زنان سرگردان میان بایدها و نبایدها

مریم شاهسمندی| وقتی از زنان سخن می‌گوییم اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد مساله حقوق زنان است. حقوق اجتماعی و انسانی آنها، حقوق شهروندی، حقوقی که باید رعایت بشود اما در کشورهایی هم که خود را مهد دموکراسی می‌دانند چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. در ایران هم مساله همیشه به پیچیدگی‌هایی رسیده که بسیاری را از بحث کردن در این باره منصرف کرده است.

بحث حقوق زنان همیشه پر از اما و اگرها و باید و نبایدهایی است که مردان تعیین می‌کنند. اینکه یک روز در سال را به عنوان روز زن نامگذاری کنیم اما در تمام روزهای دیگر سال حقوق زنان را نادیده گرفته و به آنها لقب شهروندان درجه دو بدهیم دردی را از این جامعه خسته از تبعیض دوا نمی‌کند.

قوانینی که در این زمینه در کشور ما وضع شده‌اند، به درستی اجرا نمی‌شوند. همیشه هستند کسانی که این قوانین را دور زده و هزار و یک دلیل برای اجرایی نشدن آن بیان می‌کنند. همین قانون «منع خشونت علیه زنان» چقدر در جامعه ما اجرا شده است. وقتی هنوز سالانه ده‌ها زن و دختر در همین جغرافیا موضوع قتل‌های ناموسی می‌شوند. وقتی بسیاری از زنان در محیط‌های کار مورد انواع آزارها قرار می‌گیرند.

 وقتی آزارگران به راحتی می‌توانند با بهانه‌های ناموسی و ... از زیر بار مجازات شانه خالی کنند. اینها همه حقوقی است که از زنان سرزمین ما دریغ می‌شود و قوانینی که برای آنها وضع شده نه تنها اجرایی نمی‌شود که هیچ حمایت قانونی هم برای اجرای آنها صورت نمی‌گیرد. اما وقتی پای سخنرانی به میان می‌آید، همیشه این مردان هستند که از کرامت زن و مقام شامخ او سخن به میان می‌آورند اما در عمل آنچه اتفاق می‌افتد، رفتارهای قهرآمیز، باید و نبایدهای دستوری و... است که به زنان تحمیل می‌شود در این بین آنها هیچ حقی هم برای اعتراض ندارند.

جامعه مردسالار نه تنها در ایران که در اکثر نقاط دنیا سعی بر آن دارد تا نقش اجتماعی زنان در پیشرفت جوامع را نادیده گرفته و کم رنگ جلوه دهد. این در حالی است که زنان حتی در خانه هم پر رنگ‌ترین نقش را ایفا می‌کنند چرا که مسوولیت پرورش انسان‌هایی را به عنوان فرزند بر عهده دارند که قرار است آینده ساز جامعه‌ای باشند که در آن زندگی می‌کنند. پس مخدوش کردن نقش زنان در جامعه تلاشی باطل به نظر می‌رسد هر چند که خیلی‌ها به آن اهتمام می‌ورزند.

روز زن برای بزرگداشت مقام واقعی زن در نظر گرفته شده نه برای اینکه مردان بیایند و در مورد اینکه زن‌ها چرا و چگونه باید زندگی کنند، سخن بگویند. بزرگداشت مقام زن باید در جامعه نمود عینی داشته باشد. وقتی هر سرپیچی با برخوردهای قهرآمیز و تهدید‌های پلیسی همراه می‌شود دیگر نمی‌توان در مورد بزرگداشت مقام زن ادعایی را مطرح کرد.

زنان هم نیمی از جمعیت جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند که در آن زندگی جریان دارد، مردان چه بخواهند و چه نخواهند، زنان در این جریان زندگی نقشی پر رنگ داشته و دارند و هیچ کس نمی‌تواند این نقش را از آنها بگیرد یا آن را مخدوش کند. زنان هم به همان میزان که مردان حق حیات و زندگی در جامعه را دارند از این حق برخوردارند، آنها هم حقوق شهروندی دارند، آنها هم باید از حقوق انسانی بهره مند باشند. جامعه‌ای در این زمینه موفق عمل می‌کند که قبل از هر چیز به انسان بودن افراد بها بدهد و بعد به جنسیت آنها.

زنان این سرزمین همیشه و در همه حال نقش پررنگی در ارتقا اجتماعی و اقتصادی و سیاسی آن داشته‌اند. نمی‌توان این نقش را نادیده گرفت و از کرامت زنان گفت. نمی‌توان این نقش را نادیده گرفت و از جایگاه والای زنان صحبت به میان آورد. زنان هر جا که باشند، چه در بالاترین رده‌های اجتماعی چه در چارچوب خانه پررنگ‌ترین نقش‌ها را در جامعه ایفا می‌کنند و این حقیقت هیچ‌وقت قابل انکار نیست.