ساخت 4 میلیون مسکن بین زمین و آسمان
گروه راه و شهرسازی|
در حالی که برخی نمایندگان مجلس از «بی رغبتی» دولت به اجرای قانون جهش تولید مسکن سخن به میان می‌آورند، مشاور وزیر راه و شهرسازی در حوزه مسکن گفته است: کل حاکمیت باید کلان‌پروژه مسکن را حمایت کند! در میان این اظهارات ضد و نقیض آنچه از بین می‌رود، اعتماد مردم به وعده‌های مسوولان و نظام حکمرانی کشور است. اگر چه از ابتدای پیش‌نویس قانون جهش تولید مسکن در مجلس شورای اسلامی کارشناسان نسبت به اجرایی نشدن این طرح هشدار می‌دادند، اما سرانجام طرح ساخت سالانه یک میلیون مسکن در نظام قانون‌گذاری کشور به «قانون» تبدیل شد. نمایندگان واضع این قانون بر این باورند که تمامی امکانات و ابزارهای لازم برای حمایت از دولت در ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال دیده و لحاظ شده است.
مثلا در تامین مالی بانک‌ها «مکلف» به پرداخت 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات شده‌اند یا دستگاه‌های دولتی باید زمین‌های خود را به وزارت راه بدهند تا در این زمین‌ها مسکن‌سازی شود.اما واقعیت این است که کارشناسان در دوره تدوین این طرح مجلس به همین نکته‌ها اشکال وارد می‌کردند و می‌گفتند که در تامین مالی، بانک‌ها در شرایطی نیستند که این حجم از تسهیلات بلندمدت را پرداخت کنند، یا تجربه نشان داده است که دستگاه‌های دولتی به راحتی از زمین‌های متعلق به خود چشم نمی‌پوشند.
اما قانونگذاران به انجام چنین مسائلی، از دیدگاه تحکم و اعمال قدرت می‌نگریستند و می‌گفتند که یک «مدیر جهادی» می‌تواند هم از بانک‌ها تسهیلات بگیرد و هم زمین‌ها مناسب مسکن‌سازی را از چنگ مدیران بعضا نالایق دولتی به نفع مردم محروم بیرون آورد. حالا اما با گذشت حدود 20 ماه از اجرای پروژه مسکن‌سازی مشترک دولت و مجلس، ظاهرا نقد منتقدان محقق شده است اما همچنان دولتمردان بر نکات امکان ناپذیر دست می‌گذارند و حالا انتظار دارند که «کل حاکمیت» از طرح مسکن‌سازی دولتی حمایت کنند، غافل از اینکه هیچ گونه اعمالی زور و قدرتی نمی‌تواند باعث تحقق ساخت 4 میلیون مسکن در 4 سال شود.
و کلید حل این ماجرا در پذیرش واقعیت‌های حاکم بر اقتصاد و سیاست ایران است. مهار تورم مهم‌ترین خواسته یک دهه اخیر کارشناسان اقتصادی از دولت‌ها بوده است. مساله‌ای که اگر حل می‌شد، در پی آن بخش قابل توجهی از مشکلات از جمله مسکن نیز خود به خود رفع می‌شد. ما بر عکس طی این سال‌ها مشاهده شده و می‌شود که اوضاع تورم بدتر و بدتر می‌شود و در عین حال، دولتمردان نیز انگار نکته‌های کارشناسان در مهار تورم را نمی‌شنوند.
کل حاکمیت حمایت کند!
به گفته سید جواد سادات فیرزنی، مشاور وزیر راه و شهرسازی در حوزه مسکن، کل حاکمیت باید کلان‌پروژه مسکن را حمایت کند.
به گزارش مهر، سادات در یک برنامه تلویزیونی اظهار کرد: ابعاد این کلان پروژه و تفاوت‌های مسکن مهر و نهضت ملی مسکن بایستی برای مردم روشن شود که علاوه بر شرایط تحریمی کنونی، خطوط اعتباری را عملأ در نهضت ملی را نداریم.
مشاور وزیر راه و شهرسازی در حوزه مسکن با اشاره به بحث سرانه‌ها افزود: آسیب‌شناسی شهرهای جدید انجام شده است چرا که در این مناطق، اماکن و ابنیه‌ای مانند بیمارستان، مدرسه، پارک و غیره وجود ندارد و افراد عملاً در آنجا سکونت ندارند لذا واقعیت موضوع این است که با وجود تلاش شبانه روزی کارکنان وزارت راه و شهرسازی ابعاد پروژه بسیار گسترده است.
وی خاطرنشان کرد: وزارت اقتصاد و بانک مرکزی باید در خصوص تخصیص ۲۰ درصد کل تسهیلاتی بانکی به حوزه مسکن تصمیم‌گیری کنند و با عنایتی که رییس‌جمهور دارد تفاهم‌هایی با بانک‌ها صورت گرفته است که وزارت راه و شهرسازی نیز از این موضوع استقبال می‌کند.
بی‌رغبتی از سوی دولت و بانک‌ها برای مسکن‌سازی
در این حال، برخی نمایندگان مجلس براین باورند که دولت رغبتی برای اجرای قانون جهش تولید مسکن ندارد.
اسماعیل حسین‌زهی، عضو کمیسیون عمران مجلس، در گفت‌وگو با مهر، درباره تأمین مالی نهضت ملی مسکن توسط بانک‌ها گفت: با توجه به اینکه قانون جهش تولید ملی مسکن در مجلس مصوب شده، بانک‌ها موظفند به ساخت مسکن تسهیلات دهند ولی متأسفانه رغبتی نه از سوی دولت و نه از سوی بانک‌ها برای ورود به این مساله دیده نمی‌شود.
وی افزود: نشانه‌های عدم رغبت آنها به نهضت ملی مسکن و ساخت‌وساز یک میلیون واحد منزل مسکونی در سال را در بودجه ۱۴۰۱ دیدیم که دولت هیچگونه ردیف بودجه‌ای برای تأمین مالی نهضت ملی مسکن در نظر نگرفته بود.
این عضو کمیسیون عمران مجلس اظهار کرد: البته در بودجه ۱۴۰۲ منابعی برای طرح نهضت ملی مسکن از سوی دولت ارایه شده است اما خیلی از بانک‌ها که اتفاقاً تحت نظر بانک مرکزی هم هستند، نسبت به اجرای این قانون ترک فعل کرده‌اند و منابعی که در قانون نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده بود که بانک‌ها به مسکن بدهند، تخصیص داده نشد.
حسین‌زهی اظهار کرد: از سوی دیگر وزارت صمت نیز یکی از وزارتخانه‌های مسوول رسیدگی به موضوع ساخت مسکن است و باید در زمینه فراهم کردن مصالح ساختمانی ورود می‌کرد، اما با توجه به تورمی که در کشور وجود دارد، قیمت مصالح ساختمانی هم فوق‌العاده بالا رفت.
عضو کمیسیون عمران مجلس اظهار کرد: از سوی دیگر با توجه به تورمی که همچنان رو به افزایش است، بحث بازپرداخت وام‌ها از سوی مردم که عمدتاً جزو اقشار ضعیف جامعه هستند با مشکل روبرو خواهد شد که دولت و بانک مرکزی باید در این زمینه ورود جدی داشته باشد. تنها کاری که تاکنون در این حوزه انجام شده، تأمین زمین برای ساخت ۲ میلیون واحد مسکونی است. ولی همین اقدام نیز در خیلی از استان‌ها و شهرستان‌ها هنوز عملیاتی نشده و نیاز است تا سامانه‌ای در این راستا توسط دولت تعبیه شود و پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن را تحت نظر بگیرد.
به گفته این نماینده مجلس، چیزی که تاکنون مدنظر قانون‌گذار در نهضت ملی مسکن بوده محقق نشده است.
وی در پاسخ به اینکه آیا با این شیوه عمل بانک‌ها می‌توان امیدوار به تحقق این وعده دولت بود، گفت: اگر بانک‌ها با همین رویه فعلی به کار خود ادامه دهند، نمی‌توان امیدی به اجرای نهضت ملی مسکن داشت.
کارنامه ناموفق مسکن‌سازی دولتی
آن‌طور که سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است، حدود یک میلیون ۴۰۰ هزار واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن در کل کشور به مرحله ساخت رسیده که ۱۳۶ هزار واحد آن خانه‌های یک طبقه است و قرار است از طریق واگذاری زمین به متقاضیان احداث شود.
به گزارش ایسنا، این یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در حال ساخت شامل ساخت ۱۰۹ هزار واحد در بافت فرسوده، ۲۲۰ هزار در روستاها، ۸۰ هزار خودمالکی، ۲۴۰ هزار مسکن مهر و ۱۳۶ هزار خانه‌های یک طبقه است.
به گفته سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، حدود ۶ میلیون نفر در طرح نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کردند که همه این افراد به شکل برخط در سامانه پالایش و متقاضیان واجد شرایط شناسایی شد. در مرحله شناسایی زمین وزارت راه و شهرسازی موفق شد تا تغییر کاربری‌های مجاز را انجام و الحاق به محدوده را انجام دهد که بیش از ۲۴ هزار هکتار زمین تغییر کاربری پیدا کرد و تمامی این شناسایی‌ها با ملاک عمل قرار دادن نبودن اراضی در حریم گسل‌ها، در حریم رودخانه‌ها، در حریم فرونشست و توجه به سایر مخاطرات انجام شد.
ابوالفضل نوروزی با اعلام اینکه در برخی شهرها تامین زمین به‌طور کامل انجام شده و در برخی از کلان‌شهرها تامین زمین همچنان ادامه دارد، گفت: در حوزه عملیات اجرایی فرآیند طراحی در پروژه‌ها آغاز شد. در پروژه‌های نهضت ملی مسکن حدود ۷۰۰ هزار واحد تعریف واحد عملیاتی شده است. بدین معنا متقاضی شناسایی، اراضی تامین و عملیات اجرایی آغاز شده است.
سرپرست دفتر اقتصاد مسکن ادامه داد: از این ۷۰۰ هزار واحد طرح نهضت ملی مسکن که در دست اجرا قرار دارد حدود ۵۵۰ هزار واحد به شکل انبوه‌سازی توسط پیمانکاران واجد شرایط در حال انجام است و حدود ۱۴۰ هزار واحد نیز به شکل خودمالکی توسط مردم با تخصیص اراضی به آنها در حال انجام است.
سرپرست دفتر اقتصاد مسکن در خصوص پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن که با همکاری سایر نهادها و وزارتخانه‌ها در دست اجراست، گفت: پروژه طرح نهضت ملی مسکن نیروهای مسلح حدود ۱۱۵ هزار واحد مسکونی است که اراضی توسط نیروهای مسلح تامین شده و واحدها در حال عملیاتی است.
