سمت و سوی مذاکرات هسته‌ای
رخدادهای جدید که در حوزه مذاکرات برجامی شکل گرفته، به اندازه‌ای از هم فاصله دارند و در دو فضای کاملا متضاد ارایه می‌شوند که عملا کار را برای تحلیلگران دشوار می‌سازند. از یک طرف مقامات وزارت امور خارجه ایران اعلام می‌کنند که غرب به صورت پنهانی به آنها درباره توافق پیام می‌دهد اما در نقطه مقابل مقامات امریکایی اعلام می‌کنند به دلیل رخدادهای داخلی ایران، اساسا مذاکره‌ای با ایران نخواهند داشت.
در این آشفتگی اطلاعاتی، تحلیلگر نمی‌داند که باید مبتنی بر کدامین داده‌ها، ارزیابی نهایی را صورت دهد. همانطور که می‌بینید، فاصله این اظهارنظرها از هم بسیار زیاد است. به‌طور کلی با توجه به جمیع شرایط می‌توان گفت در حال حاضر پرونده‌ای با عنوان برجام دیگر از دستور کار دو طرف خارج شده است و دو طرف به دنبال باز کردن پرونده تازه‌ای هستند تا در خصوص آن گفت‌وگو شود. بر اساس اسناد و مدارک می‌توان گفت، پرونده‌ای که در حال حاضر روی میز باز است، گفت‌وگوهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران است.
این روند جایگزین رویکرد قبلی که شامل مذاکرات برجامی می‌شود، شده است. حتی چهره‌ای مانند اولیانوف که همواره خوش‌بینانه اظهارنظر می‌کرد، توییتی می‌کند و در آن اعلام می‌کند، بعید است، ایران و آژانس توافقی با هم داشته باشند. بر این اساس است که می‌گویم به اندازه‌ای فاصله نظرات، دیدگاه‌ها و حتی اقدامات زیاد است که تحلیل را دشوار می‌سازد. در کل احتمالا چالش ایران با جهان غرب ادامه خواهد داشت، ایران به برنامه هسته‌ای خود شتاب خواهد داد، طرف مقابل هم تلاش می‌کند از فشارها ابزارهای ارتباطی و اقتصادی خود استفاده کند تا ایران را مجاب به گفت‌وگو و توافق کند.
این روند در شرایطی ادامه دارد که مقامات امریکایی اعلام می‌کنند صحبتی با ایران درباره برنامه هسته‌ای نخواهند داشت. در این شرایط راه‌اندازی مکانیسم ماشه محتمل است و قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران به صورت اتوماتیک راه می‌افتند. موضوع حتی در شورای امنیت سازمان ملل هم مطرح نمی‌شود، چرا که اعضای شورای امنیت قبلا رای خود را در این خصوص اعلام کرده‌اند. در واقع ایران نمی‌تواند روی روابطش با روسیه یا چین حساب باز کند. ایران ذیل فصل هفتم سازمان ملل ممکن است، قرار بگیرد و فشارهای اقتصادی بیشتر شود.
وقتی کشوری ذیل فصل7 قرار می‌گیرد، در آن ابزارهای فشار مختلفی قرار داده می‌شوند. طیفی از ابزارهای سیاسی، اقتصادی، ارتباطی و...در این بسته گنجانده می‌شوند. از سوی دیگر تحولاتی که در سازمان ملل اخیرا شکل گرفت برای من بسیار جالب است. برای نخستین‌بار سازمان ملل برای یک کشور، کمیته تحقیق ویژه تشکیل می‌دهد . این رفتارهای هماهنگی است که کشورهای غربی علیه ایران برنامه‌ریزی کردند و ایران باید مراقب این رفتارها باشد.
مجموعه این گزاره‌ها در حوزه‌های اقتصادی باعث می‌شود تا اقتصاد ایران دچار مشکلات عدیده‌ای شود. احتمالا ممکن است، نظارت‌های بیشتری بر فروش نفت ایران اعمال شود، مناسبات تجاری کشور با همسایگان تحت‌الشعاع فشارها قرار بگیرد و مسیرهای واردات کشور با دشواری‌های بیشتری همراه شود.
مجموعه این گزاره‌ها یادآوری این نکته را ضروری می‌سازد که مقامات دولت باید مراقب اظهارات، اقدامات و راهبردهای خود باشند. هر حرکت اشتباهی از سوی ایران می‌تواند مشکلات فراوانی را برای معیشت مردم شکل دهد. دولت باید تلاش کند، راه‌های ارتباطی با طرف مقابل را باز بگذارد تا از فرصت‌های به دست آمده برای کاهش آلام مردم استفاده شود. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود مشکلات کاهش پیدا کند.
