کاهش دستوری قیمت‌ها کار نمی‌کند

گلی ماندگار|

 این گزارش میدانی از سوپرمارکت‌ها و مغازه‌هایی است که مردم اقلام معیشتی خود را از آنجا تهیه می‌کنند، از فروشگاه‌های همیشه تخفیف گرفته تا سوپرمارکت‌های لوکس. طی روزهایی که قیمت دلار بی‌وقفه رو به افزایش بود این معیشت مردم بود که هر روز بیشتر از روز قبل تحت تاثیر این افزایش قیمت قرار می‌گرفت.

هر چند که این افزایش قیمت باعث شد تا رنگ و بوی فرا رسیدن سال نو از بازارهای همیشه شلوغ کشور هم رخت بر بندد و جای خود را به سوت و کوری کسب و کارهایی بدهد که شب عید موقع بیشترین فروش و سود سالانه شان بود. اما قیمت دلار مهار شد، دولت با هر ترفندی بود توانست دلار را از مرز 60 هزار تومان به 50 هزار تومان برساند، اما این کاهش قیمت دستوری نتوانست تاثیری بر معیشت مردم داشته باشد، افزایش قیمت برخی اقلام خوراکی طی هفته‌های گذشته به‌شدت سبد غذایی مردم را تحت تاثیر قرار داده است، از رب و روغن گرفته تا قند و شکر و تخم‌مرغ. اینها کالاهای لوکس نیستند، اینها اجناسی هستند که مردم برای تهیه وعده‌های غذایی خود به آن احتیاج دارند، اما افزایش قیمت این اقلام باعث شده تا سبد خرید خانوار باز هم کوچک و کوچک‌تر شود. مساله اینجاست که نرخ‌های مصوب از سوی فروشندگان رعایت نمی‌شوند و البته نظارت درستی هم در این زمینه صورت نمی‌گیرد، مثلا اینکه نرخ مصوب هر کیلو مرغ بین 63 تا 65 هزار تومان است اما در بازار آزاد این قیمت به 85 هزار تا 95 هزار تومان هم می‌رسد یکی از مواردی است که باید به آن توجه کرد. در حال حاضر مساله کنترل دستوری قیمت‌هاست که البته هر بار با شکست مواجه می‌شود اما دولت اصرار دارد که این رویه را ادامه دهد و در این بین تنها کسانی که آسیب پذیرتر و فقیرتر می‌شوند مردم هستند. 

   عدم رعایت قیمت‌های تنظیم بازار

قیمت هر شانه تخم مرغ 30 تایی در جدول تنظیم بازار 89 هزار تومان عنوان شده است اما وقتی برای خرید تخم‌مرغ به سوپر مارکت‌ها مراجعه می‌کنی هر شانه تخم‌مرغ بین 110 تا 120 هزار تومان فروخته می‌شود، به عبارتی هر دانه تخم‌مرغ بین 3 هزار و 500 تومان تا 4 هزار تومان قیمت دارد. مساله اینجاست که مسوولان نباید اجازه بدهند قیمت‌ها تا این اندازه با هم متفاوت باشند. وقتی نرخی مصوب می‌شود باید در تمامی مغازه‌ها آن نرخ مصوب اجرایی شود اما ...

تقریبا سه هفته از زمانی که قیمت هر کیلو گوشت گوسفند مرز 500 هزار تومان را رد کرد می‌گذرد، هر چند این مساله موجی از هیاهو را به دنبال داشت اما وقتی گوشت‌های برزیلی وارد بازار شد دیگر قیمت گوشت گوسفند به نرخ سابق بازنگشت، حالا اگر برای خرید گوشت مراجعه کنید قیمت‌ها بین 370 هزار تا 440 هزار تومان متغیر است. البته گوشت‌های بسته‌بندی شده تنظیم بازار را می‌توانید با قیمت‌های 200 هزار تومان به بالا تهیه کنید اما متاسفانه این گوشت‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند.

   آشغال گوشت بسته‌بندی می‌کنند

نسرین علایی، یکی از کسانی که گوشت‌های بسته‌بندی با قیمت تنظیم بازار را خریده است به تعادل می‌گوید: وقتی گوشت را به خانه بردم و باز کردم دیدم که تنها تکه روی بسته‌بندی گوشت خوب است و زیر آن پر از چربی و آشغال گوشت بود. اگر قرار باشد برای آشغال گوشت 235 هزار تومان پول بدهم ترجیح می‌دهم یا یک کیلو گوشت خوب بخرم یا اگر پول ندارم اصلا نخرم، این رفتارها به نوعی توهین به مردم محسوب می‌شود. 

این خریدار در مورد گوشت‌های چرخ‌کرده هم می‌گوید: یک بسته گوشت چرخ‌کرده هم خریدم به قیمت 179 هزار تومان که البته پر از استخوان خرده بود. در واقع به اسم تنظیم بازار کالاهای بی‌کیفیت را به مردم می‌فروشند. این خودش به نوعی سوءاستفاده از عدم توانایی مردم در خرید است.

   روغن نباتی هر کیلو 450 هزار تومان

سعید برای خرید مایحتاج فروردین ماه به یکی از فروشگاه‌های بزرگ آمده است، او دلیل خرید خود از این فروشگاه را اجناس با قیمت تنظیم بازار می‌داند و به تعادل می‌گوید: البته مساله اینجاست که همین قیمت‌های تنظیم بازار هم برای خیلی‌ها گران است و توانایی خرید آن را ندارند، مثلا یک حلب روغن یک کیلویی اصیل 450 هزار تومان است. برنج از کیلویی 100 هزار تومان به بالاست و خرید لوازم شوینده و پاک‌کننده هم برای خیلی‌ها سخت شده است. 

او می‌افزاید: الان یک هفته‌ای می‌شود که دولت قیمت دلار را کنترل کرده اما قیمت اجناس مورد نیاز مردم اصلا پایین نیامده و هر روز هم رو به افزایش است. یک قوطی رب تا هفته گذشته 39 هزار تومان بود حالا 45 هزار تومان شده است. این رب را پارسال به قیمت 18 تا 20 هزار تومان می‌خریدیم و این افزایش قیمت‌ها واقعا کمر شکن است.

   دلال‌ها به کسی رحم نمی‌کنند

فریبرز ندایی، یکی دیگر از افرادی که برای خرید به فروشگاه آمده به تعادل می‌گوید: دلال‌ها به کسی رحم نمی‌کنند برای آنها سودشان مهم است و بس. متاسفانه اقتصاد ما دلال پرور است و در طی تمام این سال‌ها علی‌رغم وعده‌های داده شده هیچ دولتی نتوانسته دست دلالان را حداقل از مایحتاج معیشتی مردم کوتاه کند. این روزها تعداد افرادی که به دلیل فقر توان خرید ندارند و شرمنده خانواده خود می‌شوند رو به افزایش است. 

او می‌افزاید: به سبدهای خرید مردم نگاه کنید، قبلا در چنین روزهایی این سبدها لبریز می‌شد و برای پرداخت پول باید ساعت‌ها در صف می‌ایستادیم اما حالا میزان خریدها به قدری کم است که اصلا صفی مقابل صندوق‌ها تشکیل نمی‌شود. 

   میزان فروش نصف شده 

و اجاره‌بهای مغازه دو برابر

میدان هروی، پاسداران، محله‌ای نسبتا مرفه‌نشین، به یکی از سوپرمارکت‌ها سری می‌زنم، با توجه به بزرگی سوپر مارکت خلوت به نظر می‌رسد، شاید 3 یا 4 مشتری در آن باشند. یکی سیگار می‌خرد، دیگری یک بسته نان و یک پنیر خامه‌ای...

فریدون صاحب سوپر مارکت در پاسخ به سوالم در مورد میزان فروش و افزایش قیمت‌ها و... می‌گوید: اینجا منطقه مرفه‌نشینی است اما شاید باور نکنید از سال گذشته تا به حال فروش ما به نصف رسیده دیگر کسی خرید‌های کلی از ما نمی‌کند، اما از طرف دیگر صاحب مغازه اجاره‌بها را دو برابر کرده است. هر ماه به این فکر می‌کنم که بی‌خیال این کسب و کار شوم. زمانی داشتن سوپر مارکت با اینکه کار سختی بود اما سود خوبی هم داشت. اما حالا فقط سختی کار مانده و از سود خوب خبری نیست.

او می‌افزاید: نوشابه‌های انرژی زا از هفته گذشته تاکنون بیش از 8 هزار تومان گران شده‌اند. پنیر و لبنیات همین‌طور. آب معدنی افزایش قیمت داشته است. مشتری‌هایی که همیشه اکثر خریدهایشان را از اینجا انجام می‌دادند و در نهایت یک میلیون و یک میلیون و 200 پول پرداخت می‌کردند حالا اگر بخواهند همان خرید‌ها را انجام بدهند بیش از 2 میلیون و 500 باید پرداخت کننند به همین خاطر دیگر کسی از سوپر مارکت خرید کلی نمی‌کند. 

فریدون به پرتقال‌های روی پیشخوان اشاره می‌کند و می‌گوید: هر کدام اینها تقریبا دانه‌ای 12 هزار تومان قیمت دارد. این سیب‌ها دانه‌ای 8 هزار و 500 تومان. میوه‌ها با کیفیت است در واقع از میوه‌هایی که در میدان تره‌بار می‌فروشند کیفیت به مراتب بهتری دارد اما دیگر کسی از ما میوه نمی‌خرد، چون صرف ندارد. 

   لوازم شوینده از اول اسفند تاکنون  سه بار گران شده است

بهروز صاحب یکی دیگر از سوپر مارکت‌های مرکز شهر در مورد قیمت لوازم شوینده به تعادل می‌گوید: از اول اسفند تاکنون قیمت‌ها سه بار تغییر کرده است، یعنی هر بار جدید با قیمت جدید برای ما می‌آید. پودر لباسشویی از اول اسفند تاکنون نزدیک به 5 هزار تومان افزایش قیمت داشته است. مواد سفید‌کننده هم همینطور بین 5 تا 8 هزار تومان افزایش قیمت داشته‌اند. حتی دستمال‌های آشپزخانه که قبلا هر بسته آنها 12 تا 16 هزار تومان بود حالا 32 هزار تومان قیمت خورده است.  او می‌افزاید: به دلیل افزایش تقاضا در ماه‌های آخر سال همیشه قیمت لوازم شوینده و پاک‌کننده با افزایش همراه بوده اما امسال ماجرا فرق می‌کند و این افزایش قیمت یک بار صورت نگرفته. اینکه مشتری یک بار پودر لباسشویی را به قیمت 12 هزار تومان می‌خرد، بار بعدی باید 15 هزار تومان بدهد و بار سوم قیمت آن به بیش از 18 هزار تومان رسیده است باعث می‌شود فکر کند ما می‌خواهیم گران‌فروشی کنیم و این برای کسب و کار ما هم ضرر محسوب می‌شود.