بودجه و زیرساخت‌ها/ فراموش کردن ظرفیت‌های اقتصاد ایران باعث شده ما به این روز دچار شویم
علی‌اکبر نیکواقبال| در دنیایی که بسیاری از دولت‌ها، هدف اصلی و کلان خود را بر روی توسعه اقتصادی قرار داده‌اند و تمام برنامه‌ها بر همین محور قرار داده می‌شوند، آنچه که ما در تمام سال‌های گذشته در اقتصاد ایران اجرایی کرده‌ایم، به نوعی حرکت در مسیر مقابل بوده است. نگاهی به نحوه بودجه‌ریزی ما به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد.
در حالی که زیرساخت‌های ما به عنوان مبنای توسعه اقتصادی باید لحاظ شوند، عملا هر سال ما درگیر بودجه جاری هستیم و اولویت زیرساخت‌ها را فراموش می‌کنیم. وقتی از زیرساخت صحبت می‌کنیم باید توجه داشت که باید این حوزه را در دو بستر کاملا جداگانه ببینیم. از سویی هر کشور باید در برنامه‌ریزی خود برای توسعه، به افزایش توان‌بخش خصوصی، بالا رفتن میزان تولید و حرکت به سمت اهداف کلان حرکت کند.
در چنین شرایطی دولتی که هزینه‌های بالایی دارد و حجم بالایی از اقتصاد را به خود اختصاص داده و بودجه فراوانی را صرف مواردی می‌کند که اولویت‌دار نیستند، قطعا شانسی برای رقابت در عرصه جهانی ندارد. ما باید با چابک‌سازی اقتصاد ایران و کوچک کردن دولت و استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان زیرساخت‌های لازم برای توسعه اقتصادی فراهم کنیم.
در کنار آن، دولت ما عملا درآمدهای پایدار را فراموش کرده و تا پول نفت وجود دارد هیچ کس به فکر مالیات و مولدسازی و چابک‌سازی نمی‌افتد و تنها در شرایط سخت اقتصادی این گزینه‌ها آن هم برای مدتی کوتاه مطرح می‌شوند. وقتی در سال‌های گذشته، دسترسی به درآمدهای نفتی کاهش یافت، راه‌های دیگری به کمک آمدند که باز هم در بلندمدت فراموش می‌شوند.
ما دیدیم که در سال‌های اخیر و در جریان بحث پیرامون بودجه، دو قوه مجریه و مقننه تاکید زیادی بر اصلاحات ساختاری داشتند اما این اصلاحات صرفا در حد شعار باقی ماند و احتمالا این موضوع در حال حاضر نیز با همین خطر مواجه است. وقتی ما برای نفت جایگزین طراحی نکرده‌ایم مشکلاتی که امروز با آن دچار هستیم نیز طبیعی است.
این در شرایطی است که اقتصاد ایران ظرفیت‌های بسیار گسترده‌ای دارد. فراموش کردن این ظرفیت‌ها باعث شده که ما به این روز دچار شویم و تا زمانی که راهی برای به کار‌گیری این ظرفیت‌ها و عبور از مشکلات و محدودیت‌ها پیدا نکنیم، هر سال با مشکلات جاری دست و پنجه نرم می‌کنیم و با عبور از بحران دوباره همه مسائل کلان را فراموش می‌کنیم. روند کلان تا اصلاح نشود، مشکلات نیز پا بر جا خواهند ماند.
