تکرار اشتباهات بزرگ در سیاست‌های ارزی

صادرات ایران گران است؛ چراکه با توجه به تحریم‌ها، صادرکنندگان ایرانی در رقابت ناعادلانه قرار دارند و حداقل بین ۱۰ تا ۲0 درصد هزینه‌های صادرات کشور به علت تحریم‌ها گران‌تر می‌شود که این در رقابت‌های بین‌المللی هزینه‌های بسیار بالایی است.

به گزارش تعادل، رییس اتاق تهران در مراسم تقدیر از صادرکنندگان نمونه، با بیان این موضوع می‌گوید: در ۵ سال گذشته بیش از صدها بار این مشکل مطرح شده که تفاوت نرخ ارز ایجاد رانت و فساد می‌کند و صادرات را مختل می‌کند و هیچ عایدی برای کشور ندارد. اتفاقی که در سال ۹۷ در خصوص ارز ۴۲۰۰ تومانی رخ داد خسارت‌های زیادی بر اقتصاد وارد کرد، امروز هم در حال وقوع است. به گفته او، آن زمان ارز ۴۲۰۰ و ۱۰هزار تومان بود و امروز ارز ۲۹ هزار تومانی و ۴۲هزار تومانی است. اما چرا تصمیم نمی‌گیریم و دوباره یک خطا و اشتباه بزرگ را تکرار می‌کنیم واقعاً متوجه نیستم.

خوانساری با بیان اینکه این موضوع در دولت جدید بحث و قرار شده که ارز تک نرخی شود، خطاب به کمیسیون اقتصاد و صنایع مجلس عنوان کرد که این مسائل را مطرح کنید؛ چراکه صادرات برای صادرکننده صرفه اقتصادی ندارد و لذا این موضوع باعث شده که صادرکنندگان خوشنام ما از صادرات دست بکشند. استاندار تهران هم با حضور دراین مراسم در اظهاراتی گفت: در زمینه مدل‌سازی اقتصادی برای کشور دچار یک اعوجاج هستیم و برای تثبیت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و مدل‌سازی در فعالیت‌های اقتصادی، باید بازنگری صورت گیرد؛ چراکه دولتمردان عمدتاً به گفتار درمانی مشغول هستند تا رفع مشکلات.

صادراتی که گران است

رییس اتاق بازرگانی تهران روز گذشته در مراسم «تقدیر از صادرکنندگان نمونه استان تهران در سال ۱۴۰۰»، اظهار کرد: امروز روز بزرگی است زیرا رشد صادرات در ایران با وجود معضلات و تحریم‌های بسیار زیاد موجب افتخار است. مسعود خوانساری افزود: اگرچه صادرات رشد داشته است اما با توجه به جایگاه و پتانسیل کشور نمی‌توانیم قبول کنیم که صادرات در این حد باشد ضمن اینکه در زمینه رشد صادرات در مقایسه با سایر کشورها بسیار عقب‌تر هستیم و این واقعیتی است که باید آن را پذیرفت.

خوانساری با بیان اینکه تحریم اثرات بسیار جدی بر صادرات داشته است، گفت: در صادرات باید رقابت کرد اما با توجه به تحریم‌ها ما در رقابت ناعادلانه قرار داریم و حداقل بین ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه‌های صادرات ما به علت تحریم‌ها گران‌تر می‌شود که این در رقابت‌های بین‌المللی هزینه‌های بسیار بالایی محسوب می‌شود.

رییس اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: در بحث حمل و نقل و همچنین مراودات و تراکنش‌های بانکی نیز به علت تحریم‌ها مشکلاتی داریم و هزینه‌هایی به صادرات اضافه می‌کند و لذا تولید ما نیز گران‌تر تمام می‌شود. اما با تمام مشکلات صادرات در حال انجام است.

وی بیان کرد: لذا با وجود تمام مشکلاتی که از خارج به ما تحمیل می‌شود اگر بتوانیم مسائل داخلی را رفع کنیم می‌توان امیدوار بود که در کوتاه‌مدت صادرات را بیشتر کرد.

خوانساری با اشاره به تفاوت نرخ ارز در سامانه نیما و ارز آزاد گفت: من فکر می‌کنم در ۵ سال گذشته بیش از صدها بار این مشکل مطرح شده که تفاوت نرخ ارز ایجاد رانت و فساد می‌کند و صادرات را مختل می‌کند ضمن اینکه هیچ عایدی برای کشور ندارد.

وی مدعی شد: در دولت جدید این موضوع بحث و قرار شد که ارز تک نرخی شود. اتفاقی که در سال ۹۷ در خصوص ارز ۴۲۰۰ تومانی رخ داد خسارت‌های زیادی بر اقتصاد وارد کرد اما متأسفانه همان اتفاق امروز در حال وقوع است. آن زمان ارز ۴۲۰۰ و ۱۰ هزار تومان بود و امروز ارز ۲۹ هزار تومانی و ۴۲ هزار تومانی است. اما چرا تصمیم نمی‌گیریم و دوباره یک خطا و اشتباه بزرگ را تکرار می‌کنیم واقعاً متوجه نیستم.

خوانساری خطاب به نمایندگان مجلس حاضر در مراسم گفت: ما زورمان به دولت در این ارتباط نرسید اما از شما خواهش می‌کنیم در کمیسیون اقتصاد و صنایع این مسائل را مطرح کنید. صادرکننده مجبور است کالا را به قیمت گران خریداری کند اما با قیمت پایین‌تری عرضه کند و لذا صادرات برای صادرکننده صرفه اقتصادی ندارد و لذا این موضوع باعث شده است که صادرکنندگان خوشنام ما از صادرات دست بکشند.

وی اظهار کرد: انتظار این است که صادرکنندگان خرد را آزاد بگذارید که ارز حاصل از صادرات را با بقیه واردکنندگان مبادله کنند تا این مشکلات را نداشته باشند. 

خوانساری به مشکلات رفع تعهدات ارزی و پیمان سپاری اشاره کرد و گفت: چند سالی است که صادرکنندگان با این موضوع مواجه هستند که باید مسائل مربوط به آن در جهت تسهیل صادرات حل شود.

رییس اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: مهم‌ترین نتیجه‌ای که می‌توان از این جلسه گرفت بررسی مشکلات صادراتی و رفع آن مشکلات است.

وی اظهار کرد: در چند سال گذشته رشد سرمایه‌گذاری نسبت به استهلاک منفی شده است و خروج سرمایه و نخبگان نیز از کشور داریم و دلیل این مسائل نیز سختگیری‌ها و مناسب نبودن محیط کسب و کار است.

در ادامه این مراسم مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران در سخنانی به رشد 17 درصدی صادرات استان تهران طی هشت ماه امسال (1401) در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته اشاره و اعلام کرد که طی بررسی‌های کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید سازمان صمت استان تهران، طی این مدت حدود 3 میلیارد دلار محصولات تولیدی در استان تهران از گمرکات سراسر کشور به بازارهای خارجی صادر شده است.

محمود سیجانی افزود: توسعه پایانه‌های صادراتی مستقر در شهرستان‌های تهران، تشویق و ارایه تسهیلات به توسعه و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از واحدهای تولیدی دارای ارزش‌افزوده بالا در صادرات را از جمله رویکردهای سازمان صمت استان تهران و کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید این سازمان برشمرد و با اشاره به اینکه واحدهای صادراتی با مشکل نقدینگی مواجه هستند، تصریح کرد که باید تمهیداتی اندیشیده شود که تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار این بنگاه‌ها قرار گیرد. سیجانی همچنین، با اشاره به اینکه جابه‌جایی کمیته اقدام ارزی از سازمان توسعه تجارت به بانک مرکزی، انتقاد صادرکنندگان و فعالان اقتصادی را در پی داشته است، بر ضرورت تسهیل در واردات ماشین‌آلات روز دنیا به کشور تاکید کرد و افزود: دستگاه‌های دولتی باید مقررات و دستورالعمل‌های مرتبط با کسب‌و‌کار را متناسب با شرایط فعلی اقتصاد کشور تببین و تدوین کنند.

قید و بندهای صادرات باز شود 

روح‌الله ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس هم در این مراسم طی سخنانی با اشاره به اینکه دلایل عقب‌ماندگی‌ها در حوزه صادرات گفت: تمام برنامه‌ریزی‌ها برای آن است که اقتصاد ایران جایگاه خود را در اقتصاد جهانی پیدا کند. البته عقب‌ماندگی‌هایی در حوزه صادرات وجود دارد که بخشی از آن ناشی از تحریم‌هاست و بخش دیگری از این عقب‌ماندگی به دلیل خودتحریمی‌ها در داخل است.

او با تاکید بر ضرورت اعتماد دولت به صادرکنندگان تاکید کرد که باید به صادرکنندگان میدان داده و قید و بندها از دست و پای‌ آنها باز شود و در عین حال، تشکل‌های فراگیر باید بازارها را در دست گیرند چون فتح بازارها کار دولت نیست.

ایزدخواه در ادامه، برقراری مبادلات پولی با کشورهای هدف صادراتی را کاری بر زمین‌مانده توصیف کرد و گفت: ایجاد کانال‌های مالی حتی با همسایگان نیز پیش نرفته است. افزون بر این، موضوع صادرات ریالی همچنان با مشکلاتی مواجه است و موضوع حمل‌ونقل نیز نیازمند توجه جدی است.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت نیز سخنران بعدی این مراسم بود که با تاکید بر اینکه موتور اقتصاد کشور به حرکت درآمده، گفت: دولت سیزدهم در شرایطی امور کشور را از دولت قبل تحویل گرفت که رشد صنعت منفی بود اما با کمک دولت و همراهی صنعتگران و فعالان اقتصادی، موفق شدیم حدود 2 هزار واحد صنعتی را از رکود خارج کنیم و صادرات غیرنفتی کشور طی دی ماه امسال از 42 میلیارد دلار عبور کرد و تراز تجاری کشور به منفی 500 میلیون دلار رسیده است.

سیدمحمد موسوی افزود: ایران در حال پیوستن به باشگاه کشورهای با تجارت خارجی بالای 100 میلیارد دلار است و این مهم نشان از تلاش و همت بالای فعالان اقتصادی و بنگاه‌های بخش خصوصی در کشور دارد. موسوی سپس به آمار دیگری از رشد صنعتی در کشور اشاره کرد و از افزایش 122 درصدی تولید ماشین‌آلات معدنی و 52 درصدی تراکتور در کشور خبر داد. 

گفتاردرمانی دولتمردان

در پایان مراسم استاندار تهران پشت تریبون قرار گرفت و عنوان کرد که اگر کشور در حوزه اقتصاد، سیاست واحد، مستمر، بلندمدت و انعطاف‌پذیر نداشته باشد، همواره در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.

علیرضا فخاری به ضرورت انعطاف‌پذیری در سیاست‌های اقتصادی کشور اشاره و در این رابطه از کشور چین یاد کرد و افزود: تجربه تاریخی نشان می‌دهد که برخی نظام‌های سوسیالیستی در جهان که اقتصاد را صرفاً در اختیار و انحصار دولت می‌دانستند، تغییر رویه دادند و با تدوین قوانین و سیاست‌گذاری‌ها به بخش خصوصی اجازه رشد و بالندگی دادند و امروز چین را می‌بینیم که با اصلاح رویه‌ها، در  بالاترین جایگاه اقتصاد جهان ایستاده است.

وی با بیان اینکه امروز در زمینه مدل‌سازی اقتصادی برای کشور دچار یک اعوجاج هستیم، افزود: برای تثبیت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و مدل‌سازی در فعالیت‌های اقتصادی، باید بازنگری صورت گیرد.

استاندار تهران در ادامه افزود: اگر ثبات در نرخ پایه مواد اولیه، نیروی انسانی و انرژی و سایر عوامل موثر در تولید و کسب‌و‌کار اقتصادی وجود نداشته باشد، صادرکنندگان در انتخاب فرصت‌ها دچار بحران در تصمیم‌گیری به موقع می‌شوند.

فخاری با بیان اینکه تولید در ایران رقابت‌پذیر نیست، افزود: ما در کشور از نظر منابع کافی، نیروی انسانی کاردان و متخصص و دانش فنی کمبود نداریم، آنچه که کم داریم مدیریت است.

وی همچنین گفت: دولتمردان عمدتاً به گفتار درمانی مشغول هستند تا رفع مشکلات. در پایان این مراسم از 14 شرکت صادرکنندگان نمونه استان تهران در سال 1400 تقدیر شد.