ریزش دستوری بازار بورس
در دومین روز کاری هفته شاخص کل بورس تهران روند نزولی به خود گرفت و برای دومین بار در هفته دوم دی ماه سرخ پوش شد؛ در برابر این سرخ‌پوشی بازارهای موازی نیز روند اصلاحی به خود گرفتند و شاهد اصلاح قیمت در بازارهای طلا و سکه و... هستیم.
این وضعیت ناشی از سیاست‌های دستوری بانک مرکزی است و به نوعی عامل تغییر وضعیت در بازارهای مالی شده است. برای نمونه قرار است نرخ سود افزایش یابد؛ سال 99 بود که به دلیل خطای سیاست‌گذاری برخی از مسوولان، بورس تهران به یک‌باره سقوط کرد و تا به امروز سرمایه مردمی که تا این سال وارد بورس شده بودند به کمتر از نصف رسیده است.
در آن سو بانک‌ها در این مدت سود سپرده‌های خود را چندان تغییر نداده‌اند و از سال 99 تا به امروز سودی در بازه 8 تا 23 درصد پرداخت می‌کنند که البته عدد 23 درصد رقمی غیررسمی است. پرداخت سود بالا، مطمئن و بدون ریسک باعث می‌شود که برخی از سرمایه‌گذاران، بانک را به بورس ترجیح دهند؛ بدین‌ترتیب افزایش سود بانکی مساوی با فرار سرمایه‌ها از بورس و ورود آن به بازار پول است.
از سوی دیگر صالح‌آبادی، رییس سابق بانک مرکزی نیز در چند هفته اخیر صحبت‌های زیادی در خصوص افزایش نرخ سود بانکی کرده بود که احتمالا همین روزها شاهد افزایش نرخ در این حوزه هم باشیم. همچنین در دو روز گذشته بانک ملی پا به عرضه رقابت با بورس گذاشته و در تبلیغاتی گسترده نوشته است: «فرصتی ویژه برای سرمایه‌گذاری با اوراق گواهی سپرده بانک ملی ایران نرخ سود علی‌الحساب 23 درصد!»
هفته گذشته یعنی 5 دی ماه بود که انتشار مجوز اوراق گواهی توسط بانک مرکزی صادر شد. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز در همین باره گفت که در مصوبه شورای پول و اعتبار جزییات افزایش نرخ سود در قالب اوراق گواهی سپرده مصوب و در آن نرخ سود برای هر کدام از سپرده‌های کوتاه‌مدت، بلندمدت و تسهیلات به‌طور جداگانه نرخی در نظر گرفته شده که امسال اجرا می‌شود.
همچنین طبق آخرین تصمیم شورای پول حداکثر نرخ سود سپرده‌های 2 ساله 18 و یک ساله‌ها 16درصد است. بنابراین با در نظر گرفتن سقف نرخ سود پیشین شاهد افزایش 5 درصدی نرخ سود سپرده هستیم. با توجه به این اظهارات وزیر اقتصاد می‌توان شکست بورس در مقابل بازار پول را دید.
همانطور که گفته شد بازار پول یکی از مطمئن‌ترین و کم ریسک‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید و اکنون با اعلام رسمی افزایش نرخ سود می‌تواند به اوج خود باز گردد و تمامی پول‌های سرگردان را جمع‌آوری کرده و اجازه ندهد بازاری همانند بورس مخاطب داشته باشد.
ترس از دلار فرزین نوسان و کاهش نرخ دلار نیز باعث شده که بازار سرمایه ترس زیادی از وضعیت پیشرو داشته باشد و در نهایت روند نزولی به خود بگیرد. محمدرضا فرزین، رییس بانک مرکزی در نخستین اظهارنظر خود به عنوان رییس نهاد بازار‌‌ساز از تثبیت نرخ حواله نیما در رقم ۲۸هزار و ۵۰۰تومان سخن گفت.
کارشناسان عقیده دارند که در شرایط این‌چنینی، فعالان بازار احتیاط عمل بیشتری به خرج داده و همین امر سبب کاهش نوسانات افزایشی می‌شود. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس دلار بازار آزاد در معاملات فردایی روز‌‌های پایانی هفته گذشته با خروج از کانال تاریخی ۴۳ هزار تومانی در سطوح قیمتی انتهای کانال 39 تا 40 هزار تومانی معامله شد. اغلب کارشناسان عقیده دارند که این دلار 28 هزار و 500 تومانی همان دلار 4200 تومانی است که این‌بار به واسطه تورم و دیگر عوامل به این قیمت رسیده است.
بازار هم فعلا به دلیل اینکه نگران است که آیا شرکت‌های بورسی موظف می‌شوند ارز خود را به این قیمت ناچیز بفروشند دارد واکنش نشان می‌دهد؛ می‌دانید که شرکت‌های بورسی با مشقت فراوان مقدار اندکی صادرات دارند و وقتی در سطح بنگاه نگاه کنیم چون هم نرخ بهره بالا رفته، هم دستمزدها افزایش یافته و قیمت مواد اولیه داخلی نیز همراه رشد تورم، افزایش داشته است، اگر با این شرایط بخواهند تولید کنند اصلا مقرون به‌صرفه نیست؛ به ویژه اینکه با سختی آن را صادر کنند اما در نهایت با دلار 28 هزار و 500 تبدیل به ریال کنند.
این روند در واقع صادرات دستوری با حاشیه سود بسیار کم است که شرکت‌های ما این کار را نمی‌کنند؛ حداقل تا مهرماه 6 میلیارد دلار کسری تراز تجاری داشته‌ایم و این تراز تجاری به خاطر نرخ نیما یا نرخ کمتر از بازار آزاد بوده است؛ الآن اگر بخواهیم نیما فاصله بیشتری با بازار آزاد پیدا کند هم صادرات از دست می‌رود و هم شرکت‌های ما تمایل به صادرات نخواهند داشت! یعنی صادرات دیگر جذابیت نخواهد داشت و به این ترتیب کسری تراز بازرگانی بالا می‌رود. این موضوع باعث شده که سهامداران ترس از ریزش بیشتر بازار سرمایه داشته باشند و از بورس خارج شوند. داستان سکه نیز مشخص است و این روزها شاهد قیمت سکه در بازارهای مالی هستیم که این کاهش قیمت برخی از سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری پرسودتر هستند و به همین واسطه از بورس خارج می‌شوند.
روند اصلاحی بورس تهران
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز یکشنبه، ۱۱ دی‌ماه با ۲۶ هزار و ۱۱۹ واحد کاهش در ارتفاع یک میلیون و ۵۶۴ هزار واحدی ایستاد.
بر اساس گزارش ایرنا؛ شاخص هم‌وزن با چهار هزار و ۶۳۱ واحد کاهش به ۴۶۴ هزار و ۳۷۵ واحد و شاخص قیمت با ۲ هزار و ۷۵۷ واحد افت به ۲۷۶ هزار و ۴۱۲ واحد رسید. شاخص بازار اول، ۱۷ هزار و ۳۱۹ واحد و شاخص بازار دوم، ۵۸ هزار و ۱۹۶ واحد کاهش را ثبت کردند. روز یکشنبه در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۲ میلیارد و ۸۸۷ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۹ هزار و ۹۹۳ میلیارد ریال معامله شد.
همچنین ایران خودرو (خودرو) با ۹۲۰ واحد، سایپا (خساپا) با ۱۷۹ واحد، بیمه دانا (دانا) با ۱۰۸ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری بهمن (وبهمن) با ۱۰۱ واحد، فولاد خوزستان (فخوز) با ۴۱ واحد و تامین سرمایه لوتوس پارسیان (لوتوس) با ۴۰ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت. در مقابل صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با چهار هزار و ۷۶۰ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با یک هزار و ۸۶۱ واحد، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با یک هزار و ۵۸۸ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با یک هزار و ۴۰۴ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با یک هزار و ۴۰۴ واحد و پتروشیمی پارس (پارس) با یک هزار و ۱۳۱ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت.
بر پایه این گزارش، روز گذشته نماد ایران خودرو (خودرو)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، سایپا (خساپا)، پالایش نفت تهران (شتران)، پالایش نفت اصفهان (شپنا) و فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات این روز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲ میلیارد و ۸۴۲ میلیون برگه سهم به ارزش ۱۰ هزار و ۵۵۸ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز روز اخیر بیش از ۱۰۱ واحد کاهش داشت و به ۲۰ هزار و ۲۴ واحد رسید. در این بازار بیش از ۶ میلیارد و ۱۸۹ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات دیروز فرابورس بیش از ۳۶۱ هزار و ۱۱۶ نوبت بود. بیمه پاسارگاد (بپاس)، سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، بهمن دیزل (خدیزل)، اعتباری ملل (وملل) و بیمه کوثر (کوثر) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در ادامه پلیمر آریاساسول (آریا)، پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، تجلی توسعه معادن و فلزات (تجلی)، پالایش نفت لاوان (شاوان) و شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.
