احتمال پیوستن ایران به هاب گازی ترکیه/ اختلاف تهران و آنکارا در ترانزیت گاز ترکمنستان

ایران علی‌رغم علاقه به صادرات گاز به بازار اروپا، بدیهی است که «ترانزیت ترکیه» را تنها راه ارتباطی با اتحادیه اروپا در نظر نخواهد گرفت و سعی خواهد کرد مسیرهای جایگزین را اجرا کند. به گزارش ایلنا، مجله روسی «چشم‌انداز جدید شرقی» در گزارشی در مورد اهمیت ایجاد هاب گازی ترکیه نوشت: با توجه به وابستگی زیاد اقتصاد انرژی امروزی به عرضه گاز، می‌توان ادعا کرد که هرگونه پیشنهادی برای بهینه‌سازی ترانزیت و فروش سوخت مورد توجه بازارهای جهانی است.

قبل از تشدید روابط روسیه و اوکراین، اتحادیه اروپا خریدار اصلی گاز روسیه بود و حجم صادرات آن به 174.3 میلیارد متر مکعب در سال 2021 می‌رسید. اما با آغاز عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین و به دلیل تحریم‌های روسیه از سوی غرب، تعیین سقف قیمت گاز روسیه، امتناع چندین کشور اتحادیه اروپا از پرداخت روبلی برای گاز روسیه و در نهایت تضعیف خطوط لوله نورد استریم 1 و 2 در 26 سپتامبر در سال 2022 در آب‌های دانمارک و سوئد، عرضه گاز از روسیه به اروپا تقریبا به نصف کاهش یافته است. این تأثیر منفی کلی، در درجه اول بر اقتصاد خود کشورهای اروپایی داشت. رهبران اکثر کشورهای اتحادیه اروپا به یک «ابزار صرف» در دست کنسرسیوم امریکایی-انگلیسی تبدیل شده‌اند و منجر به بی‌نظمی در بازار گاز شده‌اند. در همان زمان، گازپروم LLC مجبور به ثبت افزایش در عرضه گاز خود به چین و سایر کشورهای آسیایی شد.

گاز روسیه ه مچنان از طریق یک خط لوله از طریق اوکراین به لهستان و از طریق خط لوله ترک استریم به صربستان و مجارستان به اروپا ارسال می‌شود. با توجه به سیاسی شدن موضوع گاز روسیه و اقدامات خرابکارانه سرویس‌های اطلاعاتی غرب در مورد خط لوله نورد استریم از یک سو و با توجه به اعتماد ترکیه به عنوان شریک خرید و ترانزیت گاز از روسیه در سوی دیگر، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در اکتبر 2022 پروژه بزرگ انرژی برای ایجاد یک هاب گاز در ترکیه برای غیرسیاسی کردن موضوع صادرات گاز روسیه و بهینه‌سازی تجارت جهانی گاز پیشنهاد کرد. این پیشنهاد دوجانبه سودمند طرف روسی مورد استقبال رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه قرار گرفت و دستورات عملیاتی را به سازمان‌ها و سازمان‌های مربوطه داد تا جزییات ایجاد «هاب گاز» را بررسی کنند. از طریق این هاب، منابع گاز روسیه از جریان آسیب دیده نورد استریم در بالتیک به جنوب و ترکیه منتقل خواهد شد.

به گفته الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه، سکوهای تجاری جدید (در واقع یک بورس گاز) در ترکیه برای صادرات مجدد گاز ورودی و همچنین توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی گاز و افزایش حجم عرضه گاز از طریق ترکیه ایجاد خواهد شد. مسیر جنوبی سایر صادرکنندگان گاز (به ویژه آذربایجان، الجزایر، ایران و قطر) احتمالا همراه با روسیه در این پروژه شرکت کنند. وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، فاتح دونمز، موقعیت جغرافیایی هاب گاز - قلمرو ترکیه در شرق تراکیه، هم مرز با اروپا را پیشنهاد کرد. این پروژه روسی اکنون در مرحله تدوین دقیق، ثبت قانونی و بحث در مورد مسائل مالی است. موضوع هاب گاز در دستور کار جلسه پارلمان ترکیه برای اصلاح قوانین و تشکیل چارچوب قانونی این پروژه قرار خواهد گرفت.

کنفرانسی که برای 14 مارس برنامه‌ریزی شده بود و سپس برای 22 مارس سال جاری برای گفت‌وگوی روسیه-ترکیه درباره کل مجموعه مسائل پروژه هاب گاز برنامه‌ریزی شده بود، در حال حاضر به دلایل مرتبط با پیامدهای غم‌انگیز زلزله بزرگ در جنوب شرقی این کشور به تعویق افتاده است.علاقه مسکو به هاب گاز در ترکیه با این واقعیت مشخص می‌شود که اجرای این پروژه ممکن است روابط گازی روسیه و اتحادیه اروپا را غیرسیاسی کند و در عین حال امکان توسعه عملیات سوآپ با آذربایجان، قطر و ایران را فراهم کند. در واقع، هاب گاز ترکیه در آینده قابل پیش‌بینی می‌تواند به یک مرکز توزیع گاز موثر برای تامین گاز خط لوله به اروپای جنوبی و جنوب شرقی تبدیل شود.

یک پلت فرم تجارت الکترونیکی جدید نیز می‌تواند در اینجا ایجاد شود که نیاز به معرفی یک نرم افزار دیجیتال جهانی دارد. تامین‌کنندگان واقعی و بالقوه گاز به هاب ترکیه، علاوه بر روسیه، ممکن است آذربایجان، ایران و ترکمنستان و از نظر گاز طبیعی مایع (LNG) نیز الجزایر، قطر باشند.