نقش جایگزین ایران برای مشتریان نفتی در جهان/ آیا بازار برای صادرات نفت ایران مهیاست؟

متأسفانه کشور ما از فناوری‌های جدید بهره مند نیست به همین دلیل هزینه تولید نفت خام نیز به همین میزان بالا می‌رود، ضمن آنکه ما در دسته کشورهای تولید‌کننده عمده گاز قرار نداریم و کشورهایی که تولید‌کننده عمده گاز نیستند و صادرات به سایر کشورها ندارند نمی‌توانند توفیقی در فروش نفت نیز داشته باشند.

محمود خاقانی، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار داشت: کشور ما ظرفیت بیش از سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز را دارد، اما داشتن ظرفیت و توان تولید متفاوت است یعنی نمی‌توانیم ادعا کنیم ۳ میلیون بشکه تولید و فروش داریم اما می‌توانیم بگوییم که چنین ظرفیتی وجود دارد. از این حیث باید به چند مساله پرداخت یکی آنکه بازار قدرت جذب ما را در این برهه از زمان دارد؟ زیرا کشور ما تنها بازار شرق را دارد که چین و هند خریداران اصلی نفت ما به شمار می‌آیند، اما در حال حاضر چین نیاز خود را از عربستان و روسیه تأمین می‌کند.

وی تصریح کرد: عربستان به دلیل اینکه به حمایت‌های سیاسی چین نیاز دارد نفت خود را با قیمت رقابتی به این کشور می‌فروشد، روسیه هم به دلیل بهره مندی از فناوری‌های جدید هزینه‌های خود را به‌شدت کاهش داده است، به همین دلیل هر تخفیفی برای فروش نفت داشته باشد سود کرده است و هند هم نفتی که از روسیه وارد می‌کند را فرآوری کرده و به اروپا صادر می‌کند یعنی اروپاییان همچنان به نفت روسیه وابسته‌اند.

خاقانی با اشاره به اینکه در حال حاضر بازار به دست روسیه است و از آن به درستی استفاده می‌کند در این زمینه توضیح داد: در حال حاضر روسیه یکی از کشورهایی است که بیشترین سهم را در فروش نفت و فرآورده‌های نفتی و گازی را دارد و اکنون روسیه امریکا را متهم به خرابکاری خطوط انتقال گاز نورد استریم کرده است و امکان صادرات نفت از آن خط به آلمان وجود ندارد.

وی گفت: با این وجود قیمت گاز طبیعی در اروپا بسیار بالا رفته و بر روی قیمت فرآورده‌های نفتی تأثیر گذاشته، در صورتی که در گذشته قیمت نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بازار تعیین‌کننده بود، به همین دلیل اکنون کشورهایی پیروز میدان هستند که از فناوری‌های نو بهره مندند.

این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه در گذشته نفت خام و فرآورده‌های آن بر قیمت گاز طبیعی تاثیرگذار بودند در حالی که اکنون قیمت گاز طبیعی بر نفت خام و فرآورده‌های آن تاثیرگذارند در این زمینه توضیح داد: متأسفانه کشور ما از فناوری‌های جدید بهره‌مند نیست به همین دلیل هزینه تولید نفت خام نیز به همین میزان بالا می‌رود. ضمن آنکه ما در دسته کشورهای تولید‌کننده عمده گاز قرار نداریم و کشورهایی که تولید‌کننده عمده گاز نیستند و صادرات به سایر کشورها ندارند نمی‌توانند توفیقی در فروش نفت نیز داشته باشند.

خاقانی بیان داشت: با توجه به اقبال روسیه در تولید گاز طبیعی و بهره‌مندی از فناوری‌های جدید برای کاهش قیمت‌ها، برخی از کارشناسان معتقدند دلیل انفجار خط لوله گاز نورد استریم به این دلیل بوده که کشورهای اروپایی انرژی خود را از اوکراین تأمین کنند در صورتی که چنین اتفاقی نیفتاد و روسیه نیز به اهداف خود در شرق اوکراین رسیده است و اکنون شاهدیم که امریکا و اروپا تنها شعار می‌دهند.

وی عنوان کرد: ما می‌توانیم با استفاده از ظرفیت نفتی تولید خود را بالا برده و از آن بهره مند شویم، اما یک پرسش وجود دارد، آیا بازار برای صادرات نفت ما مهیا است؟ زیرا به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی زمینه‌های لازم برای تمایل مشتریان نفت وجود داشته باشد. به همین دلیل ما در بازار به تک محموله‌ای فعالیت داریم، یعنی مشتریان برای تأمین نفت خام قراردادهایی را به صورت بلندمدت و میان مدت با کشورهای تأمین‌کننده منعقد کرده و در صورتی که با کمبود نفت خام مواجه شوند از ما نفت خریداری می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: به همین دلیل ایران به عنوان کشور دایم نمی‌تواند مورد اقبال قرار گیرد و همواره نقش جایگزینی را به دوش می‌کشد و همچنین باید در نظر داشت که مشتری‌های ایران مشتری‌های ثابتی نیستند و همین امر مزید بر علت می‌شود تا با افزایش تولید نفت توفیقی در فروش آن نداشته باشیم.