صمت مخالف، تولیدکننده بلاتکلیف!/ چرا شیوه قیمت‌گذاری لوازم خانگی اصلاح نمی‌شود؟
فرشته فریادرس| چرا قیمت لوازم خانگی افزایش یافت؟ چالش تولیدکنندگان با قیمت‌گذاری به شیوه وزارت صمت چیست؟ بنابه اظهارات دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی، وزارت صمت مخالف افزایش قیمت لوازم خانگی است؛ این درحالی است که واحد تولیدی یا باید به سمت نابودی پیش رود یا اینکه بگوید مدارکم را داده‌ام و خود افزایش قیمت را اعمال کنم؛ زیرا وزارت صمت این موضوع را مشمول مرور زمان کرده است. انتظار تولیدکنندگان این است که این شیوه منسوخ قیمت‌گذاری اصلاح شود و وزیر صمت ستاد تنظیم بازار را توجیه کند.
هرچند اخیرا وزیر صمت خواسته ایرادات اعلام و روش عوض شود، اما به گفته هاشمی در همین شرایط در مطبوعات می‌گویند افزایش قیمت خودسرانه بوده است، باید انصاف را رعایت کنند. زیرا تولیدکنندگان هر طور با این روال پیش بروند دچار مشکل هستند. بنابراین توقع این است که وزارت صمت اعلام کند کجای جدول افزایش قیمت مواد اولیه ارسالی به سازمان حمایت و تنظیم بازار افزایش قیمت اشتباه است؟
بلاتکلیفی تولیدکنندگان در قیمت‌گذاری
اواخر خرداد امسال مجوز افزایش ۱۵ درصدی قیمت تلویزیون و افزایش ۱۰ درصدی قیمت قلم لوازم خانگی از جمله «یخچال، یخچال فریزر، ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی» صادر و این مصوبه از اول تیرماه اجرایی شد اما پس از این تاریخ تاکنون هیچ‌گونه تغییر نرخی به‌طور رسمی مورد موافقت نهادهای ذیربط قرار نگرفته و تلاش شرکت‌های تولیدی برای دریافت مجوز افزایش دوباره قیمت، بی‌نتیجه مانده است.
این درحالی است که طی روزهای گذشته رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی از افزایش قیمت محصولات ۶ یا ۷ برند تولیدکننده خبر داد؛ «اسنوا، امرسان، پاکشوما، سام، جی‌پلاس، دیپوینت، الکترواستیل، آبسال، مادیران، هیمالیا، هاردستون، بوتان و استیل البرز»، برندهایی هستند که فروشندگان از گران شدن یا کاهش عرضه محصولات‌شان به بازار خبر می‌دهند و این نام‌ها در سایه ممنوعیت واردات رسمی و نبود رقیب خارجی به‌معنای کل بازار رسمی لوازم خانگی است. افزایش قیمتی که به‌طور رسمی اعلام شده ۲۰درصد است اما بعضی از فروشندگان، میزان رشد قیمت را در بعضی محصولات ۳۰درصد و بالاتر هم عنوان می‌کنند. اما چرا قیمت لوازم خانگی در بازار افزایش یافت؟ آیا وزارت صمت، ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت در جریان این افزایش قیمت قرار گرفته‌اند یا خیر؟
در همین راستا، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی، در جمع خبرنگاران به تشریح دلایل این افزایش قیمت که به تازگی در بازار لوازم خانگی رخ داده، پرداخت و توضیح داد: «عدم اطمینان از استمرار تامین مواد اولیه، تورم سالانه بالای ۴۰ درصد، افزایش نرخ ارز، تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد که ممکن است صادرکننده را زمین گیر کند، تحریم‌ها و در نتیجه آن هزینه بالای مبادلات خارجی، ریسک انتقال ارز، قطع همکاری با شرکای خارجی، عدم اتصال به زنجیره جهانی تامین و تولید و محدودیت‌های تامین مالی» همگی سیگنال افزایش قیمت را می‌دهد. بنابراین افزایش قیمت اتفاق میفتد، مگر اینکه تولید به حاشیه ضرر برود یا اینکه برای مدت محدود از افزایش قیمت جلوگیری کنند.
عباس هاشمی، در ادامه با اعلام اینکه جدول افزایش قیمت مواد اولیه به سازمان حمایت و تنظیم بازار ارسال شده، گفت: قیمت مواد اولیه در بورس رها است، هرچند شفاف است، اما به نوعی مزایده برگزار می‌شود. در ماه‌های اخیر کمبود و کنسلی عرضه هم اتفاق افتاده است. اما تولیدکننده نمی‌تواند معجزه کند. از سوی دیگر، سیاست‌های انقباضی بانک‌ها به مشکلات تامین مالی تولیدکنندگان دامن زده و بانک‌ها حتی به بخشنامه‌های بانک مرکزی عمل نمی‌کنند.
عباس هاشمی با بیان اینکه اکثر واحدها حقوق و دستمزد را بیشتر از قیمت مصوب افزایش دادند، گفت: اما سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان این موارد را در نظر نمی‌گیرد. این سازمان از بیش از ۲۰ سال پیش از روش کاست پلاست استفاده می‌کنند که روشی منسوخ است. از جمله ایرادات روش این است که فقط نیم درصد هزینه‌های تبلیغات نسبت به سرمایه‌گذاری می‌پذیرند، اما آیا در بازار رقابتی منطقی است؟ یا مثلا در مورد تامین مالی در سازمان حمایت فقط روش بانکی تعریف شده و حتی اگر در بورس از سهامداران تامین مالی کنید در محاسبات سازمان حمایت محاسبه نمی‌شود. ایراد بعدی این است در این روش ظرفیت پروانه ملاک است که تولید بالقوه را در نظر می‌گیرد. اما در شرایط فعلی اکثر واحدها با کمتر ۷۰ درصد ظرفیت فعال هستند.
هاشمی با بیان اینکه سازمان حمایت هم این موارد را قبول دارد، اما می‌گوید نمی‌تواند کاری کند، اظهار کرد: اخیرا وزیر صمت خواسته ایرادات اعلام و روش عوض شود. اما در همین شرایط در مطبوعات می‌گویند افزایش قیمت خودسرانه بوده است. اما باید انصاف را رعایت کنند. تولیدکنندگان هر طور این روال را پیش بروند دچار مشکل هستند. توقع ما این است که وزارت صمت اعلام کند کجای جدول افزایش قیمت اشتباه است. او با اشاره به اینکه چند واحد به خاطر افزایش قیمت سال ۱۳۹۹ جریمه شدند، تصریح کرد: این موضوع را هم در جلسه گفتیم می‌گویند درست است، اما نمی‌توانیم جریمه نکنیم، چون سازمان بازرسی ایراد می‌گیرد. اما برای افزایش قیمت اخیر حکمی نبوده، چون فرایند طولانی است. توافق پنهانی هم برای افزایش قیمت با وزارتخانه صورت نگرفته و تاکنون موافقت نکرده است. اما رییس‌جمهور گفتند اگر قیمت مواد اولیه افزایش یافته بررسی کنید و به مردم توضیح دهید.
هاشمی معتقد است که تولیدکنندگان به کمک‌های داخلی از جمله فروش اعتباری مواد اولیه مثل فولاد، پتروشیمی و... نیاز دارند، چراکه این واحدها عموما دولتی و شبه دولتی هستند، اما دولت همه آنها وارد بورس کرده است. فروش در بورس هم نقدی است، اما فروش این مواد اولیه در شرایط فعلی به خاطر فشارهای نقدینگی باید اعتباری باشد. حال از آنجایی که واحدها مواد اولیه را نقد می‌خرند، اما به خاطر رکود، محصولات خود را مدت‌دار می‌فروشند. در همین شرایط سیاست قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب قیمت دنبال می‌شود و با این سیاست‌ها حجم بازار لوازم خانگی در حال کوچک شدن است. مجموع این اتفاقات به سرمایه‌گذاران سیگنال منفی می‌دهد.
عرضه مستقیم لوازم خانگی به عراق؟
هاشمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: تمرکز نمایشگاه هامکس که اخیرا برگزار شد، روی صادرات به ویژه به اوراسیا و پیمان شانگهای بود که مورد اول به خاطر همسایگی و بازار گسترده آن مهم‌تر بود.
او حجم بازار ۵ منطقه اوراسیا را ۳۰۰ میلیارد دلار عنوان کرد که ۹۰ درصد آن به روسیه اختصاص دارد. به گفته او، بخش لوازم خانگی به عنوان دروازه ورود به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا اعلام آمادگی کرده. همچنین انعقاد تفاهمنامه مشترک بین انجمن صنایع لوازم خانگی با اتاق بازرگانی الدیوانیه عراق با هدف سرمایه‌گذاری‌های مشترک و عرضه مستقیم و فروش محصولات تولیدی لوازم خانگی ایرانی در عراق، تفاهمنامه با مرکز نمایشگاه بین‌المللی عراق برای برگزاری نمایشگاه دایمی لوازم خانگی ایران در سلیمانیه عراق و توسعه بازارهای صادراتی با تعمیق تعاملات تجاری از طریق اتاق‌های مشترک بازرگانی تاجیکستان، فرانسه و کشورهای شمال آفریقا از دیگر نتایج این پنل‌ها بود.
او با بیان اینکه قراردادهای عملیاتی برای صادرات لوازم خانگی نیز امضا شده، تصریح کرد: هنوز اطلاعات قراردادهایی که بین بخش‌های خصوصی طرفین بسته شده تکمیل نشده است، اما بعد از تکمیل، اعلام می‌شود. به خصوص در بخش اجاق گاز قراردادهای خوبی بسته شده است.
هاشمی در ادامه از ارزیابی این نمایشگاه از سوی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ارزیابی نمایشگاه خبر داد که بر اساس نتیجه آن از نظر بازدیدکنندگان ۹۶ درصد و از نظر غرفه داران ۹۸ درصد معتقد بودند که برگزاری موفق بوده است. یعنی در مجموع ۹۷ درصد مخاطبان می‌گویند برگزاری موفق بوده، اما این رقم در سال گذشته ۸۵ درصد مخاطبان بود.
او درعین حال این گلایه را مطرح کرد که عده‌ای این نتایج را تخطئه کردند و خواستار این بودند خودشان نمایشگاه برگزار کنند. هاشمی در ادامه متذکر شد که اگر انجمن ملی عضو اتاق نتواند این اقدام را انجام دهد، سایر انجمن‌ها با اعضای کم که سابقه مجری‌گری ندارد هم نمی‌توانند. اما شاهد هستیم یک انجمن چند نفره با دیدن برخی نفرات می‌خواهد نمایشگاه برگزار کند.
در ادامه این نشست، فرشاد براتی معاون برنامه‌ریزی و اجرایی انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نیز در اظهاراتی توضیح داد: صنعت لوازم خانگی ایران به‌صورت مستقیم برای ۳۰۰ هزار نفر و به صورت غیرمستقیم برای حدود یک میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است. بنابر اعلام او، این صنعت جایگاه دوم صنعت کشور بعد از صنعت انحصاری خودرو را دارد و موتور پیشران صنایع بالا دستی مانند فولاد و پتروشیمی و عاملی موثر برای حرکت اقتصاد بدون نفت است.
براتی همچنین عنوان کرد: گردش مالی این صنعت حدود ۶ میلیارد دلار در سال و برآورد میزان نیاز ارزی سالانه حدود ۱,۲ میلیارد دلار است و سهم ارزشی لوازم خانگی حدود ۸ درصد از کل صادرات بخش صنعت است ضمن اینکه سهم ۰.۷ درصدی از سهم صادرات غیرنفتی کشور را دارد.
