مانع بازگشت رانت به بازار خودرو شوید
جمعی از فعالان بازار سرمایه در نامه‌ای خطاب به سران سه قوه با اشاره به آمار رسمی معاملات خودرو در بورس کالا و حمایت از عرضه خودرو در بورس بر عدم بازگشت رانت به بازار خودرو تاکید کردند.
فعالان بازار سرمایه در این نامه با استناد به آمار رسمی معاملات خودرو در بورس کالا، حمایت هم‌زمان این اقدام از تولیدکننده، سهامدار و مصرف‌کننده را یادآور شده‌اند به‌طوری که نتیجه فروش ۲۵ هزار و ۷۴۲ خودرو در بورس کالا تا نیمه دی ماه، انتقال ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود از جیب دلالان به خودروساز و خریدار خودرو بوده است.
متن این نامه به شرح زیر است:
آیت‌الله سیدابراهیم رییسی- ریاست محترم جمهور
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای- ریاست محترم قوه قضاییه
محمدباقر قالیباف- ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
با سلام و احترام
التهاب بازار خودرو به دلیل اجرای سیاست‌های نادرست از دولت‌های قبل تاکنون ادامه دارد و انواع روش‌ها برای سرکوب بازار به نیت کنترل قیمت‌ها آزموده شده و نتیجه‌ای در پی نداشته است؛ از سپردن قیمت‌ها به شورای رقابت تا شورای سیاست‌گذاری اقتصادی دولت و قرعه‌کشی‌های عجیب همه اقداماتی بوده که سیاست‌گذار با هدف کنترل بازار به‌کار گرفته اما این دست تلاش‌ها نه‌تنها به تعادل بازار کمکی نکرده، بلکه بر اساس اعلام فعالان صنعت خودرو رانت ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری را نصیب ویژه‌خواران کرده است.
همچنین طبق آمارهای رسمی، پدیده شوم قیمت‌گذاری دستوری، صنعت خودرو را با زیان ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی مواجه ساخته که این مشکلات باعث شد تا مسیر شفاف و قانونی به نام بورس کالا برای رهایی این صنعت از قیمت‌گذاری دستوری انتخاب شود.
واکاوی جزییات معاملات بورس کالا از آغاز عرضه خودرو تاکنون (اردیبهشت ماه تا نیمه دی ماه) حکایت از احیای سودآوری در صنعت خودروسازی و در مقابل حمایت از مصرف‌کنندگان نهایی دارد که با ادامه این روند و البته رشد عرضه خودروسازان در بورس کالا این آمارها بهبود نیز خواهد یافت؛ امید می‌رود سیاست‌گذار با حمایت سران محترم سه قوه از فروش بدون واسطه خودرو زیر نورافکن‌های بازار سرمایه حمایت کند.
بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا از ابتدای عرضه یعنی ۲۸ اردیبهشت ماه تا ۱۵ دی ماه روند سودآوری خودروسازان و مصرف‌کنندگان نهایی را نشان می‌دهد. طبق آمار در مجموع ۷ شرکت خودروسازی موفق به فروش ۲۵ هزار و ۷۴۲ دستگاه خودرو در بورس کالا شده‌اند که با احتساب اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد، نزدیک به ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منافع حاصل از فروش خودرو در بورس کالا به خودروساز، خریداران نهایی و دولت رسیده است. از این میزان ۴.۷۴ همت ناشی از اختلاف قیمت دستوری کارخانه و قیمت کشف شده در بورس به خودروسازان، ۲.۷۵ همت ناشی از اختلاف قیمت بازار غیررسمی و قیمت بورس به مصرف‌کننده نهایی و ۴۳۰ میلیارد تومان به عنوان درآمد شناسایی شده از طریق مالیات بر ارزش افزوده به دولت رسیده است (نمودار شماره ۱)؛ به عبارت دیگر اگر همین حجم محدود خودرو در بورس کالا معامله نمی‌شد، ۷.۵ همت به دلیل سازوکار سراسر نادرست قرعه‌کشی و اجبار خودروسازان به فروش با قیمت‌های دستوری به جیب عده‌ای واسطه روانه می‌شد.
به واسطه عرضه خودرو در بورس ۳.۱۱ هزار میلیارد تومان سود نصیب ایران‌خودرو شده است و سود حاصل از فروش محصولات در بورس کالا برای بهمن‌موتور یک هزار میلیارد تومان، مجتمع صنعتی آرین پارس موتور ۳۵۰ میلیارد تومان، بهمن دیزل ۹۰ میلیارد تومان، سایپا ۹۰ میلیارد تومان و برای سیباموتور ۷۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. در مقابل مصرف‌کنندگان نیز از این فرآیند سود برده‌اند و این سود در خودروهای مختلف متفاوت بوده است همانطور که ذکر شد بررسی میزان سود همه خریداران خودرو از بورس کالا به جز یک محصول ایران‌خودرو و یک محصول گروه بهمن که برای نخستین‌بار در بورس کالا عرضه شدند و قیمت بازار برای آنها موجود نیست، قابل محاسبه است و در مجموع خریداران خودرو معادل ۲ هزار و ۷۴۰ میلیارد تومان محصولات مورد نیازشان را ارزان‌تر از بازار غیررسمی خریده‌اند.
بخش زیادی از افزایش قیمت خودرو در کشور ناشی از ممنوعیت واردات تا همین چند هفته گذشته است که سیاست‌گذار در حمایت از تولید داخلی وضع کرده بود. همچنین به دلیل محاسبه تعرفه واردات بر اساس آخرین نرخ ارز لاجرم هزینه فرصت خرید خودرو در بازار آزاد با نرخ ارز فارغ از مکانیزم عرضه نوسان خواهد کرد؛ بنابراین بخشی از افزایش قیمت خودرو در بازار ناشی از این مساله بوده است اما حامیان رانت خودرو به دلیل هم‌زمانی افزایش نرخ ارز با عرضه خودرو در بورس کالا طی چند هفته اخیر، به اشتباه یا آگاهانه مکانیزم شفاف عرضه در بورس کالا را زیر سوال می‌برند.
