کوچ اجباری به پلتفرمهای داخلی کلید می‌خورد؟
طبق گفته رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران، قابلیت‌هایی در پیام‌رسان‌های داخلی در حال شکل‌گیری است که موارد مشابه خارجی فاقد آن هستند؛ با وجود این عضو کمیسیون اینترنت و انتقال داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با اشاره به تلاش دولت برای استفاده کسب‌وکارها و مردم از پلتفرمهای داخلی معتقد است با دستور نمی‌توان مردم را به نرم‌افزارهای داخلی کوچ داد.
پس از فیلتر اینستاگرام و واتساپ، وزارت ارتباطات بر حمایت خود از پیام‌رسان‌های بومی افزوده است تا بتواند به آنها برای جذب کاربر کمک کند. برخی از کارشناسان و فعالین این حوزه باور دارند فیلتر اینستاگرام و واتساپ، سهم مهمی در افزایش تعداد کاربران پیام‌رسان‌های بومی داشته‌اند.
البته موضوع حمایت از پلتفرمهای داخلی طی سال‌های گذشته مطرح بود اما این موضوع زمانی شدت گرفت که چند سال قبل تلگرام با محدودیت‌هایی روبرو و همین موضوع لزوم حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی را داغ کرد.
یکی از دلایلی که در گذشته برای محدود کردن این پیام‌رسان خارجی اعلام شد، رفع انحصار از این پیام‌رسان بود که سبب شد موضوع حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی مطرح شود. به همین دلیل، مسوولان روش‌های مختلفی را برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی در نظر گرفتند.
در این راستا شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای را در راستای این حمایت در نظر گرفت و همچنین شرکت ارتباطات زیرساخت با اشاره به مصوبه شورای عالی فضای مجازی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی اعلام کرد براساس این مصوبه، کمک‌هایی مانند وام پنج میلیارد تومانی، پهنای باند مناسب و فضای هم مکانی به صورت رایگان ارایه و تعرفه مصرف دیتا به یک سوم تعرفه اینترنت کاهش یافت.
وزارت ارتباطات با تمام قوت برای حمایت از زیست‌بوم پیام‌رسان‌های داخلی و تولید داخل پای کار آمد و وزیر ارتباطات همه دستگاه‌های زیرمجموعه خود را ملزم کردند که کمک شود.
به همین دلیل جلسات متعددی برای رفع موانع قانونی ناشی از واگذاری رایگان امکانات به پیام‌رسان‌های داخلی در هیات‌مدیره زیرساخت برقرار شد و بعد از تصویب موضوع در هیات‌مدیره، اختصاص پنج میلیارد تومان وام وجوه اداره شده، ارایه ۵۰ گیگابیت بر ثانیه پهنای باند داخلی برای هرکدام از پیام‌رسان‌ها به صورت پلکانی ۱۰ گیگابیتی و در نظر گرفتن پنج گیگ اینترنت به صورت پله‌های یک گیگی به تصویب رسید که مستلزم آن بود که هریک از پیام‌رسان‌ها درخواست‌های خود را در هر بخش ارایه کنند.
حمایت از پلتفرمهای داخلی با محدودیت برای نمونه‌های خارجی
حمایت دولت برای ارتقاء و حمایت از پلتفرمهای داخلی ادامه داشت اما این مسیر طی چند ماه گذشته به دلیل ایجاد محدودیت برای واتساپ و اینستاگرام از سوی مراجع ذی صلاح شتاب بیشتری به خود گرفت و بارها از سوی مسوولان مربوطه گفته شد پلتفرمهای داخلی تقویت و حمایت می‌شوند و در این مدت کیفیت پیام‌رسان‌ها هم به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است.
درنهایت آیین‌نامه حمایت از کسب و کارهای اینترنتی در تاریخ ۱۰ آبان رونمایی شد که درباره جزییات آن می‌توان گفت شامل ۱۴ ماده و ۳۰ نوع حمایت دولتی از کسب و کارها و پلتفرمهای داخلی می‌شود. اما در آیین‌نامه حمایت ویژه‌ای برای سکوها مشمول درنظرگرفته شده است و آنها می‌توانند از مزایای قانونی حضور در پارک‌های علم وفناوری برخوردار شوند.
در واقع به منظور حمایت و برخورداری سکوها از مزایای استقرار در پارک‌های علم و فناوری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است شرایط پذیرش و استقرار دفترهای اصلی و شعب پلتفرمهای مشمول را در پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات یا شعب استانی آن فراهم کند. در همین رابطه سازمان فناوری اطلاعات ایران به تازگی اعلام کرده است، نشستی مشترک با حضور سکوهای مشمول داخلی و بانوان کارآفرین از جمله تولیدکنندگان، عرضه‌کنندگان و دیگر فعالان برگزار شد.
در این نشست دو سویه که به منظور هم‌افزایی برگزار شد، دوطرف، به بیان دیدگاه و نظرات خود پرداختند و محمد خوانساری، معاون وزیر ارتباطات نیز در این نشست، اظهار کرد: در حال حاضر به حد نیاز، زیرساخت‌های فنی فراهم است، اما دستیابی به وضعیت مطلوب چه برای این سکوها اعم از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی و چه برای کسب و کارهایی که به سکوهای داخلی مهاجرت کرده‌اند، نیازمند زمان بیشتری است. خوانساری گفت: در پیام‌رسان‌های داخلی قابلیت‌هایی در حال شکل‌گیری است که موارد مشابه خارجی فاقد آن هستند.
معافیت‌های مالیاتی برای کسب و کارها و استفاده از تخفیف‌های پستی در صورت خرید از فروشگاه‌های مستقر در این سکوها و همچنین کاهش سوءاستفاده‌های مالی موجود بر بستر خرید و فروش در این حوزه و ایجاد اطمینان برای مردم، از جمله این موارد هستند.
وی در خاتمه، بهبود وضعیت ابزارها، ویژگی‌ها و خدمات سکوهای داخلی را عامل مهمی در توسعه و گسترش کاربری آنها دانست و نسبت به برگزاری منظم نشست‌های هم‌افزایی در راستای حل مشکلات کسب و کارهای دیجیتال روی این سکوها تاکید کرد.
همچنین عیسی زارع پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه الان ارتباط صوتی و تصویری در پیام‌رسان‌های کشور برقرار است، اظهار کرد: روزانه چند میلیون تماس تصویری و صوتی انجام می‌شود، با کیفیت و روز به روز هم بر کیفیتشان می‌افزایند.
تمام زیرساخت‌های وزارت ارتباطات پای کار پیام‌رسان‌ها آمده تا بتوانند خدمات با کیفیتی را به مردم ارایه کنند. الان چهار تا پنج پیام‌رسان این کیفیت و قابلیت را دارند و ایتا هم بیشترین اقبال را بعد از روبیکا دارد، به زودی نسخه جدیدش ارایه می‌شود که تماس صوتی و تصویری در آن دیده شده است.
وزارت ارتباطات بر حمایت از پیام رسانهای بومی مصمم است
چندی پیش محمدحسن انتظاری عضو شورای عالی فضای مجازی گفته بود که همه اعضای شورا متفق‌القول هستند که پیام رسانهای داخلی باید تقویت شوند.
وی اظهار داشت: طبق بررسی‌ها و گزارش وزارت ارتباطات که در این جلسه ارایه شد، کیفیت و حجم ارتباطات پیام رسانهای داخلی افزایش یافته و این امیدوار‌کننده است که مردم نسبت به گذشته استقبال بیشتری از این پیام‌رسان‌ها داشته‌اند. عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به یکی دیگر از موارد مطرح شده در جلسه شورای عالی فضای مجازی گفت: در این جلسه تاکید شد که تمهیدات برای تقویت این پیام‌رسان‌ها و تقویت زیرساخت‌های آنها باید مورد توجه وزارت ارتباطات قرار گیرد. وزارت ارتباطات نیز از منظر تجهیزات حمایت‌هایی را از پیام‌رسان‌های داخلی خواهد داشت تا آنها بتوانند پاسخگوی استقبالی که شده باشند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به اینکه این پیام رسانها سرویس‌های پایداری ارایه می‌دهند و مخاطره‌ای هم روی آنها نیست، مردم از آنها استقبال می‌کنند. انتظاری همچنین اظهار داشت: موضوع دیگر جلسه این بود که خیلی از کسب و کارها در حال کوچ به پیام رسانهای بومی هستند و مشتریان آنها نیز توسعه پیدا کرده‌اند.
مردم با دستور به پیام‌رسان داخلی کوچ نمی‌کنند
با وجود این، عضو کمیسیون اینترنت و انتقال داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای معتقد است با دستور نمی‌توان مردم را به نرم‌افزارهای داخلی کوچ داد.
علی توسلی، با اشاره به تلاش دولت برای استفاده کسب‌وکارها و مردم از پلتفرمهای داخلی اظهار کرد: خیلی از روابط مردم بر این اپلیکیشن‌های خارجی بنا شده است. وقتی ارتباطات مردمی دچار اختلال شود، کل تجارت کشور تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ بنابراین درست نیست تصور کنیم فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. اولاً این دو اپلیکیشن پرمخاطب‌ترین شبکه‌های اجتماعی هستند. دوماً هیچ آلترناتیوی ساخته نشده که جذابیت لازم را برای کوچ مخاطبان به پیام‌رسان داخلی داشته باشد. ضمناً در شرایط بحرانی نمی‌توان مساله را حل کرد. ۱۵ سال فرصت بوده که جذابیت لازم را برای این اپلیکیشن‌ها ایجاد کنند و تبلیغات انجام دهند، اما این اتفاق نیفتاده است.
عضو کمیسیون اینترنت و انتقال داده با تأکید بر طرح جدید دولت برای حمایت بیشتر از پیام‌رسان‌های داخلی و ایجاد رقابت بین آنها گفت: این طرح وزیر ارتباطات چندان جدید نیست و این‌دست اپلیکیشن‌ها حدود ۱۰ سال قبل با حمایت‌های دولت ایجاد شده‌اند. تا جایی که به خاطر دارم در آن زمان حدود پنج میلیارد تومان به آنها وام داده شد، ولی الان میزان کاربران آنها ۱۰درصد کاربرانی هم نیست که در شبکه‌هایی مثل تلگرام و اینستاگرام حضور دارند. مساله این است که پیام‌رسان‌های داخلی باید با اپلیکیشن‌هایی مثل تلگرام رقابت کنند، نه موارد مشابه داخلی دیگر. او با اشاره به اینکه پیام‌رسان‌های داخلی باید بتوانند اعتماد مردم را جلب کنند، تأکید کرد که این فرآیند با دستور و تفهیم انجام نمی‌گیرد؛ بلکه فرآیند بسیار طولانی و پیچیده‌ای است.
به باور او مسوولان در یک پروسه ۱۵ تا ۲۰ساله شرایطی فراهم کردند که اکثر کاربران به شبکه‌های اجتماعی خارجی رفته‌اند. حال باید زمان کافی برای اعتمادسازی صرف شود. راه صدساله را یک‌شبه نمی‌توان طی کرد.
توسلی با تأکید بر اینکه اعتمادسازی برای پیام‌رسان‌های داخلی نیاز به نگاه جامعه‌شناسانه‌تری دارد، گفت: کوچ مردم به نرم‌افزارهای داخلی را به شکل دستوری نمی‌توان انجام داد.
