قیمت خوراک گاز باید شناور و واقعی شود

گلناز پرتوی مهر| اگر زنجیره ارزش متانول توسعه پیدا کند و شرکت‌هایمان در زمینه پایین دستی این ماده فعال شوند، این امر می‌تواند برایمان سودآوری داشته باشد. اما صادرات متانول به صورت یک ماده اولیه پتروشیمی در شرایط فعلی که قیمتش در بازارهای جهانی افت کرده است، سودی برایمان ندارد. ما می‌توانیم با اعمال یک سری اصلاحات در شرکت‌های پتروشیمی فعلی، آنها را بهره ور کنیم اما تداوم تولید متانول با رانت خوراک در پتروشیمی‌های متانولی در شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.

به گزارش خبرنگار«تعادل» به زعم برخی کارشناسان، شرکت‌های پتروشیمی در کشور ما در شرایط بدی رشد کرده‌اند و به مانند فرزندی ناقص به حمایت‌های همه جانبه دولت و رانت خوراک و انرژی ارزان قیمت وابسته هستند. این وابستگی به عدم توسعه زنجیره ارزش این صنایع، بهره مندی خارجی‌ها از یارانه دولتی انرژی در ایران، عدم مدیریت مصرف انرژی، بی علاقگی صنایع به تولید محصولات با فناوری بالا و مشکلات دیگر منجر شده است.

از سوی دیگر، این رانت خوراک و سوخت ارزان قیمت، کاهش درآمدهای پایدار دولت و بروز تورم را در پی داشته که عواقب خطرناکی برای کشور دارد. یکی از مهم‌ترین نتایج اعطای گاز ارزان به شرکت‌های پتروشیمی این است که آنها در لایه‌های اول تولید مانده‌اند و انگیزه‌ای برای توسعه زنجیره ارزش محصولات‌شان ندارند.

با توجه به اینکه این شرکت‌ها گاز را با قیمت بسیار پایین و تقریباً رایگان در اختیار دارند و به فروش محصولاتشان در بازارهای بین المللی می‌پردازند، تولید مواد اولیه پتروشیمی مانند متانول و عرضه آنها به بازارهای جهانی برایشان سودآور است. اما این سود به جیب شرکت‌های پتروشیمی می‌رود و با توجه به ارایه رانت خوراک به وجود می‌آید. بنابراین، کشور از این بابت سودی نمی‌برد. زیرا گاز را با قیمت یارانه‌ای در اختیار شرکت‌های پتروشیمی قرار می‌دهد تا آنها متانولی را تولید کنند که قیمتش در بازارهای جهانی از گاز کمتر است! نظرات جواد سلیمان پور را به عنوان یک کارشناس حوزه انرژی در ادامه در خصوص این موضوع می‌خوانید.

سلیمان پور در گفت‌وگو با خبرنگار«تعادل» ضمن اشاره به این موضوع که قطعاً بر اساس مولفه‌های اقتصادی اینکه ما گاز را به عنوان یک ماده ارزشمند در اختیار پتروشیمی‌ها قرار دهیم و آنها به تولید متانولی بپردازند که قیمتش الان در بازارهای بین‌المللی کمتر از گاز است، توجیهی ندارد، تصریح کرد: اگر زنجیره ارزش متانول توسعه پیدا کند و شرکت‌هایمان در زمینه پایین دستی این ماده فعال شوند، این امر می‌تواند برایمان سودآوری داشته باشد.

وی ادامه داد: اما صادرات متانول به صورت یک ماده اولیه پتروشیمی در شرایط فعلی که قیمتش در بازارهای جهانی افت کرده است، سودی برایمان ندارد. ما می‌توانیم با اعمال یک سری اصلاحات در شرکت‌های پتروشیمی فعلی، آنها را بهره ور کنیم اما تداوم تولید متانول با رانت خوراک در پتروشیمی‌های متانولی در شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد. 

وی در مورد پیشنهاد برخی کارشناسان مبنی بر اینکه در ماه‌های سرد سال به ارایه گاز به نیروگاه‌ها بپردازیم و پتروشیمی‌ها به اورهال کردن و تعمیرات اساسی مشغول شوند، گفت: این موضوع نیاز به بررسی‌های دقیقی دارد تا ابعاد هزینه فرصتش مشخص شود. لزوم توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی حرف درستی است و باید به سمت فاصله گرفتن از خام فروشی حرکت کنیم. این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیقی است. باید سیاست‌گذاری‌های هدفمندی در راستای توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی داشته باشیم و ابزارهای مورد نیاز در این زمینه نیز در کشور وجود دارد. ما در تولید مواد پتروشیمی در بخش بالادستی شرایط خوبی داریم و باید به سمت توسعه بخش‌های پایین دستی حرکت کنیم. در این بخش تکنولوژی اهمیتش بیشتر می‌شود و باید به نحوی به دانش مورد نیاز دست پیدا کنیم. 

وی در خصوص قیمت خوراک پتروشیمی‌ها خاطرنشان کرد: باید با توجه به واقعیات موجود فرمولی برای تعیین نرخ خوراک این شرکت‌ها ایجاد کنیم. در این فرمول هم باید منافع کشور در نظر گرفته شود و هم منافع شرکت‌های پتروشیمی را ببینیم. قیمت خوراک پتروشیمی‌ها باید طوری مشخص شود که زمینه را برای ادامه حیات پتروشیمی‌ها به وجود بیاورد و از طرف دیگر، درآمدهای کشور را به حداکثر برساند که باید در بودجه امسال نیز موردتوجه قرار گیرد. بنده با یک موضوع موافق هستم و آن هم اینکه اولا باید فرمول خوراک شناور باشد و به شرکت‌های پتروشیمی جدید که با همان تکنولوژی‌های قدیمی و نرخ خوراک ارزان برنامه‌ریزی می‌شوند، نباید مجوز بدهیم. نرخ خوراک برای شرکت‌های پتروشیمی که قرار است کارشان را شروع کنند، باید به صورت واقعی مشخص شود و نباید به ارایه خوراک ارزان قیمت به آنها مبادرت کنیم. باید نرخ خوراک برایشان طوری مشخص شود که منافع کشور تأمین شود.