استارتاپ‌ها در مضیقه‌اند
فعالین حوزه فناوری معتقدند که موج مهاجرت بعد از فیلترینگ در بین نیروهای متخصص بیشتر شده است و راهکارهایی نظیر اینترنت طبقاتی نیز مشکلی را حل نمی‌کند.
آنها با اشاره به اینکه وضعیت تیم‌ها هر روز از دیروز ناپایدارتر می‌شود، اعلام کردند باید در برابر تصمیمات اشتباه درباره شبکه ایستادگی کرده و اینترنت آزاد و بدون اختلال را مطالبه‌گری کرد.
پنل «فیلترینگ و استارت‌آپ‌ها» با حضور فعالان حوزه فناوری برگزار شد. آسیه حاتمی از فعالان حوزه فناوری اعلام کرد براساس آمارها، اشتیاق به کارآفرینی در کشور خیلی کمتر شده است. حاتمی همچنین تأکید کرد برای توسعه اقتصاد باید زیرساخت‌ها را درست کرد. او باور دارد استارتاپ‌ها در شرایط سخت فیلترینگ به زنده بودن خود ادامه داده‌اند، اما این تداوم حیات با مشکلات انبوهی همراه شده است.
حاتمی با اشاره به وضعیت فیلترینگ و دردسری که برای کسب‌وکارها ساخته شده، اعلام کرد: «درحال‌حاضر تیم‌ها در تلاش هستند تا توسعه پیدا کنند. تیم‌های کوچک زیادی نابود شده‌اند و باقی کسب‌وکارها در تکاپوی ادامه حیات هستند. درحال‌حاضر کارهایی که پیش‌تر در عرض ۵ دقیقه انجام می‌شد، یک ساعت به طول می‌انجامد. این موضوع باعث خستگی و فرسودگی تیم‌ها شده و روند رشد را کند کرده است. بازخورد در شبکه‌های اجتماعی نیز بسیار کاهش یافته و این مساله انگیزه تیم‌ها را کاهش می‌دهد.»
سعید سوزنگر در این نشست با ذکر این نکته که اینترنت تنها یک معنا دارد، اعلام کرد هیچ چیزی به عنوان اینترنت ویژه یا طبقاتی یا حرفه‌ای نباید وجود داشته باشد. او اینترنت را یک حق شهروندی دانست و تأکید کرد نباید دانش را از تمامی مردم جامعه دریغ کرد. او همچنین اعلام کرد فیلترینگ باعث شده است تا آلوده‌ترین کشور در بدافزارهای موبایل باشیم: «ما زمانی که درگیر فیلترینگ حاکمیتی نبودیم هم گوشی‌هایمان پر از بدافزار بود و حالا رسماً یک چاقو را به اعضای خانواده داده‌ایم و این موضوع را چند برابر بدتر کرده‌ایم.»
سوزنگر اعلام کرد وجود این بدافزارها و جولان آنها در گوشی‌ها باعث شده است که امنیت کاربران و نهادهای مختلف با خطر مواجه شود: «یک اپلیکیشن آلوده مثل یک زامبی است که کاربر را در اختیار گروهی قرار می‌دهد. سودجویان پشت این بدافزارها یک command control را به یک شرکت هکر و مخرب اجاره می‌دهند و آنها می‌توانند به یک‌سری نهاد خاص حمله‌های امنیتی کنند. دانش جهانی را از خود دریغ می‌کنیم و مردم هم به هر روشی دنبال حقوق خود هستند تا به اینترنت آزاد وصل شوند.»
او راهکار بهبود این موقعیت را مواجهه با تصمیم‌های اشتباه دانست: «نباید درگیر گرفتن رانت‌ها باشیم و نباید از ویژگی‌هایی مثل اینترنت طبقاتی استفاده کنیم. باید جلوی این تصمیم‌های اشتباه ایستادگی کنیم. باید اینترنت آزاد را مطالبه‌گری کنیم. نباید وارد بازی دریافت این تسهیلات شویم و باید جلوی این موارد که رسماً آسیب‌های مالی و روانی به تیم‌ها وارد می‌کند، بایستیم.» تیمور ستارزاده یکی از فعالان حوزه فناوری اطلاعات، اعلام کرد بسته‌های حمایتی دولت دردی را دوا نمی‌کند و راه‌حلی مثل اینترنت طبقاتی نیز قرار نیست مشکلات را حل نماید و فقط جامعه را دوپاره می‌کند. ستارزاده باور دارد این چندپاره‌شدن جامعه را به‌سمتی می‌یرد که به نفع هیچ‌کس نیست.
ستارزاده راه‌حل برون‌رفت از این مشکلات را نیز چنین تشریح کرد: «این مشکلات را ما به وجود نیاوردیم که بتوانیم آن را حل کنیم. درواقع حلال مشکلات ما نیستیم، ولی درحال‌حاضر می‌توان برای مدیران برنامه آموزشی گذاشت تا لااقل بدانند در این شرایط باید چه کنند. ممکن است با پیشروی این شرایط، با دومینوی سقوط استارتاپ‌ها روبرو شویم. اگر در سال گذشته تیم‌های کوچک زیادی از بین رفتند، در سال جدید تیم‌های متوسط هم می‌توانند نابود شوند و این مهم با مدیریت قابل کنترل است.»
گردش مالی کاسبان فیلترینگ سالانه بیش از 50 هزار میلیارد تومان است
این در حالی است که یکی از نمایندگان مجلس از یک‌سو معتقد است با فیلتر‌کردن مشکلات حل نمی‌شوند و از سوی دیگر باور دارد فضای مجازی در کشور رها شده است. عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس مدعی شد درآمد و گردش مالی کاسبان فیلترینگ در سال بیش از 50 هزار میلیارد تومان است. آصفری درحالی که فضای مجازی در کشور را رها می‌داند، اعتقاد دارد با فیلتر‌کردن پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز مسائل حل نمی‌شود. محمدحسن آصفری، در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو تأکید کرد در دنیای انتشار اطلاعات و تکنولوژی‌های جدید نمی‌توان با فیلتر‌کردن مشکلات را حل کرد. او با طرح این سوال که آیا وزیر ارتباطات اطلاع دارد چه کسانی VPN و فیلترشکن می‌فروشند و وابسته به کجا هستند؟ گفت: ««درآمد و گردش مالی کاسبان فیلترینگ در سال بیش از 50 هزار میلیارد تومان است و یک ریال هم مالیات نمی‌دهند.
چطور دولتی که می‌تواند فیلتر کند، نمی‌تواند اینها را نیز مجدداً فیلتر کند؟ به‌نظر می‌رسد کاسبان فیلترینگ در برخی مجموعه‌ها نفوذ دارند و اعتقاد دارم این موضوع باید مدیریت شود.» آصفری همچنین معتقد است فضای مجازی در کشور رها شده است و نمی‌شود برای آن برنامه و مدیریتی نداشت: «امریکایی که ادعای دموکراسی دارد نیز در حوزه تیک‌تاک چون متعلق به چینی‌هاست، با مشکل مواجه شده و خواستار پاسخگویی آنها شده است.
چطور می‌شود واتس‌اپ، اینستاگرام، تلگرام و شبکه‌های مجازی که هیچ تعهدی به جمهوری اسلامی ایران ندارند، رها باشند و هیچ نظارتی بر آنها نباشد.» این نماینده مجلس با اشاره به درآمدهای بسیار بالایی که این شبکه‌های مجازی دارند، از عدم پرداخت مالیات توسط این پلتفرم‌ها گلایه کرد و گفت: «چطور می‌شود از یک نفر که کسب‌وکاری را در این پلتفرم‌ها راه‌اندازی کرده است، مالیات می‌گیریم، اما واتس‌اپ، تلگرام و اینستاگرام یک ریال هم حق بیت‌المال را نپردازند.» او با بیان اینکه پلتفرم‌های یادشده هیچ تعهدی به جمهوری اسلامی ایران ندارند، تأکید کرد باید تکلیف آنها مشخص شود: «آنها اگر قرار است فعالیت کنند و متعهد به قانون اساسی باشند، باید نمایندگی در ایران داشته باشند.
با این شبکه‌های مجازی رایزنی کنیم تا در ایران دفتر داشته باشند تا اگر تخلفی صورت گرفت، بدانیم به سراغ چه کسی باید برویم.» پیش از این محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات، شهریورماه 1398 در صحن علنی مجلس به مافیای فروش فیلترشکن اشاره کرد و گفت: «فیلترشکن به‌راحتی در کشور فروخته می‌شود. هیچ برخوردی با این تجارت در کشور نمی‌شود؛ تجارتی که به‌راحتی پشت آن مشخص است. مگر می‌شود نفهمید چه کسی در کشور مشغول فروش این فیلترشکن‌هاست؟ مگر می‌شود مافیای پشت فیلترشکن‌ها پیدا نشود؟ یک تجارت چند صد میلیارد تومانی پشت این حوزه است که نافعینی دارد. می‌گویند فروش فیلترشکن در قانون جرم نیست و با همین عبارت استناد می‌کنند که کار خود را ادامه دهند.»
