تعریف از پلتفرم‌های داخلی در روز اختلال اینترنت
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعتقاد دارد پلتفرم‌های داخلی هیچ دست کمی از نرم‌افزارهای خارجی ندارند. زارع‌پور در روزی که اینترنت دچار اختلال بود، تأکید کرد که برخی از پلتفرم‌های داخلی، قابلیت‌های بیشتری از پیام‌رسان‌های خارجی دارند. او برای این امر نیز اینکه به تازگی قابلیت ویرایش پیام به واتس‌اپ اضافه شده است را مثال زد؛ البته او به قابلیت پیام‌رسانی مانند تلگرام اشاره نکرد.
عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیات دولت در گلایه به کندی هم‌گام‌سازی یک پلتفرم داخلی گفت: هر نرم‌افزار خارجی را هم باز کنید تا اطلاعات را از سرور بگیرد، چند ثانیه زمان می‌برد. او با بیان اینکه پلتفرم‌های داخلی هیچ دست کمی از نرم‌افزارهای خارجی ندارند، گفت: «من با قطعیت عرض می‌کنم بعضی از پلتفرم‌های داخلی حتی قابلیت‌های بیشتری از پیام‌رسان‌های خارجی دارند. به‌طور مثال واتس‌اپ چند وقت پیش نسخه جدیدی ارائه داد و ویرایش پیام اضافه کرد، اما ویرایش پیام، تماس صوتی و تصویری با کیفیت و استاتوس در پیام‌رسان‌های داخلی وجود دارد.
زارع‌پور باور دارد اینکه پیام‌رسان‌های داخلی توانسته‌اند چند ده میلیون نفر را در روز میزبانی کنند، اتفاق بزرگی است: ما تجربه میزبانی از میلیون‌ها کاربر را نداشتیم و در چند ماه اخیر به وجود آمده است. او در پاسخ به گلایه درباره مشکل دسترسی به برخی سایت‌های داخلی گفت: هر چیزی بگویید آنلاین برای شما چک می‌کنم، روحیه من اینگونه است. مطالبات باید واقعی شود. در پیام‌رسانی توسط سکوهای داخلی ما مشکل خاصی نداریم. ممکن است مقطعی یک اختلالی پیش‌آید که طبیعی است. هر ظرفیتی که در وزارت ارتباطات باشد اعم از سخت افزار، پهنای باند و زیرساخت برای پلتفرم‌ها فراهم می‌کنیم.
فیلترشکن عامل کاهش سرعت است
زارع‌پور با بیان اینکه وضعیت موجود باید ارتقا یابد که زمان‌بر است، اظهار داشت اگر مراجع بین‌المللی را نگاه کنید، سرعت اینترنت در یک سال گذشته افزایش یافته است: آنچه که مردم نسبت به آن شاکی هستند، استفاده یک عده از فیلترشکن بابت محدودیت‌هایی که پیش آمده است و طبیعتاً سرعت را کاهش می‌دهد. او در پاسخ به این سوال که خط او با فیلتر است یا بدون فیلتر، گفت: خیر من هم مثل مردم.
آمار کاربران فعال پیام‌رسان‌های داخلی
در عین حال روز گذشته مرکز ملی فضای مجازی جدیدترین آمار کاربران فعال پیام‌رسان‌های داخلی را اعلام کرد. آمار کاربران فعال پیام‌رسان‌های داخلی نشان می‌دهد ایتا 13 میلیون و روبیکا 20 میلیون کاربر فعال روزانه دارد. معاون مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به آخرین آمار پیام‌رسان‌های داخلی گفت ایتا و روبیکا به‌ترتیب بیش از 13 میلیون و 20 میلیون کاربر فعال روزانه دارند. قاسم خالدی معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوای مرکز ملی فضای مجازی، در گفت‌وگو با مهر به آخرین آمار دریافتی مورد‌تأیید پیام‌رسان‌های داخلی اشاره کرد و گفت: «ایتا بیش از 13 میلیون، سروش پلاس 5.5 میلیون، بله 4 میلیون و 700 هزار و نیز روبیکا بیش از 20 میلیون کاربر فعال روزانه دارند.
این آمارها نشان می‌دهند سکوهای داخلی به مرحله‌ای رسیده‌اند که به آن مرحله تثبیت می‌گوییم. خالدی با بیان اینکه این قابل نفی نیست که باید این مهاجرت براساس انتخاب کاربر شکل بگیرد تا پایداری بیشتری داشته باشد، اظهار داشت: تجربه ثابت کرده است که ما هر بار سرویسی راه‌اندازی کردیم که به کاربر ایرانی خدمت خوبی را ارایه کرده است، موفق شده‌ایم و کاربر ایرانی آن را انتخاب کرده است. بین سکوی خارجی و ایرانی با کیفیت نزدیک، حتماً کاربر ایرانی سکوی ایرانی را انتخاب می‌کند.
او مدعی است اگر ناآرامی‌های اخیر پیش نمی‌آمد، طرحشان این بود که کاربر برای فعالیت در سکوها حق انتخاب داشته باشد. به گفته خالدی، آنها امروز دیگر نگران اینکه این سکوها می‌توانند خدمات اولیه یک پیام‌رسان یا شبکه اجتماعی را ارایه دهند یا خیر، نیستند: دغدغه امروز این است که آیا آنها می‌توانند توان خود را ارتقا و کیفیت خدمات را افزایش دهند و پابه‌پای رقبای خارجی، سرویس‌های جدید ارایه کنند یا خیر. امروز برخی پیام‌رسان‌ها توانسته‌اند میلیون‌ها کاربر، پیام و حجم تبادل اطلاعاتی چند‌برابر قبل را مدیریت کنند. همچنین قرار بود پیام‌رسان‌ها از سرورهای قبلی به‌سمت زیرساخت ابری کوچ کنند تا قدرت و سرعت بیشتری داشته باشند و اکنون این اتفاق افتاده است.
معاون مرکز ملی فضای مجازی با تأکید بر مزیت رقابتی پلتفرم‌های داخلی اظهار داشت مباحثی را که در دولت الکترونیک مطرح است، می‌توان روی این سکوها ارایه کرد: «ما درحال‌حاضر خدمات بانکی به سکوی خارجی نمی‌دهیم، اما می‌توان آن را روی سکوی داخلی ارایه کرد. در طرحی که تهیه شده است نیز بیش از 100 خدمت را برای ارایه روی سکوی داخلی احصا کردیم، اما اینکه اولویت با کدام باشد و کدام‌یک انگیزه کاربر را برای استفاده بیشتر می‌کند، محل چالش است. او در ادامه گفت تمام تلاششان را کرده‌اند که به کاربر اطمینان دهند که به نفعشان است تا از پلتفرم داخلی استفاده کنند: حفظ حریم خصوصی کاربران و حفاظت از داده‌های آنها ازجمله مواردی بوده است که بر آن تأکید داشته‌ایم.
ارسال پیام بین پیام‌رسان‌های داخلی برای نخستین‌بار
به دنبال اعلام لزوم حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، برخی کاربران بر این باورند که پراکندگی و تعدد پیام‌رسان‌های بومی سبب سردرگمی آنها شده است، بر این اساس پیشنهاد شد قابلیتی تحت عنوان اینترکانکشن (اتصال پیام‌رسان‌ها) میان پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد شود و طبق گفته وزیر ارتباطات قرار است این قابلیت تا پایان امسال عملیاتی شود. به گزارش ایسنا، درباره ویژگی‌های قابلیت اتصال پیام‌رسان‌های داخلی به یکدیگر، حامد منکرسی -معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات کشور- اظهار کرد: ابتدا که ایمیل به وجود آمد، کاربران عموما به یک شرکت یا محصول خاص وابسته بودند و فرستنده و‌گیرنده مجبور بودند که در یک پلتفرم عضویت داشته باشند تا بتوانند پیام‌های خود را برای یکدیگر ارسال کنند.
وی با بیان اینکه همان زمان این نیاز احساس شد که نباید یک انحصار برای شرکت یا پلتفرمی ایجاد شود و کاربران مجبور به استفاده از آن شوند، افزود: به همین دلیل استانداردهایی ایجاد شد تا سرویس‌‌دهندگان اصلی بتوانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند و کاربر وابسته به پلتفرم خاصی نباشند تا به‌طور مثال از طریق جی‌میل به یاهو ایمیل بفرستد یا از یاهو به ایران دات‌ای آر پیامی را ارسال کند. معاون سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به پلتفرم‌های بانکی تصریح کرد: یک زمانی کاربر به یک بانک خاص وابسته بود و واریز‌کننده و‌گیرنده پول باید در یک بانک حساب می‌داشتند که با شکل‌گیری استانداردهای لازم اکنون به راحتی می‌توان پول را کارت به کارت کرد.
منکرسی با بیان اینکه این مساله برای پیام‌رسان‌ها هم به وجود آمده است، افزود: نه تنها در ایران بلکه این موضوع در سایر کشورها هم مطرح است تا تمام وابستگی‌ها و انحصار شکسته شود و مردم با آزادی عمل با یکدیگر ارتباط بگیرند و هرکسی بر اساس سلیقه و نیازش یکی از پیام‌رسان‌ها را به عنوان پیام‌رسان اصلی انتخاب کند و بتواند تمام نیاز پیام‌رسانی و اشتراک‌گذاری محتوا را با آن برطرف کند. وی با اشاره به ضرورت رفع انحصار در پیام‌رسان‌ها، افزود: شاید این مساله در برخی کشورها از جمله ایران به دلیل وجود پلتفرم‌های متعدد، جدی‌تر باشد و مردم انتظار دارند تا برای تسهیل ارتباطات دولت راه‌حل‌هایی ارایه دهد و بر همین اساس وزارت ارتباطات در نقش تنظیم‌گر طرحی را با همکاری پیام‌رسان‌ها و شرکت‌هایی که در این باره تجربه دارند، شروع کرد.
معاون سازمان فناوری اطلاعات با این توصیف که سازمان فناوری اطلاعات تجربه موفقی برای ارتباط بین سازمان‌ها دارد، گفت: چند سال است که دستگاه‌های اداری برای ارایه خدمات، اطلاعات را با عبور از مرکز تبادل اطلاعات، در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند که از همه این تجارب برای حل این مساله استفاده کردیم. منکرسی درباره تجربه سایر کشورها در این زمینه گفت: قانون موسوم به دیجیتال مارکت اکت (DMA) به صراحت اعلام می‌کند که تمام پلتفرم‌هایی که قصد دارند در کشورهای عضو اتحادیه اروپا فعالیت کنند، باید قواعدی را رعایت کنند که یکی از آنها اتصال متقابل کاربران به یکدیگر است و حتی برنامه زمانبندی را برای اجرای آن مشخص کرده‌اند که مطابق آن در مرحله اول ارسال متن و فایل در مراحل بعدی تشکیل گروه‌ها و برقراری تماس صوتی و تصویری برنامه‌ریزی شده است که درحال فراهم کردن مقدمات این کار هستند.
وی درباره زمان برقراری اینترکانکشن میان پیام‌رسان‌های داخلی افزود: اتحادیه اروپا زمانبندی چهار سال‌های برای این کار تعیین کرده است. وزارت ارتباطات نیز زمان مشخصی دارد به‌طوری‌که فاز اول طرح، ارسال متن و فایل است که در کمتر از شش ماه محقق شده است و فازهای بعدی تکمیل کانال و گروه است تا کاربران از پلتفرم‌های مختلف بتوانند عضو یک گروه شوند و از آنجایی که پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد، با توجه به بازخوردهایی که از فاز یک دریافت می‌کنیم، بر زمانبندی اجرای فاز دوم و نهایی برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد.
معاون سازمان فناوری اطلاعات از اجرای فاز اول این طرح توسط پیام‌رسان‌ها برای ارسال متن و فایل خبر داد و گفت: در حقیقت پیام‌رسان‌ها محصول را تولید کرده و آن را در جامعه محدودی در اختیار کاربران قرار داده‌اند تا اشکالات و نقص‌های احتمالی آن را کشف و برطرف کنند. با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این استانداردها و پروتکل‌ها در اختیار همه پلتفرم‌ها قرار داده شده و آنهایی که بتواند زودتر از آزمایش‌ها سربلند بیرون آیند، می‌توانند اعلام عمومی کنند.
منکرسی با بیان اینکه پیام‌رسان‌های «بله»، «ایتا» و «آی گپ» در این زمینه پیشتازند و همین روزهاست که مردم شاهد اطلاع‌رسانی آنها باشند، تصریح کرد: اقداماتی در این زمینه انجام شده تا مردم سردرگم نشوند و بر همین اساس بعد از جلسات با پیام‌رسان‌ها مقرر شد تا بعد از به‌روزرسانی قابلیت جدید با پیش‌فرض غیرفعال بر روی پیام‌رسان‌ها اضافه شود. به عبارتی این قابلیت به اینگونه است که زمانی که نسخه جدید پیام‌رسان‌ها منتشر شود، در پیام‌رسان‌ها بصورت غیرفعال وجود خواهد داشت. وی ادامه داد: بعد از فعال‌سازی، اگر مخاطبان کاربری در پیام‌رسان‌های دیگر هم آن را فعال کرده باشند با جست‌وجو، متوجه می‌شوند که می‌تواند با چه کسی ارتباط برقرار کند.
به عبارت دیگر دو طرف باید اجازه کار را به پیام رسان‌های خود داده باشند تا این ارتباط شکل بگیرد. همچنین بحث امضای دیجیتال را برای پیام‌رسان‌ها فراهم و اجرا کردیم تا مطمئن باشند فرستنده و‌گیرنده، همان کسی است که ادعا کرده پیام را دریافت می‌کند و اگر کوچک‌ترین تغییری رخ دهد، امضا نامعتبر می‌شود و قابل تشخیص خواهد بود. بنابراین تمام این تمهیدات در نظر گرفته شده تا مشکلی رخ ندهد. معاون سازمان فناوری اطلاعات با بیان اینکه قابلیت اینترکانکشن برروی پیام‌رسان‌ها از طریق شماره تلفن ثبت شده در پیام‌رسان، فراهم می‌شود و کاربرانی می‌توانند پیام ارسال کنند که جزو لیست مخاطبان خود باشند، خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود با اضافه شدن این قابلیت اقبال مردم به پیام‌رسان‌ها بیشتر شود زیرا یک مزیت نسبت به پیام‌رسان‌های خارجی بوده و جامعه آماری و مخاطبان بیشتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
همچنین این مزیت و رقابت برای کسب و کارها نیز به وجود می‌آید. منکرسی درباره هزینه‌های اجرای این طرح اظهار کرد: عمده پیاده‌سازی طرح از سوی پیام‌رسان‌ها اتفاق می‌افتد و پیام‌رسان‌ها قبول کردند تا برای جذب کاربر بیشتر ارتباط بهتری به کاربر بدهند. وزارت ارتباطات نیز فقط در حوزه تدوین سیاست‌ها و استانداردهای کلی فعالیت می‌کند.
