مدل جدید تامین مالی پروژه‌های بخش انرژی
با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین رویکردهای توسعه اقتصاد کشور، توسعه زیرساخت‌ها است؛ وجود تعداد بی‌شماری پروژه کلان و زیرساختی در کشور، توسعه کشور را مختل کرده است. در بین مولفه‌های مختلف توسعه اقتصادی کشور، موضوع تامین مالی یکی از جدی‌ترین و پیچیده‌ترین مشکلات است.
به گزارش خبرنگار «تعادل» بسیاری از این پروژه‌ها به دلیل وابستگی به بودجه و مدیریت غیربهینه، سال‌های سال است که در قانون بودجه ردیف می‌گیرند و درنهایت هنوز هم نیمه‌تمام مانده‌اند.
از طرفی با توجه به محدودیت‌های جدی بودجه‌ای کشور، محل تامین اعتبارات این پروژه‌ها نیز در سال‌های اخیر با چالش بسیارزیادی روبرو شده است. هر یک از منابع متعارف تامین مالی این پروژه‌ها نیز به‌طور جدی با مشکل روبرو شده‌اند.
بنابراین باید برای رهایی از وضعیت فعلی و اتمام پروژه‌های زیرساختی، به سمت اصلاح مدل تامین مالی پروژه‌های زیرساختی رفت.
در همین زمینه، امیرعلی اقبالی، کارشناس اقتصاد توسعه، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل» اظهار داشت: یکی از مدل‌های مهم و جدید تعریف شده در اقتصاد ایران، مدل تامین مالی شرکت سهام عام پروژه است. این مدل با استفاده از ابزار سهام ممتاز، به تضمین اصل و کف سود بانکی و اعطای سهام پروژه به مردم پرداخته است.
وی افزود: با اجرای این روش تامین مالی، علاوه بر کاهش وابستگی اجرای پروژه‌های عمرانی به بودجه دولت، به مشارکت مردم در اقتصاد نیز کمک می‌شود. از طرفی با توجه به اینکه تمام عواید این پروژه به مردم منتقل می‌شود، امتیازات ویژه اعطایی به این پروژه در مدل تامین مالی پروژه‌ای نیز به‌طور کامل بین مردم پخش خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه شرکت سهام عام پروژه به شرکتی گفته می‌شود که برای انجام یک پروژه جدید تاسیس می‌شود و بعد از بهره‌برداری نیز به تابلوی بورس وارد خواهد شد، گفت: در این مدل، پیمانکار صاحب سهام ممتاز مدیریتی شرکت است و در مقابل با ضمانت یک بانک یا نهاد واسطه‌ای بیمه‌ای، پروژه را بیمه می‌کند و به سهام‌داران در سال‌های ساخت پروژه، کف سود بانکی می‌پردازد؛ به این ترتیب سهام‌داران شرکت سهام عام پروژه بدون تحمل ریسک، سوددهی به اندازه نرخ بانک را خواهند داشت.
وی ادامه داد: از طرف دیگر این شرکت پروژه به صورت سهام عرضه خواهد شد؛ بنابراین شرکت سهام عام پروژه ماهیت دارایی دارد و در برابر تورم ارزش خود را حفظ خواهد کرد. با مدل شرکت سهام عام پروژه، مضرات سپرده‌گذاری بانکی (آب شدن سپرده در برابر تورم) و سرمایه‌گذاری در بورس (ورود در سقف قیمت سهام و نوسانات بالای آن) هر دو رفع خواهد شد.
وی گفت: بنابراین شرکت سهام عام پروژه و سرمایه‌گذاری خرد مردمی یکی از ابزارهای مهم برای تحقق رشد اقتصادی و توسعه زیرساخت‌ها است. این شرکت‌ها با جذب سرمایه مردمی، منابع مالی لازم برای اجرای پروژه‌های مختلف را فراهم می‌کنند.
اقبالی با بیان اینکه مهم‌ترین و با صرفه‌ترین پروژه‌های اقتصاد ایران نیز تامین مالی پروژه‌های زیرساخت انرژی است، گفت: این مدل با تکیه بر مدل‌های متنوع تامین مالی پروژه‌محور و استفاده از ابزارهای در دسترس دولت نظیر اعطای مجوزها و اختیارات دولتی به این شرکت پروژه و همچنین با استفاده از جذابیت‌های ایجاد شده مرتبط با اعطای معافیت‌های مالیاتی و اعطای تضامین مرتبط با اخذ تسهیلات ارزی یا ریالی، سوددهی و جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاری مستقیم و خرد مردمی ایجاد خواهد کرد.
به گفته وی مهم‌ترین و اصلی‌ترین پروژه‌های زیرساختی نیز پروژه‌های مرتبط با بخش انرژی است که درگیر مشکل تامین مالی هستند و مدل تامین مالی شرکت سهام عام پروژه بهترین و موفق‌ترین مدل جلب مشارکت مردمی با اعطای اختیارات ویژه دولت به شرکت پروژه و همچنین اعطای تضمین پرداخت سود بانکی و انتقال دارایی از طریق سهام پروژه به مردم است. این مدل به تازگی در بخش معدنی موردتوجه قرار گرفته است و پروژه‌های پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی یکی از اصلی‌ترین پروژه‌های زیرساختی بخش انرژی است که با این مدل به تامین مالی پرداخته شود.
وی در پایان گفت: با افزایش اعتماد مردم به شرکت‌های سهامی عام، امکان جذب سرمایه بیشتر برای اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر نیز افزایش می‌یابد. همچنین، این شرکت‌ها می‌توانند برای اشتغالزایی نیز موثر باشند و می‌توانند به عنوان یکی از عوامل توسعه اقتصادی و اجتماعی در کشور محسوب شوند.
