راه‌اندازی بازار مدیریت مصرف در بورس انرژی
علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران در اولین همایش تخصصی انرژی در صنعت فولاد بیان کرد: تجربه ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید ثابت کرد که مباحث مربوط به صرفه‌جویی از محل بودجه‌های دولتی قابل‌پیگیری نیست، به همین دلیل گواهی صرفه‌جویی انرژی با تمرکز بر حوزه بهینه‌سازی و فروش سوخت صرفه‌جویی‌شده در بازار طراحی شده است. بنابر اعلام نهادهای تخصصی، مصرف سوخت شرکت‌های فولادی از الگوی استاندارد بالاتر است و به‌نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت بازار بهینه‌سازی و صرفه‌جویی راه‌حلی مناسب برای آنان باشد.
نقوی ضمن بیان این نکته که سیاست‌گذاران در سازمان برنامه و بودجه از پیش با چالش‌های ناترازی حامل‌های انرژی آشنا بودند و برای آنان برنامه‌ریزی کردند، افزود: در سال ۱۳۹۶ مصوبه راه‌اندازی بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق شورای عالی انرژی ابلاغ شد، ولی پس از گذشت چهارسال و در سال ۱۴۰۰ آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب رسید. مدیرعامل بورس انرژی ایران به مشکلات کشور در زمینه ناترازی گاز و برق اشاره کرد و گفت: بروکراسی بسیار زیادی که در شرکت‌های ملی گاز ایران و توانیر وجود دارد و همچنین مقاومت آنان نسبت به راه‌اندازی بازار بهینه‌سازی، به‌صورت توامان باعث شده است که بورس انرژی ایران تا امروز موفق به راه‌اندازی بازار گواهی صرفه‌جویی انرژی در کشور نشود. وی با اشاره به ظرفیت‌های ارزنده گواهی صرفه‌جویی انرژی در حوزه بهینه‌سازی مصرف سوخت، گفت: شاید هم‌اکنون امکان افزایش تولید گاز در کشور وجود نداشته‌باشد، اما می‌توان با راهکارهای بهینه‌سازی مصرف بخش قابل‌توجهی از نیاز صنایع را برطرف کرد.
نقوی با بیان اینکه وضعیت مطلوب، وضعیتی است که فعالان صنعت فولاد وظیفه تخصصی خود یعنی تولید فولاد را ادامه دهند و ساخت نیروگاه به نیروگاه‌سازها سپرده شود، به ظرفیت‌های ابزار بورس انرژی ایران در این حوزه اشاره کرد. وی ادامه داد: در این چارچوب، بورس انرژی ایران به همراهی وزارت نیرو درحال پیش‌برد طرحی کارآمد است که طبق آن با راه‌اندازی صندوق‌های پروژه، شرکت‌ها و صنایعی که به نیروگاه نیاز دارند، می‌توانند واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کنند و در پایان دوره یعنی زمانی که نیروگاه ساخته می‌شود، ظرفیت برق این نیروگاه در اختیار صاحبان واحدها قرار می‌گیرد و صندوق پروژه تبدیل به یک شرکت سهامی می‌شود. مدیرعامل بورس انرژی ایران با تاکید بر اینکه به واسطه کمبود گاز هم‌اکنون مهم‌ترین فرصت تولید برق در نیروگاه‌های تجدیدپذیر است که به‌نظر می‌رسد باتوجه به محدودیت‌هایی که در حوزه گاز در کشور وجود دارد، نمی‌توان سرمایه‌گذاری جدی روی نیروگاه‌های حرارتی داشت و صندوق پروژه نیروگاه‌های خورشیدی در بورس انرژی ایران درحال‌پیگیری است. نقوی ادامه داد: سازوکار دیگری که در بازار برق بورس انرژی ایران در حال طراحی است، امکان خرید برق به صورت ساعتی است. با تفاوت قیمتی که برق در ساعات مختلف شبانه‌روز دارد، صنایع می‌توانند بخشی از مصرف خود را از طریق این امکان مدیریت کنند. به گفته وی، بورس انرژی ایران در راستای تامین گاز پایدار صنایع، طراحی بازار گاز طبیعی را نیز انجام داده است و پیشنهادهای تاسیس این بازار جدید به شرکت ملی گاز ایران داده‌شده است. مدیرعامل بورس انرژی ایران با یادآوری این نکته که در بودجه ۱۴۰۰ به راه‌اندازی بازار گاز جدید اشاره شده بود، گفت: متاسفانه این مساله از سوی شرکت ملی گاز ایران پیگیری نشد و عرضه گاز اتفاق نیفتاد. نقوی درباره مزایای بازار گاز جدید تصریح کرد: در چارچوب راه‌اندازی بازار گاز، هم گواهی صرفه‌جویی گاز در وضعیت مطلوبی مبادله می‌شود و هم باعث می‌شود که شاخص‌های قیمت‌گذاری گاز صنایع و پتروشیمی‌ها از هاب‌های اروپا و امریکا به شاخص‌های داخلی برگردانده شود و درنهایت نیز امکان تبادل گاز بر اساس شرایط پیک و غیرپیک به وجود می‌آید. او ادامه داد: یک پیشنهاد دیگر برای تامین برق پایدار این است که امکان واردات برق در بازار مدیریت مصرف توسط بخش خصوصی و فروش آن به صنایع ایجاد شود. مدیرعامل بورس انرژی ایران در پایان گفت: بنا بر مصوباتی که در دو سال گذشته در بودجه وجود داشت، صنایع مکلف بودند که در تمام ساعات و فصول برق را به نرخ ECA (خرید تضمینی) خریداری کنند؛ اما در سازوکار رقابتی، نرخ قیمت متناسب با ساعات، روزها و فصول تعیین می‌شود و محاسبات بورس انرژی ایران نشان می‌دهد این میانگین به مراتب پایین‌تر از نرخ ECA (خرید تضمینی) خواهد بود. همچنین در سازوکار بازار رقابتی، بحث تامین پایدار به نحو مطلوب‌تری اتفاق می‌افتد.
رشد دوباره بورس
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز یعنی چهارشنبه، ۳۰ آذرماه با چهار هزار و ۱۰۴ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۴۹۶ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با سه هزار و ۳۲۲ واحد افزایش به ۴۴۵ هزار و ۷۲۰ واحد و شاخص قیمت با یک هزار و ۹۷۷ واحد رشد به ۲۶۵ هزار و ۳۲۳ واحد رسید. شاخص بازار اول، چهار هزار و ۶۰۱ واحد و شاخص بازار دوم، سه هزار و ۳۲۳ واحد افزایش را ثبت کردند.
دیروز در معاملات بورس تهران، بیش از هفت میلیارد و ۷۵۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۴۲ هزار و ۸۶۸ میلیارد ریال معامله شد.
همچنین شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) با ۵۸۱ واحد، بانک ملت (وبملت) با ۵۳۸ واحد، بانک پاسارگاد (وپاسار) با ۳۸۹ واحد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی) با ۳۴۹ واحد، بانک صادرات ایران (وبصادر) با ۳۲۲ واحد و بانک تجارت (وتجارت) با ۳۱۴ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت. در مقابل توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با ۳۴۰ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۲۸۶ واحد، پالایش نفت تهران (شتران) با ۲۶۰ واحد، پتروشیمی پارس (پارس) با ۲۵۷ واحد، پالایش نفت بندرعباس (شبندر) با ۲۵۴ واحد و معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با ۲۲۵ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت. بر پایه این گزارش، روز گذشته نماد پالایش نفت تهران (شتران)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، ایران خودرو (خودرو)، بانک تجارت (وتجارت)، بانک صادرات ایران (وبصادر) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات روز گذشته صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۱۶۱ میلیون برگه سهم به ارزش چهار هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز در آخرین روز کاری هفته بیش از ۱۰۹ واحد افزایش داشت و به ۱۹ هزار و ۱۷۲ واحد رسید. در این بازار بیش از پنج میلیارد و ۲۳۸ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات دیروز فرابورس بیش از ۲۲۱ هزار و ۷۵۱ نوبت بود. مجتمع جهان فولاد سیرجان (فجهان)، گروه توسعه مالی مهر آیندگان (ومهان)، صنعتی مینو (غصینو)، سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، بیمه کوثر (کوثر)، بهمن دیزل (خدیزل) و فرابورس ایران (فرابورس) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در ادامه پلیمر آریاساسول (آریا)، پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر)، توزیع داروپخش (دتوزیع)، مجتمع صنعتی آرتاویل تایر (پارتا) و توکاریل (توریل) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.
