کنگره زنان تاثیرگذار؛ به نام ما به کام دیگران
روز جمعه گذشته ناگهان خبر برگزاری کنگره زنان تاثیرگذار در حالی در صدر اخبار قرار گرفت که قبل از آن هیچ خبری برای برگزاری این کنگره منتشر نشده بود، در واقع نه فراخوانی داده شد و نه هیچ کدام از زنان این سرزمین از برگزاری چنین کنگره‌ای با خبر شدند، مهمان‌ها آمدند و رفتند، جایزه‌هایی هم داده شد که به مبلغ امروز ارز میزان قابل توجهی است و در این شرایط که وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم به طرز چشمگیری با مشکل مواجه است، بسیاری از افراد با انتقاد از این مساله مسائلی را در این مورد بیان کردند.
زنانی که به این کنگره دعوت شده بودند، با چه عیاری سنجیده شده بودند، اصلا برای شرکت در این کنگره باید چه کاری انجام می‌دادی تا به عنوان زن تاثیرگذار به آن دعوت شوی. چرا این کنگره مملو از مهمانان خارجی بود از زنان این سرزمین آنهایی که پست و مقامی نداشتند اما این روزها بیش از همیشه در زندگی خود تاثیر بسزایی به جای گذاشته‌اند، خبری نبود. زنانی که این روزها با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند و سعی در حفظ کانون خانواده خود دارند، چرا هیچ کس از این افراد تقدیر و تشکر به عمل نمی‌آورد. اصلا این کنگره با چه منظوری برگزار شد و دستاورد آن چه بود؟ در جامعه‌ای که نرخ مشارکت زنان در آن به سختی به 13 درصد می‌رسد، در جامعه‌ای که زنان همیشه از حقوق اولیه خود محروم بوده‌اند، در جامعه‌ای که هنوز قانون منع خشونت علیه زنان در مجلس خاک می‌خورد هیچ کس زحمت بررسی و تصویب آن را به خود نمی‌دهد، این زنان تاثیرگذار ناگهان از کجا رسیدند و به کجا رفتند؟
در نظام مردسالار ما که زنان همیشه در کنج خانه تعریف شده‌اند و نهایت وظیفه شان فرزندآوری و پرورش فرزند بوده است، تاثیرگذاری چه معنایی می‌تواند داشته باشد و اصلا بر چه اصولی استوار است. اگر قرار بود زنان تاثیرگذار ممالک دیگر در این کنگره دعوت شده و مورد تشویق قرار بگیرند که برگزاری این کنگره در شرایط کنونی جامعه ما نمی‌تواند توجیه قابل قبولی داشته باشد. جایزه 20 هزار یورویی برندگان این کنگره از کجا و چگونه تامین شده است، اگر همسر رییس دولت برگزار‌کننده این کنگره بوده‌اند، زیر چه عنوانی و با کدام بودجه این کار انجام شده است، اینها همه سوالاتی است که کسی باید به آنها پاسخ دهد تا حدس و گمان‌ها در این رابطه به پایان برسد.
بازی با کلمات چاره کار نیست
نوشین صدقی، روانشناس و فعال حوزه زنان درباره دلایل برگزاری این کنگره به «تعادل» می‌گوید: برگزاری چنین مراسم‌هایی بیشتر از آنکه جنبه اجتماعی و اقتصادی داشته باشد، جنبه روانی دارد. اما نوع برگزاری این کنگره بیشتر شبیه با بازی با کلمات است و این مساله نمی‌تواند مشکلات امروز زنان در جامعه ما را حل کند. به هر حال باید باور کنیم که زنان در جامعه ایران به معنای واقعی کلمه جایگاه مناسبی ندارند. ما هنوز از قتل‌های ناموسی و رفتارهای خشن رنج می‌بریم. نه اینکه این اتفاق در جای دیگری از دنیا رخ نمی‌دهد، اما مساله اینجاست که هر کشوری مسوول اتفاقاتی است که در داخل کشور خودش رخ می‌دهد.
او می‌افزاید: این کنگره در حالی برگزار می‌شود که چند روز قبل از آن یک مرد که سر همسرش را بریده و در شهر گردانده به دلیل رضایت ولی دم تنها به تحمل 8 سال و 2 ماه زندان از جنبه عمومی جرم محکوم می‌شود. این در حالی است که بارها و بارها فعالان حوزه زنان و همچنین کارشناسان این حوزه درباره چنین جرم‌ها و محکومیت‌های آن هشدار داده‌اند، این مجازات‌ها بازدارنده نیست.
این روانشناس در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: کدام زن تاثیرگذار بی‌نام و نشان از داخل کشور در این کنگره شرکت داشته است. ما نمی‌توانیم با این برنامه‌ها به زنان اعتماد به نفس بدهیم، ما باید قوانین را بازنگری کنیم، باید حق مشارکت زنان در کشور را افزایش دهیم تا آنها بتوانند از حقوق خود دفاع کنند و در چرخه پیشرفت جامعه نیز تاثیرگذار باشند.
نگاهی به آمارها بیندازید
صدقی با اشاره به این موضوع که شرایط اقتصادی بزرگ‌ترین ضربه روحی و روانی را به زنان وارد می‌کند، تاکید می‌کند: در این سه سالی که ما هم پاندمی کرونا را داشتیم و هم مشکلات اقتصادی هر روز بیشتر از روز قبل شده است، چه کسی به وضعیت زنان در این شرایط توجه کرده است. چند درصد از مسوولان به این مساله که ممکن است همین فشارهای اقتصادی باعث افزایش خودکشی، فحشا و... در بین زنان شود توجه کرده‌اند. اصلا در این زمینه مطالعه‌ای انجام شده است.
او می‌افزاید: ما نمی‌توانیم یک جانبه به قاضی برویم و راضی برگردیم. این کنگره و برگزاری چنین برنامه‌هایی در شرایطی که اکثر زنان ایران از فقر و تبعیض رنج می‌برند، نمی‌تواند واقعیت جامعه ما را عوض کند یا رنگ و بوی بهتری به آن بدهد.
این تصویر با هزینه رفو نمی‌شود
سعیده مرادی، پژوهشگر اجتماعی در این رابطه به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه وضعیت زنان ایران و رفتاری که با آنها در کشور ما شده است باعث شده تا جامعه جهانی نسبت به این قضیه حساسیت به خرج دهد، همین حساسیت باعث شد تا دولتمردان به این فکر بیفتند که با برگزاری چنین مراسمی این تصویر را ترمیم و رفو کنند، در حالی که نمی‌توان با برگزاری یک کنگره و برنامه‌های پرهزینه واقعیت را مخفی کرد. این تصویر با هزینه‌های بالا رفو نمی‌شود، این تصویر با یک اراده جمعی و توجه به نیازهای زنان جامعه قابل ترمیم است. او می‌افزاید: ما سال‌هاست در ایران از شکاف جنسیتی رنج می‌بریم، ما سال‌هاست که از حقوق نابرابر شکوه می‌کنیم، ما سال‌هاست که به اسم غیرت و تعصب و... مورد آزار و اذیت و حتی قتل قرار می‌گیریم، حال با برگزاری یک کنگره می‌خواهیم تمام این مشکلات را از بین ببریم و به دنیا نشان دهیم که زنان ایرانی هیچ مشکلی ندارند.
دنیا واقعیت‌ها را باور می‌کند
این پژوهشگر اجتماعی در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: فرانسه قبول دارد که میزان خشونت خانگی نسبت به زنان در کشورش آمار بالایی دارد، در واقع تلاشی برای مخفی نگه داشتن این آمار نمی‌کند، در کشورهای دیگر هم این وضعیت هست، در آن کشور‌ها هم فعالان و کنشگران تمام تلاش خود را می‌کنند تا به این تبعیض‌ها خاتمه دهند، اما متاسفانه در کشور ما مسوولان از اساس و بنیان منکر وجود چنین مشکلاتی می‌شوند.
او می‌افزاید: یک ضرب‌المثل قدیمی هست که می‌گوید «نه سرم را بشکن و نه دامنم را پر از گردو کن» این حکایت زنان سرزمین ماست، انواع تبعیض‌ها و کوتاهی‌ها در مورد آنها صورت می‌گیرد و بعد می‌خواهیم با برگزاری یک کنگره یک روزه به زنان دنیا نشان دهیم که ایران بهشت برین زنان است. نه تنها ایران که هیچ کشوری بهشت برین زنان نیست. این واقعیتی است که باید بپذیریم.
«زن تاثیرگذار» بیشتر کارکرد روانی دارد
سیمین کاظمی، جامعه شناس و فعال حوزه زنان نیز به خبرآنلاین گفت: اینکه همسر رییس دولت میزبان این مراسم بوده است، در جمهوری اسلامی یک پسرفت است. در واقع یکی از دستاوردهای انقلاب سال پنجاه و هفت قرار بود این باشد که زنان صرفا به واسطه وابستگی‌های ژنتیکی و سببی مثل همسر شاه و دخترشاه و خواهر شاه در صحنه سیاسی و اجتماعی حاضر نشوند و حضور سیاسی‌شان به واسطه شایستگی خودشان باشد. اما اکنون شاهد آن هستیم که همان روابط قبل از انقلاب احیا شده‌اند و زنانی به صحنه سیاسی راه می‌یابند که وابستگان مقامات سیاسی هستند. در دهه‌های اخیر چنین شکلی از حضور منسوبان زن مقامات سیاسی به‌طور اعلام نشده رایج بوده است. اما در مورد همسران روسای جمهور تاکنون لااقل برای حفظ ظاهر، چنین عنوانی در دستگاه سیاسی جمهوری اسلامی وجاهت نداشته است، حالا در این کنگره و با ورود همسر آقای رییسی این حفظ ظاهر نه تنها در مورد وی کنار گذاشته شد، بلکه عنوان همسر رییس دولت یا بانوی اول برای نخستین‌بار به رسمیت شناخته شده است که این قطعا یک پیشرفت نیست.
کاظمی تاکید کرد: به نظرم کارکرد و تاثیر «زن تاثیرگذار» بیشتر کارکرد روانی و بهبود اعتمادبه نفس زنان است. یعنی در نظام فرهنگی و اجتماعی مردسالاری که متکی به کلیشه‌های جنسیتی است و توانایی‌های زنان دست کم گرفته می‌شود، زنان تاثیرگذار عموما کسانی هستند که مرزبندی‌های جنسیتی را شکسته‌اند و توانسته‌اند با ورود به حیطه‌های فعالیت مردانه، قابلیت‌ها و توانمندی‌های زنان را اثبات کنند، مانند زنان دانشمند، هنرمند، اندیشمند، نظریه پرداز، سیاستمدار و....
او افزود: کارهای نمایشی و تبلیغاتی و مصرف پول‌هایی که سرمایه عمومی است در چنین راه‌هایی نه فایده‌ای به حال زنان دارد و نه چیزی را تغییر می‌دهد. بهتر است اگر مسوولان به فکر زنان هستند، بازنگری جدی در رویکرد به مساله زن به عمل بیاورند. به جای این کارها بهتر است مسوولان سعی کنند صدای زنان را بشنوند و به مطالبات آنها پاسخ شایسته بدهند. زنان ایرانی خواستار آزادی و حق اختیار بر بدن و زندگی و حقوق برابر با مردان هستند. زنان می‌خواهند از این الصاق شدن به خانواده رها شوند و به عنوان انسان آزاد و صاحب حق شناسایی شوند.
