عرضه خودرو در بورس به نفع دولت

پیمان مولوی| در خصوص عرضه خودرو از طریق بازار سرمایه قرائت‌های مختلفی در کشورمان وجود دارد؛ برخی از تحلیلگران موافق عرضه خودرو در بازار سرمایه هستند و اعلام می‌کنند این موضوع در فضای غیر شفاف اقتصاد ایران، یک گام روبه جلو به سمت شفافیت بیشتر است.

در نقطه مقابل گروهی دیگر از تحلیلگران قرار دارند که اعلام می‌کنند در هیچ نقطه‌ای از جهان کالای خودرو در بورس عرضه نمی‌شود، بلکه این سهام شرکت‌های خودروسازی است که وارد بازار سهام می‌شود. بنابراین ضرورتی برای عرضه خودرو در بورس وجود ندارد.

اگر منظور این است که بورس کالا شفاف‌تر از خیمه شب‌بازی قرعه‌کشی خودرو در شرایط فعلی است، بله می‌توان گفت عرضه خودرو در بورس، مطلوب است. اما باید دید این تصمیم چه نفعی برای مردم دارد. در تمام دنیا واردات خودرو آزاد است، بازار رقابتی وجود دارد و مردم می‌توانند انتخاب داشته باشند. ضمن اینکه در عرصه جهانی خودرو یک کالای مصرفی است نه سرمایه‌ای. اما در ایران اتفاقی که رخ می‌دهد این است که اگر دلار، 10درصد گران شود، ماشین 40درصد گران می‌شود.

دلیل این گرانی عجیب هم انحصار و عدم واردات خودرو است. اگر دولت قصد دارد مشکل خودرو را برای مردم حل کند باید واردات خودرو را آزاد اعلام کند. مصوبه آخر مجلس درباره واردات خودروهای دست‌دوم، مطلوب است. اما هر زمان یک چنین مصوبه‌ای مطرح می‌شود، ذینفعان وارد عمل می‌شوند و طرح را به انحراف می‌کشانند. مردم ایران هم حق دارند بر اساس استانداردهای جهانی خودرو بخرند و از کیفیت بالای خودرو بهره‌مند شوند.

در حال حاضر خودروساز به دنبال کسب سود بیشتر است، دولت هم می‌خواهد کسری بودجه‌اش را جبران کند و منابع بیشتری تحت اختیار بگیرد، بنابراین اعلام می‌کند تا خودرو وارد بورس شود تا سود برآمده از خودرو، به جای اینکه در جیب سوداگران و کاسبان برود، وارد جیب دولت شود. در نقطه مقابل هم مخالفان عرضه خودرو در بورس، تلاش می‌کنند به سود سرشار چند نرخی بودن خودرو وصل شوند و سهم خود را ببرند.

در واقع عرضه خودرو در بورس، مغالطه شفافیت است. در دولت روحانی اشتباهی رخ داد و واردات خودرو ممنوع اعلام شد؛ این روند مشکل لاینحلی را در بازار خودرو به وجود آورده است که خروج از آن دشوار است. متاسفانه خودرو نه تنها بدل به یک کالای سرمایه‌ای شده بلکه شکل و شمایل کالایی استراتژیک هم به خود گرفته است. 

خودروی استاندارد خارجی در ایران یعنی امنیت افزون‌تر، یعنی بهینه شدن مصرف سوخت، یعنی آرامش بیشتر خانواده‌ها. دولت ابتدا باید واردات خودرو در ایران را آزاد اعلام کند. عرضه خودرو در بورس هم نه تنها مشکل این صنعت را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث افزایش مشکلات می‌شود. در این میان مردم در میان منازعه‌ای که میان دولت و سوداگران شکل گرفته، معلق مانده‌اند.

سوداگران از عرضه خودرو به صورت قرعه‌کشی و دو نرخی دفاع می‌کنند تا سود آن را کسب کنند. دولت هم تلاش می‌کند، جهت‌گیری سود خودرو را به سمت خود بچرخاند. بیچاره اما مردمی که نه به خودروی باکیفیت دسترسی دارند و نه به قیمت‌های مناسب.