان شده که در صورت افزایش میزان سوخت گاز، این شرکت اقدام به قطع گاز نیروگاه‌های حرارتی خواهد کرد، پس تامین برق این نیروگاه‌ها به چه شکل انجام می‌شود، آیا راه دیگری جز سوخت مازوت باقی می‌ماند؟
البته این مازوت‌سوزی تنها مختص تهران نیست و در دیگر شهرهای بزرگ مثل خراسان، اصفهان و... هم انجام می‌شود. در واقع از وقتی که سوخت مازوت به عنوان جایگزین گاز در نیروگاه‌های حرارتی مورد استفاده قرار گرفت، آلودگی هوای شهرهای بزرگ چند برابر شد.
تکذیب، واقعیت را از بین نمی‌برد
فرزین خلفی، کارشناس نفت و انرژی در این باره به «تعادل» می‌گوید: مساله این است که با سرد شدن هوا میزان مصرف گاز به خصوص در شهرهای بزرگ افزایش چشمگیری پیدا می‌کند، در این شرایط شرکت گاز نمی‌تواند گاز مورد نیاز صنایع و نیروگاه‌های برق حرارتی را تامین کند، به همین خاطر این صنایع و نیروگاه‌ها به سوخت مازوت روی می‌آورند چون بالاخره باید به کار خود ادامه دهند، در واقع اگر مشکل تامین گاز حل شود، تا حد زیادی مشکل آلودگی هوا هم حل خواهد شد.
او می‌افزاید: این مساله چیزی نیست که بتوان با تکذیب واقعیت آن را از بین برد. در واقع وقتی شهرهای بزرگ با افزایش جمعیت مواجه می‌شوند، این افزایش جمعیت منجر به افزایش مصرف منابع می‌شود، گاز هم یکی از همین منابعی است که افزایش مصرف آن به خصوص در فصل سرما حتمی است. در واقع وقتی شرکت ملی گاز به مصرف‌کنندگان خانگی هشدار می‌دهد یعنی برای تامین گاز این مصرف‌کنندگان هم با مشکل مواجه شده است، در نتیجه برای اینکه بتواند این مشکل را حل کند، اقدام به قطع گاز صنایع و نیروگاه‌های حرارتی می‌کند و این مساله گریز ناپذیر است.
رفع کمبود گاز و جلوگیری از مازوت‌سوزی اجباری
خلفی در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: ما دومین کشور دارای بیشترین ذخایر گازی جهان هستیم و اگر برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم، حتما می‌توانیم جلوی مشکل کمبود گاز در زمستان و اتفاقاتی مانند مازوت‌سوزی اجباری را بگیریم. هم‌اکنون تقریبا تمامی گاز تولیدی در کشور را خودمان مصرف می‌کنیم و میزان صادرات گازی ما زیر یک درصد است که اصلا عدد قابل توجهی به حساب نمی‌آید.
این کارشناس حوزه نفت و انرژی می‌افزاید: توسعه میدان‌های گازی، به ویژه پارس جنوبی یکی از راهکارهای اصلی برای حل مشکل کمبود گاز در فصول سرد سال است که البته اجرای این پروژه به دلیل پیچیدگی‌های فنی، نیازمند همکاری با شرکت‌های بین‌المللی است و باید امکان آن فراهم شود. واردات گاز از کشوری مانند ترکمنستان، که به نظر می‌رسد اکنون نیز در دستورکار وزارت نفت قرار گرفته، راهکار دیگری است که از یک طرف برای ما به عنوان کشور ثروتمند از نظر ذخایر گازی جهان دردآور است و از طرف دیگر، فقط می‌تواند راهکاری مقطعی باشد و اطمینانی به تداوم آن در سال‌های بعد وجود نخواهد داشت.
اگر این آلودگی مازوت نیست پس چیست
پروانه صمدی، کارشناس محیط زیست نیز درباره اینکه نیروگاه‌های برق حرارتی مساله مازوت‌سوزی را به‌طور کلی تکذیب می‌کنند به «تعادل» می‌گوید: اگر این میزان آلودگی به دلیل سوخت مازوت نیست، پس باید کسی پیدا شود و دلیل این میزان آلودگی را مشخص کند، چرا سازمان میحط زیست میزان آلاینده‌های هوا را مورد بررسی قرار نمی‌دهد، چرا هیچ نهادی در مورد اینکه چه ذراتی در هوای شهر معلق مانده و نفس کشیدن را برای مردم سخت کرده‌اند، توضیحی ارایه نمی‌کند.
او می‌افزاید: مگر می‌شود تمام این آلودگی مربوط به سوخت بنزین باشد، اگر صنایع آلوده در اطراف شهر تهران هستند که این وظیفه محیط زیست است تا آنها را تعطیل کند، اگر نیروگاه‌ها سوختی غیر از گاز استفاده می‌کنند که در شرایط کنونی با توجه به کمبود گاز قطعا چنین اتفاقی رخ می‌دهد، در مورد سوخت جایگزین توضیح بدهند. مردم حق دارند در مورد هوایی که تنفس می‌کنند، اطلاع داشته باشند. اینکه ما فقط مدارس را تعطیل کنیم دردی را دوا نمی‌کند، هوایی که درون خانه‌ها جریان دارد از کجا می‌آید؟
این کارشناس محیط زیست در ادامه به بی‌توجهی سازمان محیط زیست به بحث آلودگی هوای تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: این سازمان باید تمامی نهادها و سازمان‌هایی را که در این زمینه مسوولیت دارند، پاسخگو کند، اما متاسفانه خود سازمان محیط زیست هم در این زمینه کم کاری‌های بسیاری انجام می‌دهد. مساله جان و مال انسان‌هاست، نمی‌توانیم بی‌تفاوت از کنار این مقوله بگذریم. در هر صورت این سازمان محیط زیست است که باید آلاینده‌های هوا مورد آزمایش قرارداده و مشخص کند که چه چیزی عامل بروز چنین وضعیت وحشتناکی در شهر تهران شده است. میزان آلودگی هر روز بیشتر می‌شود و البته مسوولان هم بیشتر از روزهای قبل بی‌توجه به موضوع به کار خود ادامه می‌دهند.
